İnsan Hakları Derneği (İHD) tarafından hazırlanan rapor, Karadeniz Bölgesi'ne fındık toplamak amacıyla gelen göçerlerin başlarında bulunan 'çavuş-dayıbaşı' denilen aracıların göçerleri 'modern köle' gibi kullandığını ortaya çıkardı. İHD yöneticilerinin görüştüğü fındık göçerleri, dayıbaşı-çavuşların 'işiniz hazır' denilerek bölgeye getirildiklerini, ancak iş olmadığı ortaya çıkınca susuz, tuvaletsiz ve sağlıksız ortamlarda kalmaya mahkum bırakıldıklarını belirtti.

İHD Genel Sekreteri Sevim Salihoğlu, İHD MYK üyesi Veysi Altay ve İHD Trabzon Şube Başkanı Günay Asım Yolsal'ın bulunduğu heyet, Ordu, Giresun ve Sakarya'da fındık göçerlerinin durumunu inceledi. Göçerlerin büyük bir bölümü ile yüz yüze yapılan görüşmelerde bir insanlık dramı ortaya çıktı. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde iş bulamadıkları için bölgeye gelen göçerlerin, az yevmiye ile susuz, tuvaletsiz ve sağlıksız ortamda yaşamaya mahkum edildikleri ileri sürüldü. Raporda, görüşlerine yer verilen fındık göçerleri 'susuz, tuvaletsiz ve sağlıksız ortamlardan' sonra en çok 'çavuş-dayıbaşı' denilen işçi simsarlarından yakındı. Bu görüşler rapora şu şekilde yansıdı:

Pervin ...(Diyarbakır- 7 çocuklu): "20 gün önce Diyarbakır'dan fındık toplarız diye geldik, 2 aylık hamileydim, çavuş bize gelin orada ev var, elektriği, suyu var dedi ama gelince ne ev ne bir şey vardı, çadırlara götürdü bizi, ne su ne elektrik, rezalet bir yerdi, bu arada ben de birkaç gün çalıştım, traktörle tarlaya giderken çocuğumu kaybettim. Şimdi ben çocuklarımı aldım gidiyorum, eşim kalacak. Ne yapalım ne iş buldu, ne kazandıysa artık."

(İsmini vermeyen göçer) (Diyarbakır- 46 yaşında, 7 çocuklu): "Ben 3 oğlumla geldim, eşim Diyarbakır'da sağda solda çalışıyor, sigortamız falan yok günlük ne bulduysa. Biz Diyarbakır'dayken, bize Adapazarı'nda iş var, fındık işçisi lazım, ev var, evde her şey var hiç sıkıntı çekmezsiniz dediler, ben daha önce hiç fındık toplamadım, çok yoksuluz belki çocuklara faydası olur diye kalktım geldim, ama iş yok. 20 gündür buradayız. Çocuklara 18 bana 20 YTL verdiler, çavuş 75 YTL'mi de vermedi. Çavuşlar hep yalan söylüyor, burada da insanı perişan ediyorlar. Üreticiden de çok para alıyor. Ayrıca bizden günlük 2 YTL de alıyor, bütün işçilerden alıyor. Gelirken söyledikleri her şey yalan çıktı, ne ev ne su vardı. Bir çadıra götürdü bizi, çocuklar, ben oradaki herkes geldiğinden beri banyo yapamadık."

Şemse Baykara (Şanlıurfa- Birecik- 56 yaşında- 6 çocuk annesi): "Şanlıurfa'nın Birecik ilçesinden geldik, transit bir minibüsle yola çıktık 14 kişi ve ev eşyalarımızla birlikte yaklaşık 22 saat yolculuk yaptık. Ben ilk defa geliyorum Ordu'ya, ilk geldiğimiz zaman minibüs şoförü bizi bir yere getirdi ama orada polisler vardı bizim orda kalmamıza izin vermediler. Yasak olduğunu söylediler. Bizimle birlikte dayıbaşı dediğimiz biri de vardı, iş bulamamız için bizi buraya getiren ve burada iş bulmamızı
sağlayan, ama daha işimiz hazır değildi, bunun içinde birkaç gün barınabileceğimiz bir yer bulmamız gerekiyordu."