Güneydoğu'da görev yapmış memurların kurduğu Güneydoğum Derneği, Şanlıurfa'da düzenlediği panelde Harran Ovası'ndaki tuzlaşma sorununu ele aldı.
Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Hüseyin Apan Konferans Salonu'nda Rektör Yardımcısı Prof. Dr. A. Ruhi Mermut'un yönettiği panele, Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ali Çullu, Doç. Dr. Halil Kırnak, Güneydoğum Derneği Başkanı Duygu Sucuka ve Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Abdullah Melik konuşmacı olarak katıldı. Harran Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Uğur Büyükburç, kurdukları uzaktan algılama sistemiyle Harran'daki çoraklaşmayı incelediklerini belirterek, "Tuzlanma ve çoraklaşma Urfa'nın sorunu olmaktan çıkmış, Türkiye'nin sorunudur. DSİ altyapı çalışmalarını yapıyor. Drenaj sistemi çoraklaşmanın hızını kesecektir. Fakat bunun için yasal tedbirler alınmalıdır. Yoksa çoraklaşma devam eder" dedi.
Drenaj kanallarının bakımının yapılmadığından yakınan Büyükburç, "Bu kanalların bakımı yapılmalı, yabancı otlardan temizlenmelidir. Bu teknik tedbirlerin yanı sıra yasal tedbirler alınmalı ve mevcut sulama sisteminin yasaklanması gerekmektedir. 2-3 maddelik yasayla tedbir alınmalı, çiftçiye her türlü kredi verilirken Ziraat Bankası bu sulama sistemi için kredisini açmalıdır. 200 bin hektarlık bu arazi kurtarılmalıdır" diye konuştu.
Şanlıurfa Valisi Yusuf Yavaşcan ise, bölgeyle ilgili istatistiki bilgiler vererek, bölgedeki tarımın Gayri Safi Milli Hasıla'daki (GSMH) payının yüzde 10, istihdamdaki payının ise yüzde 45 olduğunu dile getirdi. Vali Yavaşcan, "Türkiye su cenneti değildir. Sınırlı sulama kaynaklarımız var. İşlenebilir 834 bin 934 hektarlık tarım arazimiz var. 1995 yılından itibaren sulu tarıma geçtikten sonra tarımsal sorunlar meydana çıkmıştır. 50 bin hektar tuzlanma alanı mevcut. Bugün Karaali'de 30 santimde de taban suyu var. 121 bin 300 hektar alan sulanıyor. 36 bin hektarlık alanda ise drenaj çalışması yapılıyor. 19 bin hektarda drenaj çalışmaları devam ediyor. Çiftçilerin yağmurlama sistemine geçmesi gerekiyor" şeklinde konuştu.
Prof. Dr. Mermut ise, çoraklaşmanın tüm dünyada olduğunu ifade ederek, "Bağdat yıllar önce bu sorunu tuzlu suları drenaj kanallarıyla denize boşaltarak çözdü. Harran'a gönderilen suyun bir gün gelecek damlasına muhtaç olacağız. Bu nedenle verilen suyun hesabının yapılması gerekiyor" dedi.
Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ali Çullu da, "GAP sulama uydu görüntüsünden alınan verilere göre yüzde 20'lik su kaybı var. Drenaj çalışmalarını izliyoruz. Taban suları çok tuzlu ve rutin olarak tahliye kanallarının temizlenmesi gerekiyor. Burada tuza en dayanıklı bitki pamuk bile verim kaybediyor. Biz 1987 yılından bugüne kadar toprak ve tuzluluk haritasını çıkarttık. Tuzlulaşmanın olduğu taraf Akçakale tarafı fakat böyle devam ederse tehlike büyüyecek. Sulama metotlarının mutlaka değişmesi gerekiyor. Ovada basınçlı sulamaya geçilmeli. Taban suyu 2 metrenin altına indirilmelidir. Tuzlulaşmanın da sürekli izlenmesi gerekiyor. 50 bin hektar alanda ciddi miktarda taban suyu sorunu var" diye konuştu.
Doç. Dr. Halil Kırnak ise bölgedeki feodal yapının ve kiralama usulüyle arazilerin işlenmesinin bu sorunları artırdığını kaydetti.
Güneydoğum Derneği Başkanı Duygu Sucuka, petrol mühendisi olarak Güneydoğu'da çalıştığı sıralarda sivil toplum kuruluşları kurarak bölge için çalıştığını vurguladı. Sucuka, "Valimizin dediği gibi herkes elini taşın altına koymalı. Bizde elimizi taşın altına koyduk ve öncelikle tüm bölge illerinin valiliklerine yazarak yardıma muhtaç iki okul için çalışma başlattık. Ankara'da iyi okulları dolaşarak bu okullara yardım kampanyası başlattık. Paneller zincirinin bu bölümü içinde Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi'ne başvurduk. GAP Adıyaman ve Şanlıurfa'yı değiştirdi. Fakat bölgenin diğer illeri halen etkilenmemiş. GAP için ayrı bir fon kurulup bir an önce GAP'ın bitirilmesi gerekiyor" dedi.