DEV OTOMOBİL ŞİRKETLERİ NASIL BÖYLE KÖTÜ YÖNETİLİYOR?

Geçen eylül ayında bir otel odasında sabah erken saatlerde televizyon izliyordum. Chrysler CEO'su Bob Nardelli ile bir söyleşi yapılıyor ve Nardelli o sırada otomotiv sektörünün borç teminatı olarak niçin 25 milyar dolara gerek duyduğunu açıklıyordu. Nardelli, bunun bir şirket kurtarma olmadığını söyledi. Bu, otomobil şirketlerinin tekrar yenilikçi olmalarını sağlamak üzere donatılmalarına yarayan bir yoldu. Kendimi tutamayarak, ekrana doğru bağırdım: "Detroit'i yenilikçi olabilmeleri için mi sübvanse edeceğiz? Bugüne kadar yenilikçi değildiyseniz, ne yapıyordunuz? Size 25 milyar dolar verdiğimizde, yine hesap verecek misiniz?"
Bu şirketler nasıl bu kadar uzun süre böylesine kötü olabiliyor? Yenilikçi olmayan bir ticaret kültürü, vizyondan yoksun yönetim ve aşırı cömert iş sözleşmeleri bu sorunun önemli bir kısmını açıklıyor. Bütün bunlar, General Motors'u (GM) sadece çok miktarda benzin tüketen arazi arabaları ve kamyonlardan para kazanabildiği bir duruma itti. Bu nedenle, yakıt verimliliği, üretkenlik ve tasarım konusundaki yenilikçikten para kazanmak yerine, GM, enerjisinin büyük bir kısmını lobicilik ve çok miktarda benzin tüketen araçlarını korumak için manevralarla geçirdi.

Sektör işlemez oldu

Bunlar arasında, fleks-yakıtlı etanol ile çalışan bazı otomobiller üretmeleri karşılığı, Detroit'teki otomobil şirketlerinin fazla benzin tüketen arabalarının kilometre hesaplarının olduğundan daha düşük gösterilmesini sağlayan, Kongre ile yapılan özel anlaşmalar da söz konusu. Bu anlaşmalar, fazla benzin tüketen arabalardan alanlara bir yıl boyunca galonu (3,78 litre) 1,99 dolardan benzin verilmesini de kapsamakta. Aynı şekilde, Kongre'nin galon başına kilometre gereksinimlerini artırmasını önlemek için sonu gelmeyen lobi faaliyetlerini de kapsıyordu. Sonuç, beyin fonksiyonlarını yitirmiş bir sektör oldu.
GM'nin Başkan Yardımcısı Bob Lutz'un demeçleri bunun en tipik örneği. Lutz'un, Toyota Prius gibi hibrit otomobillerin "ekonomik bir anlam ifade etmediğini" söylediği aktarılıyor. Şubat ayında Dallas'ta yayınlanan D Magazine, Lutz'un küresel ısınmanın "bütünüyle külüstür bir araba olduğunu [kızgınlıkla ifade edilmiş]" aktarıyor.
İşte vergi mükelleflerinden kurtarılmaları istenen kişiler bunlar.
Ve lütfen, GM'nin sağlık hizmetleri maliyetlerine ilişkin timsah gözyaşları dökülmesin, evet korkunç bir haldeler. Üst düzey bir çevreci aktivist olan Dan Becker, "Ama öyleyse GM niçin Hillary Clinton ulusal sağlık hizmetleri programı konusunda bastırırken destek vermeyi reddetti?" diye soruyor.
Tüm otomobil firmaları aynı şekilde ölüm döşeğinde değil. Autochannel.com'da iki hafta önce yer alan şu makaleye bir göz atalım: "Kanada, Alliston'da Honda Kanada'daki en yeni yatırımının açılışını yapıldı. En yeni teknolojinin yer aldığı 154 milyon dolarlık bir motor fabrikası. Yeni işletme, Kuzey Amerika'da yakıt tasarrufu sağlayan araçlara artan talebi karşılayabilmek üzere, Civic Honda için yılda 200 bin adet dört silindirli motor üretecek."
Bu beceriksizliğin sorumluluğu, otomobil şirketlerinin yöneticilerinde yanı sıra, yıllar boyunca Detroit'teki otomobil şirketleri ve sendikalar ne dediyse, o şekilde oy veren Temsilciler Meclisi ve Senato'da Michigan'ı temsil eden tüm delegasyon tarafından da eşit oranda paylaşılıyor. Bu destek, Ford ve Chrysler'i çevreye ilişkin endişeler, kilometre başına alınan önlemler ve Detroit'i uzun zaman önce yeni duruma uyum sağlamaya zorlayabilecek olan küresel rekabetin çıplak etkisine karşı korudu.

GM için öneriler

Aslında şayet Detroit'i mezara gömerlerse, umarım Michigan'dan eski ve yeni tüm temsilciler ve senatörler tabutu taşırlar. Ve bunlar arasında, Temsilciler Meclisi Enerji ve Ticaret Komitesi Başkanı ve Michigan Senatörü olan, Detroit'i ölümüne korumak konusunda en büyük paya sahip John Dingell'den daha fazla kimse baş tabut taşıyıcısı olma "onurunu" hak etmiyor.
Peki, ne yapmamız gerekiyor? Şayet GM çökerse, herkes gibi ben de bunun sektör ve işçiler üzerinde yaratacağı domino etkisi konusunda endişeliyim. Fakat Detroit'i kurtarmak için vergi mükelleflerinin parasını kullanacaksak, o takdirde bu Wall Street Journal'da pazartesi günü yayınlanan, gazetenin eski Detroit Şefi Paul Ingrassia'nın makalesindeki öneriler doğrultusunda olmalı.
Ingrassia şöyle yazdı: "Hükümet yardımı karşılığı [GM'nin] yönetim kurulu ve yönetimi ayrılmalı. Hissedarlar, artık değersizleşmiş olan geriye kalan sermayelerini yitirmeli. Ve hükümet tarafından atanmış bir tahsildar, GM'yi onarmak üzere büyük yetkilere sahip olmalı."
Buna başka koşullar da eklemek istiyorum: Vergi mükelleflerinin parasını alan herhangi bir otomobil şirketi, programındaki tüm otomobillerini fleks-yakıtlı hibrit-elektrik motorlarına dönüştürmek üzere bir program sunmalı ki, böylece tüm otomobil yelpazesi gelecek kuşak selüloz tabanlı etanol ile de çalışabilsin.
Son olarak, birisi inovasyon konusunda rüşvet verilmesi gerekmeyen biri olan Steve Jobs'u çağırmalı ve kendisine bir otomobil şirketini yönetmek üzere bir yıllık bir kamu hizmeti verebilir mi diye sorulmalı. Bir araba şirketini yoluna sokmasının, GM iCar ortaya çıkarmasından çok daha uzun zamanını alacağına bahse girerim.