Güneydoğu Anadolu Maden Tetkik Arama 10. Bölge Müdürlüğü tarafından maden ve enerji kaynaklarına yönelik yapılan araştırmada Diyarbakır'ın zengin yer altı kaynaklara sahip olduğu tespit edildi.

İşletmelerde elverişli maden ve taş ocağı sahalarının tespiti için yapılan jeolojik tetkik ve kimyevi analiz sonrası milyonlarca ton maden rezervinin işlenmeyi beklediği ortaya çıktı. Mevcut maden ocaklarının üretim yapmadığı için kapalı olduğunu ifade eden Diyarbakır Maden ve Mermerciler Derneği Başkanı Zeki Tutal, "9 yıl önce sıfırdan başladığımız mermer ihracatı 80 milyon dolara ulaştı. Hedefimiz madencilikte dünyanın lokomotifi olmaktır. Biz bölgenin tek kurtuluşunu madene bağlıyoruz" dedi.

GAP kapsamında yeni yatırımcılara sunulması için Diyarbakır Valiliği tarafından hazırlanan maden envanterinde Diyarbakır merkez ve ilçelerde farklı madenlerden işlenilmeyen milyonlarca ton yer altı kaynaklarının olduğu tespit edildi. 470 milyon ton ile Ergani ilçesinde kireç taşı potansiyelinin varlığı tahmin edilirken diğer madenlerin tahmini rezervi ise şöyle:
Diyarbakır'da 21 milyon metreküp mermer, bin ton bakır, 20 milyon ton fosfat, 141 bin ton krom, 43 bin ton kurşun çinko, 3 bin ton barit, 60 bin ton kil, 2 milyon ton kömür, 3 milyon ton tuğla kiremit ve 260 bin ton demir rezervi olduğu tespit ediliyor. Ayrıca TPAO, PERENCO ve Alaaddin Mıdle East firmalarına ait Merkez, Dicle, Eğil, Hani ve Kocaköy ilçelerinde çok sayıda petrol kuyuları bulunuyor.

MTA 10. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ'NÜN BÖLGEYE KAZANDIRDIĞI

Bölgede yer altı kaynaklarının tespiti için başta Diyarbakır olmak üzere Batman, Bingöl, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak'ta saha çalışması yapan Güneydoğu Anadolu Maden Tetkik Arama 10. Bölge Müdürlüğü ekiplerinin yapmış oldukları başarılı çalışmalar sonrası çok önemli işletmeler kuruldu. Bu işletmeler; Siirt-Madenköy Bakır Yatağı, Bingöl-Avnik Demir Yatağı, Mardin-Mazıdağı Fosfat Yatakları, Şırnak ve Silopi Asfaltit Yatakları, Bingöl-Karlıova Linyit Yatakları ile çeşitli yerlerde tespit edilmiş mermer ve çimento hammaddeleridir.

320 BİN TON MERMER ÜRETİMİNİN İHRACAT DEĞERİ 80 MİLYON DOLARA ULAŞTI

13.9 milyon tonla dünya mermer rezervinin yüzde 39'una sahip olan Türkiye'de, son yıllarda hızla artan doğal taş üretimi, Güneydoğu Anadolu'da büyük bir sanayi haline geldi. Diyarbakır Maden ve Mermerciler Derneği Başkanı Zeki Tutal, bölgenin çok zengin mermer yataklarına sahip olduğunu belirterek, "9 yıl önce sıfırdan başladığımız ihracat 80 milyon dolara ulaştı. Hedefimiz dünyanın lokomotifi olmak" ifadelerini kullandı.

1980 yılından sonra yapılan araştırmalar sonucunda, zengin mermer yataklarının tespit edildiği Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde, terör olayları nedeniyle doğal taş üretimi uzun yıllar askıya alındı. Bölgede huzur ve güven ortamının sağlanmasıyla birlikte 1999 yılında yeniden canlanan mermercilik sektöründe, kısa sürede büyük hedeflere ulaşıldı. İstihdam amacıyla kurulan mermer ocaklarında işletilen mermerler, kaliteli ve işlenişi kolay olduğu için birçok ülkede pazar buldu. Doğu'da üretilen mermerler, kısa sürede Uzakdoğu, Asya, Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Ortadoğu ve Birleşik Arap Emirlikleri'ne ihraç edilmeye başlandı. Sıfırdan başlayan ihracat 9 yıl içerisinde 80 milyon dolara ulaştı. Türkiye mermer rezervinin yüzde 20'sinin bulunduğu Diyarbakır'da mevcut 43 mermer ocağında bin 650, 24 fabrikada bin 350 kişi istihdam edilirken küçük çapta 350 mermer atölyesinde ise yüzlerce kişi çalışıyor.

Türkiye'de doğal taş üretiminin son yıllarda çok geliştiğini ifade eden Maden ve Mermerciler Derneği Başkanı Tutal, "Bölgemiz, zengin mermer yataklarına sahip. 1980 yılından sonra Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yapılan araştırmalar sonucu, zengin mermer yataklarının varlığı tespit edilmişti. Yaşanan terör olayları nedeniyle mermer üretimi gerçekleşmedi. Bölgede huzur ortamının sağlanmasıyla birlikte hızla mermer ocakları kurulmaya başladı. Ocaklarda üretilen mermerler, fabrika ve atölyelerde işletilip ihraç ediliyor. Bölgede üretilen mermerin yüzde 80'i ihraç edilirken, kalan yüzde 20'si ise iç pazarda tüketiliyor" şeklinde konuştu.

MADEN OCAKLARI KAPALI

Bölgenin kurtuluşunu madenlere bağlayan ve mevcut üretim yapan işletmelere destek sağlanması gerektiğini ifade eden Tutal, "Maden ocaklarının bir çoğu kapalı, üretim yok denecek kadar az, mevcut yer altı zenginliklerin işletilmesi için hükümet ve özel şirketler nezdinde girişimlerde bulunduk. Ancak güvenlik bahane gösterilerek hiç kimse sıcak bakmadı. Türkiye Cumhuriyeti güçlü bir ülkedir her türlü güvenliği sağlayabilir. Mevcut kaynaklar işletilirse tıpkı mermerde yakaladığımız başarıyı diğer
madenlerden de bulacağız. Bölge insanının tek kurtuluşu bu madenlerdir" diye konuştu.