Musular'da kazı bitti
Aksaray’ın Gülağaç İlçesi’ne bağlı Kızılkaya Köyü’nde arkeologların ve uzman ekibin de aralarında bulunduğu 15 kişilik ekip ile Musular kazıları sona erdi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Prehistorya Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mihriban Özbaşaran, Aksaray Musular kazıları sona erdi.
Aksaray'ın Gülağaç İlçesi'ne bağlı Kızılkaya Köyü'nde arkeologların ve uzman ekibin de aralarında bulunduğu 15 kişilik ekip ile Musular kazılarının bugün son olarak devam ettiğini belirten Doç. Dr. Mihriban Özbaşaran, "1996 yılında başlayan kazı çalışmaları, bugün tamamen son bulacak. Musular'da bulduğumuz iri sığır kemiklerinden yola çıkarsak, Musular kazısını yaptığımız bölgenin av törenlerinin yapıldığı bir yer olduğunu düşünüyorum. Burada özel yapılar var, kamusal veya özel bir yer. Bunlar, kireç tabanlı bir yapı, ana kayaya oyulmuş kanallar ve insan eliyle yapılmış kanallar, yapısal buluntulardan oluşuyor. Bunların haricinde bol miktarda sığır kemikleri, obsidyen ok uçları ve o hayvanları işledikleri kazıyıcılar ile yontma taş aletleri silah olarak kullanılıyormuş. Yaptığımız incelemelere göre, burada kalanlar, birlikte hareket eden bir topluluğun, birkaç kişinin yapacağı bir şey değil. Yani o dönemde yaşayanlar, ortak iş gücü kullanıyormuş" diye konuştu.
Çalışmaların son aşamasına geldiklerini vurgulayan Özbaşaran, "Bu alanın özel şahıslara ait olması nedeniyle, çalıştığımız sürece ekilmesini durdurduk. Musular kazı yeri, tekrar toprak altına gömülecek. Bu bölgeyi satın alamayacağımıza göre, en güzeli toprak altında saklamak olur. Bundan sonra Şanlıurfa Birecik'te bulunan Akarçay Tepe'de Ağustos sonu veya Eylül'de çalışmalara başlamayı planlıyoruz. Bu bölgenin tarihi de M.Ö. 6 bin 500 ile 9 bin yıllarına dayanıyor. 1999 yılında başlayan bu çalışmalarımızda, İspanyol arkeolog ve uzman ekipler de bulunuyor" şeklinde konuştu.
Dünyanın ilk yerleşim yerlerinden olan Gülağaç İlçesi Kızılkaya Köyü Musular kazısı çalışmalarını noktaladıklarını dile getiren Kazı Başkanı ve Aksaray Müze Müdürü Yücel Kiper, çıkartılan tarihin kullanılacak durumda olmadığını ifade etti. Kültür ve Turizm Bakanlığı'na gerekli yazışmalarda bulunulduğunu söyleyen Kiper, "Bu alandaki çalışmalar sona erdi diyebiliriz. Bu yıl itibariyle, kazı çalışmasını tamamlama kararı aldık ve son noktaya geldik. Şu ana kadar yapılan çalışmalarda elde edilen bulgular, Müze Müdürlüğü'nde bulunuyor. İkinci kazı yerimiz Güvercinlik'te ise çalışmalarımız devam ediyor" dedi.
GÜVERCİN KAYA KAZILARINDA, ÇALIŞMALAR DEVAM EDİYOR
Gülağaç'ın Çatalsu Köyü'ndeki Güvercin Kayası kazı çalışmaları ise devam ediyor. Aksaray Müzesi ve İstanbul Üniversitesi tarafından ortaklaşa yapılan kazılara, Türkiye'nin yanı sıra Hollanda, Amerika, Çek Cumhuriyeti, Yunanistan, Avusturya ve Almanya'dan da kazı ekipleri katıldı.
Kazı sorumluluğunu üstlenen İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Prehistorya Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. F. Sevil Gülçur, Güvercin Kayası kazısının, uluslararası arkeologların katılımı ile yapılan önemli bir çalışma olduğunu söyledi. Bu alanın M.Ö. 7 bin yıllık bir köy olduğunu kaydeden Gülçur, şu ifadelerde bulundu: "Burada yaşayanlar, yüksek bir kayalığın üzerinde yer yapmışlar. Burası, tarım ve hayvancılıkla geçinen, aynı zamanda da Anadolu modeli kentleşme sürecine ışık tutabilecek bir yerleşme alanı. Orta Kalkolitik Çağ olarak bilinen bölgede, 1996 yılında başlayan çalışmalarımız en az 6 veya 7 yıl daha devam eder. Bütün bir köy yerleşimini ortaya çıkarıyoruz. O dönemdeki insanların yaşam tarzları hakkında bilgiler ediniyoruz. Bununla birlikte, sosyal yaşamda değişiklikleri saptayabiliyoruz. Örneğin yerleşmede köy ağalığı sisteminin olduğunu belirledik ve bu yerleşmenin giderek dışa kapandığını gördük. Adeta dışarıdan çevre duvar ile sarmalanmış. En yüksek bölgesinde tahcimatlı sistemi (savunma sistemi olan özel yapı) bulundu. Bunların yanı sıra boynuz burada hammadde olarak kullanılmış. Çok zengin, orta Anadolu için son derece önemli yoğun yabani at kemikleri var. Buranın geleneksel malzemesi olan opsidyen, kesici aletlerin yapımında kullanılmış."
Köydeki ağalık sisteminin ve duvar çevrilmesinin nedenlerini dile getiren Doç. Dr. Gülçur, "Ekonomide bir değişiklik oluyor, büyük sürü sahipleri ortaya çıkıyor ve hayvancılar arasında çatışma mevzusu olmaya başlıyor olabilir. Bu nedenle de savunma sistemi olduğunu düşündüğümüz tahcimatlı sistemi hazırlıkları yapıyorlar" dedi.
Güvercinlik Kayası kazılarının devam etmesi için, Aksaray Valisi Hüseyin Avni Coş'un girişimleri sonucu özel idare bütçesinden 5 milyar liralık bir ödenek ayrılırken, Mercedes Benz Türk A.Ş'nin de sponsorluğunda kazılar devam ediyor. Kazı yetkilileri, en büyük sıkıntının maddi sorunlar olduğunu ve bu sorunlar nedeniyle kazıların durma noktasına bile geldiğini açıkladı. Doç. Dr. F. Sevil Gülçur, Aksaray'da bulunan bu değerlerin çok önemli olduğunu, Aksaray'ın kendi halkının bu değerlere sahip çıkması gerektiğini dile getirirken, başka ülkelerde yaşayan insanların, Aksaray gibi şehirlere büyük bir hayranlıkla baktıklarını da sözlerine ekledi.
