Öğrencilerin beklediği tasarı

YÖK, öğrencilerin üniversitelerde “kısmi zamanlı” çalışmalarıyla ilgili yeni tasarıyı hazırladı. Buna göre işe girdiği andan itibaren sigortası ödenmeye başlanan öğrenci, haftada en çok 25 saat çalışabilecek

Üniversite öğrencilerinin part-time çalışması konusu, geçen yıl ciddi tartışmalara neden olmuştu. Kampus içinde farklı bölümlerin ihtiyaçları karşılanmak üzere dışarıdan personel alımı yerine üniversite öğrencilerinin çalıştırılması, her iki tarafın da talep ettiği bir uygulamaydı. Ancak YÖK, üniversiteler arasında yaşanan farklı uygulamalar, çalışma süresi ve ücretleri gibi konularda tanınan farklı haklar nedeniyle öğrencilerin çalışmalarını tamamen yasaklayan bir karar almıştı. Bu karara karşı öğrenci cephesinin verdiği yanıt oldukça ses getirmiş, öğrenciler medya aracılığıyla bu haklarının ellerinden alınmasına tepki göstermişti. Sonunda da öğrenciler istediklerini elde etmiş, yasağın kaldırılmasını sağlamıştı.
YÖK yine de bu konuya çerçeve getirmek, konunun standartlarını tarif etmek için uzun süredir çalışmalarını sürdürüyordu. Nihayet 7 Ağustos’ta YÖK tarafından “Yükseköğretim Kurumları Kısmi Zamanlı Öğrenci Çalıştırma Esas ve Usulleri Taslağı” yayınlandı. Görüşleri alınmak üzere üniversite yönetimlerine gönderilen taslak, öğrencilerin üniversitelerde hangi koşullarda çalıştırılabileceğinden, hangi bölümlerin ne zamana kadar eleman talep edebileceğine kadar birçok konuya yasal çerçeve çiziyor.

Eylül ayına kadar sayı bildirilecek
Taslağa göre üniversite birimleri, kısmi zamanlı öğrenci çalıştırma ihtiyaçlarını yükseköğretim kurumlarının sağlık kültür ve spor (SKS) daire başkanlıkları aracılığıyla giderecek. Taslağın beşinci maddesinin birinci bendine göre birimler çalıştırmak istedikleri öğrenci sayısını her yılın eylül sonuna kadar SKS’ye bildirmek zorunda. SKS’nin denetiminden geçen sayı, rektörlükçe onaylandıktan sonra eleman alımına geçilebiliyor.
Birimlerin hangi ihtiyaçları için kaç öğrenci alacakları, her yılın ekim ayı başında SKS tarafından üniversitenin web sitesinde yayınlanacak. Bu duyuruda, hangi birimde kaç kısmi zamanlı öğrenci çalıştırılacağı, işin niteliği, öğrencilerde aranan koşullar, başvuru için gerekli belgeler, başvuru yeri ve tarihi belirtilecek.
 

Çalışma süresi en çok 25 saat
Kısmi olarak çalıştırılmaya uygun görülenlerin hangi şart ve koşullara uyacakları ise 10’uncu onuncu maddede belirtiliyor. Maddenin birinci bendine göre öğrenciler, haftada en çok 25 saat çalışabilecek. Hafta sonu ve gece hizmete açık birimlerde -SKS’den izin alınmak koşuluyla- bu süre, haftada en çok 36 saate kadar çıkabilecek.
Kısmı zamanlı çalışan öğrenciler “işçi” statüsünde kabul edilmiyor. Ancak tasarıya göre öğrencinin Sosyal Sigortalar Kurumu’na kaydı yapılmadan çalıştırılması da mümkün değil. Ücretler de yine aynı maddenin sekizinci bendinde belirlenmiş. Buna göre öğrencilerin bir saatlik çalışmalarının karşılığı olan ücret, 4857 sayılı İş Kanunu gereğince, 16 yaşından büyük işçiler için belirlenmiş olan günlük asgari ücretin dörtte birini geçmemek üzere üniversite tarafından belirlenecek. Bu ödemelerde SKS Daire Başkanlığı bütçesinden yapılacak.
Tasarı, kısmi zamanlı bir öğrencinin yalnızca bir birimde çalıştırılabileceğini de belirtiyor. Ve şöyle diyor: “Birim yöneticileri, gerekli gördüklerinde öğrencinin birimdeki iş değişikliğini yapabilir. Ayrıca SKS Daire Başkanlığı gerekli gördüğü takdirde öğrencinin çalıştığı birimi ve iş değişikliğini yapabilir.”

Okulu uzatanlar çalışamıyor
Bu işlerde kimlerin çalışabileceği de taslağın yedinci maddesinde belirtiliyor. Birinci kriter, tezsiz yüksek lisans ve özel öğrenci statüsünde olanlar hariç üniversitede kayıtlı öğrenci olmak. Diğer kriterler ise şöyle sıralanıyor:
• Disiplin cezası almamış olmak
• Yetim maaşı ve nafaka dışında asgari ücret düzeyinde gelire sahip olmamak
• Kısmi zamanlı iş sözleşmesi, SKS Daire Başkanlığı’nca tek taraflı olarak feshedilmemiş olmak
• Çalıştırılacak iş için gerekli bilgi, beceri ve yeteneğe sahip olmak
• Deprem, sel gibi afetlerden zarar gördüğünü belgeleyen öğrencilerden normal öğretim süresi içinde okuyor olmak ve disiplin cezası almamış olmak dışında yukarıdaki şartlar aranmıyor.
• Kısmı zamanlı çalışacak öğrenciler bir sözleşme imzalıyor. Ve bu sözleşme, öğrencinin talep etmesi halinde öğrenim gördüğü süre boyunca yenilenebiliyor.

Halil Şahin/ İstanbul Üniversitesi Matematik Bölümü öğrencisi
Üniversitenin bilgi işlem merkezinde kısmi zamanlı olarak çalıştım. Önceki sistemde yaşanılan sıkıntıların en büyüğü, maaşların 180-220 gibi komik bir rakam olmasıydı. Ancak yine de öğrenciler arasında bu iş için rekabet olduğundan çok fazla itiraz etmiyorlardı. Ayrıca öğrenci sigortaları yatırılmıyordu. Yani bir bakıma devlet, sigortasız işçi çalıştırmış oluyordu. Dört yıl boyunca çalışan arkadaşlarımız vardı oysa. Yeni tasarı buna engel olacak.
Benim çalıştığım bölüm bilgisayar laboratuarı. Yaklaşık 100 bilgisayarın her şeyinden sorumluyuz. Bunun dışında fakültede arızalanan tüm bilgisayarların tamirini de üstleniyoruz. Dönem içerisinde o kadar çok problem çıkıyor ki, bu işleri üniversite bize değil de, dışarıdan bir firmaya yaptırsa inanılmaz paralar ödemek zorunda kalacak. Yine de çalışan, bu işleri kendi çabası ile öğrenen öğrencilerin kıymeti pek bilinmiyor. Gereksiz bürokrasi, öğrencilerin kendilerini anlatacak birini bulamaması, iletişimsizlik gibi engeller bir araya gelince bu sıkıntıları su üstüne çıkarmamayı tercih ediyoruz.