Adıyaman lalesi

Lale, uzun zaman dünyada süs ve dizayn bitkisi olarak yerini muhafaza etmiş bir çiçektir. Osmanlı İmparatorluğu zamanında bir devre ismini vermiş olan bu çiçek, ülkemizde 31 adet doğal türle temsil edilmektedir. 14 çeşidi ise endemik alanlarda kendini göstermektedir. Bu ifade, dünyada yetişen lalenin %15’inin sadece ülkemizde bulunduğu anlamına gelmektedir.

Adıyaman'da yetişen F. İmperialis ve F. Persica, son zamanların en gözde olan lalelerindendir. Adıyamanda çok olarak yetiştiği endemik ortamlar Gerger ve Sincik ilçeleridir. Adıyaman Lalesi ve Ağlayan Gelin olarak bilinen bu laleler, 1989 yılında kurulan Doğal Çiçek Soğanları Derneği tarafından ihracatçı firmalara, üretimlerinin yapılması konusunda tavsiye edilmişlerdir. Derneğin Bilimsel Araştırma kurulu, bu bitkilerin doğadan sökülerek ihracatını yasaklamış, ihracatın sadece üretim kanalıyla yapılabileceğine karar vermiştir.

F. İmperialis ve F. Persicanın üretimleri Adıyamanda iki üretici tarafından gerçekleştirilmektedir. Adıyamanlı üreticilere doğadan damızlık olarak 150.000 adet soğan sökümü için izin verilmiştir.

1990 yılında yapılan doğal çiçek soğanlarının ihracat kontenjanlarının belirlenmesine yönelik yapılan toplantıda, 2000 yılı için F.İmperialis ihracatı yasaklanmıştır. F. Persica için 100.000 adet kontenjan verilmiştir. Bu yasaklamanın amacı, 1999 yılında F. İmperialis için Hakkari ve Şırnak illerinden sökülmek üzere verilen 100.000 adet damızlık soğan kontenjanının ihracata gitmesini önlemek ve üretimde kullanılmasını sağlamaktır.

Adıyamandaki mevcut üretim; 16.000 - 17.000 adet ihraç boyu olmak üzere toplam 104.000 adet F. İmperialis ve 60.000  70.000 adet ihraç boyu olmak üzere 341.000 adet F. Persica mevcuttur. Üretim, her iki çiçeğin doğal olarak yetişme alanı olan Sincik ilçesine kaydırılmasına çalışılmaktadır.