Türkiye’de sadece Doğu Karadeniz’de yaşayan dağların gizemli kuşu "dağ horozu" hakkında daha çok veri elde edilebilmesi, bölge halkı tarafından sahiplenilerek bir değer olarak algılanmasını sağlamak amacıyla Genç Aydınlar Derneği tarafından "Dağ Horozunu İzleme Projesi" geliştirildi.

Genç Aydınlar Derneği Genel Sekreteri ve Proje Koordinatörü Ümit Öztürk, AA dağ horozunun Kafkaslar’da endemik, yüksek dağ eko sisteminin göstergesi olan bir tür olduğunu belirterek, "Bu türün korunması, yaşadığı alandaki bitki ve hayvan gruplarının korunması anlamına gelir. Dağ horozu, Doğal Kaynakların Korunması için Uluslararası Birlik (IUCN) Kırmızı Listesi’nde ’hakkında yetersiz veri bulunan tür’ olarak geçmektedir" dedi.

Dağ horozunun, Avrupa’da geniş dağılım gösteren paçalı tavuk ailesinin şu an Türkiye’de ürediği bilinen tek örneği olduğuna dikkati çeken Öztürk, "Dağ horozunun bilinen dünya dağılımı, Kafkasya bölgesiyle sınırlıdır. Ülkemizde Trabzon, Rize, Artvin ve Ardahan illerinde güncel kayıtları bulunmaktadır. Biyolojisi gereği yüksek irtifada sıklıkla orman sınırı üzerinde yaşamaktadır" diye konuştu.

Dağ horozunun dünyada çok nadir alanlarda yaşadığını, türün dünyadaki en sağlıklı popülasyonlardan birisinin Rize’nin İkizdere ilçesi Sivrikaya Yaylası’nda yaşadığını ifade eden Öztürk, şöyle devam etti:

"Doğa Derneği tarafından yürütülen Dağ Horozunu Koruma Projesi 2 yıl önce tamamlanmıştı. Şimdi de derneğimiz, Doğu Karadeniz Kuş Gözlem Topluluğuyla birlikte Doğa Derneği’nin danışmanlığında İkizdere’de bulunan dağ horozu nüfusu hakkında detaylı veri toplayarak bir örnek izleme çalışması gerçekleştirmek ve türün bayrak tür olarak kabul edilip kollanması ve yaşatılması için bölge halkı tarafından sahiplenilerek bir değer olarak algılanmasını sağlamak amacıyla Dağ Horozunu İzleme Projesini geliştirdik."

Toplam 48 dağ horozu gözlemlendi

Projenin Doğu Karadeniz Kuş Gözlem Topluluğu, Rize Valiliği, Rize İl Çevre Orman Müdürlüğü ve İkizdere Belediyesi ile iş birliği içinde yürütüleceğini dile getiren Öztürk, şunları söyledi:

"Toplam 38 bin dolar bütçesi olan projemizde, ilk olarak dağ horozu nüfusunu izleme programının yönteminin belirlenmesi amacıyla Doğa Derneği koordinasyonunda bir çalıştay düzenledik. Ardından belirlenen bir arazi takvimine göre arazide gözlem turlarına başladık. Arazi uygulamaları sırasında türü tehdit eden bölgesel faktörleri belirlemeye çalıştık. Arazi çalışmaları boyunca 29 erkek ve 19 dişi olmak üzere toplam 48 dağ horozu gözlemledik. Bölgede bin 300 ile 2 bin 600 arasında dağ horozu olduğu tahmin ediliyor."

Öztürk, aktif olarak 8 kişi ile yürüttükleri dağ horozunu izleme çalışmasının 6 ay süreceğini, çalışma sonucunda İkizdere’deki dağ horozu üreme alanları, popülasyonu ve türü tehdit eden faktörler hakkındaki bilgilerin artmış olacağını belirterek, türün Türkiye’deki neslinin korunması için bu çalışmayla elde edilecek verilerin büyük önem taşıdığını söyledi.

Öztürk, proje kapsamında her yıl haziran ayında İkizdere’de yapılan Dağ Horozu Şenliği’nin amacına uygun şekilde gerçekleştirilmesi için de çalışma yaptıklarını sözlerine ekledi