Hacıbektaş

Hacıbektaş’ta Suluca Karahöyük’te 1967 yılında Ankara Üniversitesi Dil Tarih-Coğrafya Fakültesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Kemal Balkan başkanlığındaki bir heyet tarafından yapılan arkeolojik kazılarda Prehistorik Çağlara ait buluntularla karşılaşılmıştır. Buna dayanılarak yörenin Eski Tunç Çağı (MÖ.3000-2000), Asur Ticaret Kolonileri Çağı (MÖ.1950-1800), Hitit Dönemi (MÖ.1800-1200), Frig Dönemi (MÖ.1200-650), Geç Hitit Çağı (MÖ.650-200)’nda yerleşime sahne olduğu anlaşılmaktadır. Bu dönemleri Pers, Makedonya, Galat, Kapadokya Krallığı, Roma , Bizans dönemleri izlemiştir. Yörede yapılan kazılarda bu dönemlere ait buluntularla karşılaşılmış olup bunlar, Ankara Anadolu medeniyetleri Müzesi ile Hacıbektaş Veli Müzesinde sergilenmektedir.

Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra buraya Türkmen boyları akınlar düzenlemiş ve bu boylardan bazıları da yöreye yerleşmişlerdir. XIII.yüzyılda büyük düşünür Hacı Bektaş-i Veli Horasan’ın Nişabur kentinden gelerek buradaki Suluca Karahöyük’e yerleşmiştir. O sırada yedi hanelik küçük bir köy olan Hacim Köyü, Hacı Bektaş-i Veli’nin gelmesi ile değişmiştir. Bundan sonra bu belde büyük bir ilim yuvası haline gelmiş, önemi artmış ve gelişmiştir. Aynı zamanda burası Anadolu’nun siyasi yönden en sıkıntılı zamanlarında bunlardan arınmak için bir merkez konumuna gelmiş, Türklük ve İslâmiyet’in yayılması için çalışılmıştır. Tarikat tarihinde önde gelen Bektaşilik te buradan kaynaklanmıştır.

Nevşehir - Kırşehir yolu üzerinde Nevşehir’ e 45 km. uzaklıkta olan ilçeye adını veren Hacı Bektaş-ı Veli, bugün İran sınırları içerisinde bulunan Horasan’ da 13.yüzyılda dünyaya gelmiştir. Hacı Bektaş ilk eğitimini dönemin ünlü düşünürü Ahmet Yesevi’ den almıştır. Hacı Bektaş’ın o yüzyıllarda Türklerin doğudan batıya göçlerini izleyerek Anadolu’ya gelişi, Anadolu Selçuklularının siyasi ve iktisadi düzenlerinin bozulduğu, yönetimde bölünmelerin ortaya çıktığı bir devreye rastlamıştır. Hacı Bektaş bu dönem de şehir şehir, köy köy gezerek Türk birliğinin sağlanması, Türk gelenek ve göreneklerinin İslam inancıyla birleşmesi için çaba harcamıştır.

Eski adı Sulucakara - höyük olan ilçede kurduğu okulda öğrenciler yetişmiştir. Türk dili ve kültürünün yabancı etkilerden ve her türlü yozlaşmadan korunması için çalışmıştır. İlçe merkezinde yapılan kazılar sonucunda Eski Tunç çağı, Hitit, Frig, Helenistik ve Roma Dönemi’ne ait ele geçen eserler Hacıbektaş Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir.

Hacı Bektaş-ı Veli Müzesi:

İçinde Hacı Bektaş-ı Veli’nin ve Balım Sultan’ ın Türbeleri’ nin bulunduğu külliyede cami, çamaşırhane, hamam, aş evi, konuk evi ve çeşmeler yer alır. Müze olarak ziyarete açılan külliye birbiri ardına sıralanan üç avludan ibarettir.

1.Avlu ( Nadar Avlusu): Büyük, kemerli bir kapı ile avluya girilir. Hemen sağda 1902 yılında inşa edilmiş ’ Üçler Çeşmesi’ yer alır. Aynı avlu içinde çamaşırhane ve hamam da bulunmaktadır.

2.Avlu ( Dergah Avlusu): Buraya ’ Üçler Kapısı’ olarak adlandırılan, bir kapı vasıtasıyla girilir. Kapının hemen sağında 1554 tarihinde yaptırılan 1875 yılında Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın kızı tarafından Mısır’ dan gönderilen aslan heykelinin yerleştirilmesinden sonra ’ Aslanlı Çeşme’ adını alan çeşme bulunmaktadır.

Bu avluda Osmanlı Sultanı II. Mahmut zamanında yaptırılan bir cami, dergaha gelen misafir ve yolcuların karşılandığı Konuk Evi ve Aş Evi yer alır. Meydan Evi’ nin bitişiğindeki Kiler Evi’ nin alt katında dergahın kıymetli eşyaları ve yiyecekleri depo edilmiştir.

3. Avlu( Hazret Avlusu): Altılar kapısı ile girilir. Girişte hasbahçe, sağ tarafta derviş ve baba mezarları bulunur. Karşı tarafta derviş ve baba mezarları bulunur. Karşı taraf- ta Selçuklu mimarisi özelliklerini arzeden ve Orhan Gazi zamanında yaptırılan Hacı Bektaş Veli Türbesi yer almaktadır. Türbe’ye Selçuklu motiflerinden oluşan mermer bir kapı ile girilmektedir. Hacı Bektaş’ ın inzivaya çekildiği Çilehane ve Kırklar meydanı bu bölümdedir.

Hacı Bektaş’ ın yeşil sandukalı türbesi, yeşil puşide ve çeşitli şamdanlarla donatılmış, kalem işi süslemeler ve yazı motifleriyle tezyin edilmiştir. Kırklar Meydanı’ nın doğusunda Horasan Erleri’ nin mezarları, batı tarafta çelebilere ait olduğu söylenen mezarlar ile Güvenç Abdal’ ın türbesi bulunmaktadır. Hazret Avlusu’ nun sağında 1519 yılında yaptırılan Hacı Bektaş’ tan sonra gelen Balım Sultan Türbesi yer almaktadır.