Afrika’dan Asya’ya, Avrupa’dan Amerika kıtasına kadar 100’e yakın ülkeye ürün gönderen Doğu ve Güneydoğu illerinin Türkiye’nin ihracatındaki payı giderek yükseliyor. Diyarbakır’da işlenen mermerler Sri Lanka’ya kadar uzanırken, Tuncelili girişimciler bölgede yetişen dağ sarmısağını İngiltere’ye göndermeye hazırlanıyor.

GEÇEN yıl 106 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiren Türkiye’de, Doğu ve Güneydoğu illerinin ihracat rakamları da son 5 yılda 5 kat artış gösterdi. 2007 yılında Diyarbakır, Bitlis, Van, Siirt, Ağrı ve Adıyaman gibi illerde ihracat rakamları hızla yükseldi. Tunceli 2007 yılında Munzur Suyu ihracatından 67 bin dolar gelir sağlarken, ünlü dağ sarmısağına İngiltere’den talep geldi. 100’e yakın ülkeye ihracat gerçekleştiren illerden Diyarbakır işlenen mermerleri Sri Lanka’ya satarken, İngiltere’den önümüzdeki yıllar için dağ sarmısağı istendi. 2007 yılında Doğu ve Güneydoğu illeri 100’den fazla ülkeye ihracat gerçekleştirdi.

13 milyon dolar arttı

Son dönemlerde ihracat pazarlarını genişleten Diyarbakır bugün 30’dan fazla ülkeye ihracat yapıyor. Panama’dan Sri Lanka’ya, Brezilya’dan İsrail’e kadar bir çok ülkeye ürün gönderen Diyarbakır’ın 2007 yılındaki ihracat rakamları da 13 milyon 600 bin dolar artış kaydetti. 2006 yılında 65.5 milyon dolarlık ihracat yapan Diyarbakır bu rakamı 2007 yılında 79.1 milyon dolara kadar çıkardı. Kentin en büyük ihracat kalemi ise mermer oldu.

2006 yılında ihracatı bulunmayan Tunceli’den 2007 yılında 67 bin dolarlık ihracat yapıldı. Bu ihracatın Tunceli için çok önemli olduğunu söyleyen Tunceli Sanayi ve Ticaret Odası Genel Sekreteri Mehmet Katurman, şu değerlendirmeyi yaptı: "Munzur Suyu pet şişeler halinde Almanya’ya gönderildi ve Tunceli’de ihracat başladı. Almanya’da çok fazla Tuncelili vardı. Bu da ihracat için önemli bir avantaj oldu. Şimdi İngiltere’ye meşhur dağ sarımsağı göndermeyi planlıyoruz. Tunceli’de yetişen ve daha az koku yapan tek diş sarmısak İngilizlerin dikkatini çekti. Bizden bu sarmısağı üretmemizi talep ettiler. Çalışmalar devam ediyor."

İhracatın yüzde 70’i Irak’a

2007 yılında 173 milyon dolarlık ihracat gerçekleştiren Mardin’in gıda konusunda önemli atılımlar yaptığını söyleyen Mardin Sanayi ve Ticaret Odası Genel Sekreteri Çetin Sasa, şöyle konuştu: "İlin ekonomisi tarıma dayalı. Türkiye’de önemli girişimciler Mardin’e yatırım yapıyor. Son yıllarda bölge ihracatı oldukça arttı. Özellikle gıda konusunda yapılan yatırımlar meyvelerini verdi. Ancak 2008’in ikinci yarısından itibaren başlayan durgunluk bölgeyi de etkiliyor. Mardin’den gönderilen ürünlerin yüzde 70’i Irak’a gidiyor. Fabrikaların yüzde 80’i ise gıda üzerine üretim yapıyor. Irak pazarı bizim için çok önemli bir pazar konumunda."

Hangi il hangi ülkeye ihracat yapıyor

Ardahan: İhracat listesinde Azerbaycan ve Gürcistan öne çıkıyor. Kentte 2 ihracatçı firma bulunuyor.

Muş: Üretilen ürünler 6’dan fazla ülkeye ihraç ediliyor. Suriye, Irak ve İran gibi ülkeler başı çekiyor.

Ağrı: 36 firmanın ihracat yaptığı Ağrı’da Afganistan, Kuveyt, Kazakistan ve Suriye öne çıkıyor.

Bingöl: Fransa, Suudi Arabistan ve Irak’a ihracat yapılan kentte yurt dışıyla çalışan 8 firma bulunuyor.

Bitlis: İtalya’ya 1.8 milyon dolar ihracat yapılan bölgede ABD, Japonya ve İngiltere gibi ülkelere de ürün gönderiliyor.

Adıyaman: 20 ihracatçı firmanın bulunduğu kentin ürünlerinin gittiği ülkeler arasında Azerbaycan, Türkmenistan ve İran ihracatta başı çekiyor.

Diyarbakır: Avustralya’dan Sri Lanka’ya, Malezya’dan Brezilya’ya kadar 20’den fazla ülkeye ihracat yapılan kentten 57 firma yurtdışına ürün gönderiyor.

Elazığ: Başta Lübnan, Singapur, Kuveyt ve Endonezya gibi ülkelere ihracat yapılan ilde 48 firma ihracat gerçekleştiriyor.

Hakkari: Avusturya, Arnavutluk, Belçika, İtalya, Almanya, Sırbistan ve Bosna-Hersek’e ihracat yapılan kentte 51 firma ihracat gerçekleştiriyor.

Kars: Kazakistan, Azerbaycan ve İran’a ihracat yapan 6 firma bulunuyor.

Mardin: 121 ihracatçı firmanın bulunduğu kentten Özbekistan, Azerbaycan, Birleşik Arap Emirlikleri, Afganistan ve Cibuti’ye ürün gönderiliyor.

Siirt: 8 firma Kuveyt ve Irak’a ihracat gerçekleştiriyor.

Tunceli: Sadece 1 ihracatçı firması bulunan ilde üretilen tüm ürün Almanya’ya gönderiliyor.

Van: Panama’dan Rusya’ya, Yunanistan’dan Litvanya’ya kadar 10’un üzerinde ülkeye ihracat yapılan kentte 43 firma bulunuyor.

Diyarbakır ihracatının yüzde 90’ı mermerden

DİYARBAKIR ihracatının büyük bir bölümünü mermer sektörünün oluşturduğunu vurgulayan Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mehmet Kaya, şu bilgileri verdi: "Diyarbakır’da işlenen mermer ve blok mermer dünyanın bir çok ülkesine gönderiliyor. Bu ülkelerin başında Avrupa Birliği ülkeleri başı çekiyor. Ancak ABD ve Afrika ülkelerine de ihracat yapılıyor. Diyarbakır’dan yapılan ihracatın yüzde 90’ını mermer sektörü gerçekleştiriyor. Irak’a yapılan ihracat ise tamamen gıda üzerine kurulu."