Ekonomide yeni suç ve cezalar
Referans'tan Bumin Doğrusöz'ün köşe yazısı...
Ticaret dünyasında yeni suç ve cezalar
Ticaret Kanunu Tasarısı yasalaşma yolunda hızla ilerliyor. Ticari yaşam ve şirketler dünyası açısından çok büyük önem taşıyan bu tasarı, hem ticari yaşantı hem de şirketler için pek çok yenilik ve zorunluluk getiriyor, kuralları katılaştırıyor ve ticari hayat için pek çok yeni suç ihdas ediyor.
Bu yazımızda Ticaret Kanunu ile ihdas edilen suçları bir liste olarak duyurmak istiyoruz. Tasarının 562. maddesinde yer alan bu suçların listesinde ve yaptırımında, bize göre biraz aşırıya kaçılmış, taraflar arasında özel hukuk ilişkisine bırakılması ve özel hukuk yaptırımı olan “tazminat” yaptırımına bağlanması gereken pek çok konu, gereksiz yere ceza hukukuna taşınmış gibidir. Liste bugünkü hali ticari yaşantıyı disipline etmek adına ceza yargısının iş yükünü de önemli ölçüde artıracaktır.
Tabloya bakanlar cezaları bilmek için adli para cezasının tutarını da bilmek isteyebilirler. Yeni Türk Ceza Kanunu'na göre sanığa uygulanacak adli para cezasının her bir günlük tutarını, 20 ila 100 YTL arasında olmak üzere hâkim belirleyecektir. Ancak bu cezanın verilebilmesi ceza mahkemesinde belki birkaç yıl yargılanmayı gerektirecek ve mahkûmiyet halinde sabıka kaydı oluşacaktır.
Listede yer alan fiillerin en azından adli suç olmaktan çıkartılıp, kabahat türüne, yani idari para cezasına dönüştürülmesinde yarar vardır.
Ayrıca suçlara ilişkin maddenin yeri de yanlıştır. Madde beşinci kısımdan önce düzenlendiğinden, sanki bu suçlar beşinci kısımda düzenlenen paylı komandit şirketler ile altıncı kısımda düzenlenen limitet şirketler tarafından işlenirse yaptırım uygulanmayacakmış gibi bir sonuç ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle 562. maddenin şirketler ile ilgili hükümlerin sonuna veya tasarının en sonunda yer alan son hükümlere taşınması gerekmektedir.
Tasarı ile oluşturulan yeni suçlar listesini, suçları ayrı ayrı incelemeye ilerideki yazılarıma bırakarak aşağıda sunuyorum.
Yeni Türk Ceza Kununu ile suç olarak ihdası öngörülen fiiler Öngörülen ceza
- Defter tutma yükümlülüğünü yerine getirmemek (md.64/1) 200 güne kadar adli para
- Ticari işletmeyle ilgili gönderilen her türlü belgenin kopyasını
saklamamak (md.64/2) 200 güne kadar adli para cezası
Defterlerin açılış ve kapanışlarını notere
onaylattırmamak (md. 64/3) 200 güne kadar adli para cezası
- Defterlerin usulüne uygun tutmamak (md. 65) 200 güne kadar adli para cezası
- Hileli envanter çıkartmak (md. 66) 200 güne kadar adli para cezası
- Belgelerin basılı ortamda ibraz etmemek (md. 86) 200 güne kadar adli para cezası
- Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu'nca belirlenmiş
standartlara uymamak (md. 88) 100 günden 300 güne kadar adli para cezası
- Bağlı şirket yönetim kurulunun, faaliyet yılının ilk 3 ayı içinde bağlı
şirketler hakkında gerekli raporu düzenlememesi (md. 199) 2 yıla kadar hapis ve adli para
- Şirketi denetlemeye yetkili bakanlık görevlilerine şirketin defter, belge
ve bilgilerin sunulmaması veya bunların görev yapmalarının
engellenmesi (md.21) Üç aydan iki yıla kadar hapis
- Şirket kurucularının gerçeğe aykırı beyanname
tanzimleri (md. 349) 300 günden az olmamak üzere adli para cezası
- Şirket kuruluşunda kuruluş denetçisinin gerçeğe aykırı
rapor tanzimi (md. 351) 300 günden az olmamak üzere adli para cezası
- Pay sahiplerinin mutat ticari gerekler dışında şirkete
borçlanması (md. 358) 300 günden az olmamak üzere adli para cezası
- Yönetim kurulu üyelerinin kendisinin veya yakınlarının ve bunların ortağı
oldukları şahıs şirketleri ile en az yüzde 20’sine iştirak ettikleri sermaye
şirketlerinin şirkete borçlanması veya şirketin bunlar lehine teminat,
garanti vermesi, kefil olması (md. 395) 300 günden az olmamak üzere adli para cezası
- Anonim Şirketin ve topluluğun finansal tablolarını düzenlemekle yükümlü
ana şirketin, yönetim kurulu faaliyet raporunu, denetçi raporunu, mali tabloları
ve genel kurul kararını ilan ettirmemesi (md. 524) 200 günden az olmamak üzere adli para
- Görevleri dolayısıyla defter ve belgeleri inceleyenlerin öğrendikleri iş ve işletme
sırlarını açıklamaları (md. 527) 1-3 yıla kadar hapis ve 5000 güne kadar adli para
- Şirketlerin kuruluş, sermaye artırımı, azaltılması veya menkul kıymet
ihracıyla ile belge ve taahhütnamelerinin Kanuna veya gerçeğe
aykırı olması (md. 549) 1 yıldan 3 yıla kadar hapis
- Taahhüt olunmamış veya ödenmemiş sermayeyi taahhüt edilmiş veya
ödenmiş gibi göstermek (md.549) 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası
- Sermaye taahhüdünde bulunanların ödeme yeterliliğinin olmadığını
bilerek taahhüde onay vermek (md. 550) 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası
- Ayni sermaye veya devralınacak işletme veya ayınlara emsaline nazaran
yüksek fiyat takdir etmek veya bunların durumlarını farklı göstermek (md. 551) 3 ay-2 yıla kadar hapis
- Şirket kurmak veya sermaye artırımı amacıyla Sermaye Piyasası
Kurulu’ndan izinsiz olarak halktan para toplamak (md. 552) 6 aya kadar hapis
- Anonim, Limited ve Paylı Komandit şirketlerde Kanunun 1524. maddesi
uyarınca web sayfasını oluşturmamak 6 aya kadar hapis ve 100-300 gün kadar adli para
- Web sayfasına konulması gereken bilgileri
koymamak 3 aya kadar hapis ve 100 güne kadar adli para cezası
