Yükselen sektörler meslek tercihlerini değiştirdi, lojistik okuyan işsiz kalmaz...

Ekonominin değişen yapısı, yükselen sektörler ve gelişen teknolojiyle birlikte gençlerin meslek tercihleri de değişti. Bugün lojistik, e-ticaret, emlak yönetimi, robot mühendisliği gözde meslekler arasına girdi.

Türk ekonomisinin son 20 yılda yaşadığı değişim, tercih edilen meslekleri de değiştirdi. Mühendislik, doktorluk, öğretmenlik gibi geleneksel mesleklere, dış ticaret, e-ticaret, lojistik, uluslararası taşımacılık, emlak ve emlak yönetimi, gayrimenkul değerleme, deniz ve liman işletmeciliği, sivil havacılık işletmeciliği, aktüerya gibi meslekler de eklendi. 4 üniversitede bulunan robot mühendisliği yani mekatronik, en çok tercih edilen bölümlerden biri olurken yılda sadece 50 mezun veren sermaye piyasası uzmanlığı da gençlerin girmek için yarıştığı bölümlerden biri haline geldi.

Ekonomideki gelişmelerle değişen meslek trendleri, üniversitelerin bölümlerini de çeşitlendiriyor. Bir dönem tavan yapan işletme, iktisat, makine mühendisliği gibi alanlar gözden düşmeye başlarken onun yerini, ismi bile çoğu kişi tarafından ilk kez duyulan mekatronik, aktüerya gibi bölümler alıyor. Gençler az mezun veren, mezun olduğunda iş garantili spesifik mesleklere yönelirken tercihlerde en büyük etken de yükselişe geçen, geleceği parlak sektörler oluyor.

İhracata dayalı kalkınma politikası sonucu parlayan meslekler arasında lojistik, uluslararası taşımacılık, dış ticaret gibi bölümler yer alıyor. Değişen teknoloji ile birlikte e-ticaret kavramının girdiği iş dünyası, bu alanda eğitim görenleri tabiri caizse havada kapıyor. Özellikle vakıf üniversitelerinin art arda önlisans programları açtığı bu bölümlerin tümü 2 yıllık eğitim veriyor. Buna karşın uzmanlar çok yakın bir dönemde bu bölümlerin, 4 yıllık birçok bölümden çok daha gözde hale geleceğine işaret ediyor.

Özellikle lojistik, uluslararası taşımacılık ve e-ticaret alanlarını mezun olunduğunda işi hazır bölümler olarak niteleyen Uğur Dershaneleri Rehberlik Birimi Başkanı Turgay Polat, "Bu alanlar, şu anda 4 yıllık birçok lisans bölümünde okumaktan hem iş bulma hem de çok daha fazla para kazanma açısından çok daha avantajlı. Çünkü lojistik okuyan, e-ticaret okuyan işsiz kalmaz. Çağın mesleği artık bunlar" diyor.
Sağlık sektörü yeni gözde

Art arda açılan özel hastanelerde yönetici sıkıntısı nedeniyle transferlerin gündeme geldiği sağlık sektörü, meslek tercihlerine yön veren unsurlardan biri. Hastane yöneticiliği, gördüğü ilgi karşısında özellikle vakıf üniversitelerinin peş peşe açtığı bölümler arasında yerini alırken sağlık sektöründeki hızlı yükseliş, sağlık elemanı ve teknikerliği gibi alanları da aranan meslekler haline getiriyor. Özellikle biyomedikal cihaz teknolojisi, ameliyathane teknikerliği, ambulans ve acil bakım teknikerliği ve bilgisayar operatörlüğü gibi alanlar yükselişte.

GSM şebekeleri ve kablosuz internet bağlantılarının artması telekomünikasyon ve elektronik haberleşme mühendisliğine olan talebi patlatıyor. Çokuluslu şirketlerin büyük çoğunluğunun yönetici olarak hukukçuları tercih etmeye başlaması ise bu alanı hâlâ gözde meslekler arasında tutuyor. Fakat artık adli hukuk gibi bölümler yerine uluslararası hukuk, ticaret hukuku gibi alanlarda uzmanlaşmalar tercih ediliyor.

Her şeyin mekanik hale gelmesiyle oluşan yeni bir mesleki alan ise mekatronik. Yani robot mühendisliği. Şu anda 3'ü vakıf olmak üzere Türkiye'de sadece 4 üniversitede bulunan bu bölüm, en çok tercih edilen bölümlerden biri. Ekonominin güçlenmesi ve finans kurumlarının artmasıyla birlikte sermaye piyasası uzmanlığı gibi gözde mesleklerden biri haline gelmeye başlayan bir diğer alan ise aktüerya.

Aktüerya, ismi yeni yeni duyulmaya başlayan fakat geleceğin gözde meslekleri arasında gösterilen bir alan. Sigorta, uzun vadeli yatırımlar ve emeklilik ile ilgili fiyatlandırma ve risk analizine yönelik hesaplama ve tahminleri içeren bu bölümün mezunlarının iş bulma gibi bir sıkıntısı olmuyor.

AB uzmanlığı ilgi çekiyor

İş imkânı geniş AB uzmanlarının yetiştirildiği AB bölümleri de yükselişte. Ciddi bir yükselişte olan bir diğer bölüm ise malzeme mühendisliği. Yazılım mühendisliği, enformasyon teknolojileri, moleküler biyoloji ve genetik de gözde meslekler arasında.

Turgay Polat, vakıf üniversitelerinin eğitim yaşamına girmesiyle birlikte daha spesifik mesleklerin öne çıkmaya başladığına işaret ediyor. "Gençler artık şunu öğrendi. Ya öyle bir bölümde okuyacaksınız ki size donanım kazandıracak, mesleğinizi kendiniz seçeceksiniz ya da öyle bir bölümde okuyacaksınız ki, sizden başkası o mesleği yapamayacak" diye konuşuyor.

Türkiye'de "üniversite eğitimi eşittir meslek" şeklinde bir algılama bulunduğunu belirten Polat, gençlerin tercihlerini belirleyen en önemli unsuru ise "İnsanlar bu garantiyi kendilerinde görmek istiyor. Yani mezun olduklarında meslek edinebilecekleri bir alana yönelmek istiyorlar" diye ifade ediyor.

Ekonomi kötüyse garantili meslek

Türkiye'de meslek seçiminde ekonominin gidişatının ve ekonomik dokunun belirleyici olduğunu vurgulayan Polat, Türkiye'de ekonomi çok iyi giderken, öğrencilerin devlet garantisi olmayan işleri daha çok tercih ettiklerine işaret ediyor. Buna örnek olarak, banka sektörünün çok gelişmiş dönemlerinde üniversitelerin işletme bölümlerinin parlamasını gösteren Polat, "Bankaların kriz yaşadığı 2001-2002 döneminde ise biz işletmeye tercih yapamadık. Çocuklar ekonomiyle ilgili mesleklerin garanti olmadığını düşünüp korkuyorlardı. Ekonomiyle ilgili meslekleri yazdırırken çok zorlandık. Ekonominin gidişatının kötü olduğu ve önünüzü göremediğiniz böyle dönemlerde öğretmenlik, tıp, mühendislik gibi temel meslekler öne çıkıyor" diyor.

Sermaye piyasası uzmanlığı gibi çok az mezun veren bölümlerin de en gözde ve yoğun talep alan bölümler arasında yer aldığını belirten Polat, işletme ve iktisat gibi daha genel ve uzmanlaşmanın yaşanmadığı alanların ise düşüşte olduğunu söylüyor. Polat, onun yerine örneğin hastane işletmeciliği gibi spesifik alanlardaki işletme bölümleri ya da en azından İngilizce işletme programlarını tercih ettiğini belirtiyor.