OTOMOTİVİN YILDIZI KAYIYOR...

Otomotiv Türkiye'nin yıldız sektörlerindendi. Hedef de bir üretim üssü olmaktı. Bu da bugüne kadar kısmen gerçekleşti. Ancak krizle birlikte bu hedefin sonu gelmiş görünüyor.

Global krizin faturasını en ağır ödeyen sektör otomotiv oldu. Avrupa ve ABD'de yaşanan daralma ise bu ülkelere yönelik üretim yapan Türkiye gibi ülkeleri zora soktu.

Krizle birlikte sektörde yaşananları da hep beraber izledik. Önce siparişler durdu, sonra ihracat son 36 ayın en düşük düzeyine indi. Ve üretim tatilleri, işten çıkarmalar peş peşe yaşanmaya başladı.

İşten çıkarılanların sayısı 50 bine ulaşırken, "Biraz daha beklenirse cenazemiz kalkacak" diyen sektöre yönelik, vaatten öteye hiçbir adım atılmadı.

Haksızlık yapmayalım. Kısa çalışma ödeneği ve 30 yaş üstü araçlara vergi desteği dışında. Sektörden yapılan yorumlara göre bunların da piyasayı canlandırmak, üretime yeniden ivme kazandırmak konusunda faydası olmayacak.

Hükümetten umduğunu bulamayan sektörde bayiler, firmalar ayakta kalabilmek için akla hayale gelmedik satış yöntemleri uyguluyor. Fiyatlarda ciddi indirimler var. Hurda teşviği gelmese de firmalar gelmiş gibi satış yapıyor.

Hükümet neden bu sektöre destek vermiyor. Bir iddiaya göre "Avrupalı otomotivcileri finanse etmemek için..."

Yani verilen teşviklerin ithalatı artıracağı bunun da bu ülkelerdeki işçiye yarayacağını düşünen hükümet, buradaki işçinin işsiz kalmasını göze alıyor. İşte bu yüzden kısa çalışma ödeneğine rağmen sektörde işsiz sayısının 6 ay içinde 85 bine ulaşacağı korkusu var.

Peki dünyada otomotiv sektörü nereye gidecek? Bunun da yanıtını Otomotiv Distribütörleri Derneği Başkanı ve Renault Genel Müdürü İbrahim Aybar'dan öğreniyorum:

"Dünyada otomotivin stratejisi değişiyor. Bu değişimde global ısınma, tasarruf ve petrol sorunu başrolde. Avrupa'daki teşvikler sıfır emisyonlu araçlara yönelik belirlendi. Özellikle elektrikli araçların üretimine teşvik ciddi oranlarda. 2010'da sıfır emisyon şartı geliyor. 2015'te üretilecek 85 milyon aracın 65 milyonu petrole dayalı, 20 milyonu ise elektrik enerjisi üretilecek. Artık akaryakıt istasyonlarının yanında bir de yol üstü şarj istasyonları kurulacak."

Dünya bunları tartışıyor. Türkiye'nin alması gereken önlemler sadece krizle ilgili de değil. Teknolojik değişimi de yakından izleyip ayak uydurmak zorunda... Oysa daha şu andaki üretimi ayakta tutacak strateji bile yok.

Avrupa otomotivi el üstünde tutuyor, Türkiye yavaş

Türkiye son beş aydır paket tartışırken Avrupa ülkelerinde ise çok sayıda paket açıldı bile. Avrupa'daki paketlerde son durum şöyle:

FRANSA

* Renault, Pegueot ve Renault Kamyon'a tasarruflu araç üretiminde kullanılmak üzere 5 yılda yüzde 6 faizli 6.5 milyar euro devlet kredisi çıkarıldı. Otomotiv finans şirketleri için yüzde 8 faizli 2 milyar euro kredi sağlandı.

* Çeşitli sektörlerde KOBİ'ler için 5 milyar euro kredi ayrıldı.

* Düşük karbon emisyonuna sahip araçlar için destek veriliyor. 600 milyon euroluk kaynak tedarik zincirinin modernleştirilmesi için harcanacak. Renault, PSA ve devlet Stratejik Yatırım Fonu aracılığıyla bu fona 200 milyon euro katkıda bulunacaklar.

* Geçici işten çıkarmalar için devletin katkısı saat başına 1.5 euro artırılacak. 250'den fazla çalışanı olan şirketler için bu rakam 1.75 euro olacak. Geçici işten çıkarılan işçiler için profesyonel gelişim ve deneyim kazandırma kursları yapılacak.

* 10 yıldan yaşlı arabaların hurdaya çıkarılması ve bunun yerine düşük karbondioksit salınımı yapan arabaların alınması durumunda bin euro teşvik verilecek. Aynı teşvik bir tüccarın 10 yıldan yaşlı arabasını, hafif ticari araçla değiştirmesi durumunda da verilecek.

ALMANYA

* 30 Haziran 2009'dan önce alınan düşük salınımlı yeni otomobiller yıllık dolaşım vergisinden muaf tutulacak.

* 9 yaşından büyük araçlar için hurda teşviği 2 bin 500 euro. 500 milyon euro araştırma desteği verilecek.

* Her sektörde kullanılmak üzere 100 milyar euro kredi garantisi sağlanacak.

İSPANYA

* Otomotiv sektörü için 15 yıllık, faizsiz, garanti zorunluluğu olmayan 800 milyon euro devlet desteği sağlanacak. 680 milyonu üreticilere ve üretim alanlarında yatırım yapmaları için tedarikçilere verilecek. Kalan 120 milyon Ar-Ge için dağıtılacak.

* Araba alacaklar için devlet desteği getiriliyor. Emisyon sınırına bağlı olarak 30 bin euroluk otomobil için ilk 10 bin euroya faiz işletilmeyecek.

PORTEKİZ

* Fabrikaların kapalı olduğu dönemde çalışanlara eğitim desteği verilmesi için 70 milyon euro kaynak sağlanacak.

* 200 milyon soft kredi. Otomotiv sektöründeki ihracatçı ve yeşil araç üreten şirketler için kredi sigortası sağlanacak.

* Hurda teşviği üzerinde çalışılıyor. Şu andaki yasaya göre en az 10 yaşında olan araçlar için 1000 euro teşvik veriliyor. En az 15 yaşında ve karbondioksit salınım 140 g/km olanlar için de 1250 euro teşvik sağlanıyor.

ROMANYA

* Yeni arabalara hava kirliliği vergisinden 1 yıllık muafiyet.

* 10 yaş sınırında 1000 euro hurda teşviği. Hedef 60 bin aracın yenilenmesi.

İSVEÇ

* Otomotiv sektörüne 28 milyar devlet desteği sağlandı. 20 milyar İsveç Kronu finans kredi garantisi getirildi. Finansal kriz yaşayan şirketler için 5 milyar kron kurtarıcı krediler oluşturuldu.

* Temiz teknoloji için yeni bir araştırma şirketinin kurulması için 3 milyar kron destek getirildi.

İNGİLTERE

* 2.3 milyar pound kredi garantisi sağlandı. İşçilerin eğitim bütçesi 65 milyon pounddan 100 milyon pounda çıkarıldı, Katma Değer Vergisi oranı yüzde 17.5 tan 15 e düşürüldü.

İTALYA

* Euro 0, 1, 2 olan araçlara bin 500 euro hurda teşviği sağlandı. Bu teşvik doğalgaz, elektrik veya hidrojenle çalışan arabalar için kullanılacak. 2 bin 500 euro hurda teşviği hafif ticari araçlar için, 4 bin euro teşvik ise doğalgazla çalışan hafif ticari araçların alımında kullanılacak. Araçların LPG ye dönüştürülmesi için de 500 euro destek var.

AVUSTURYA

*13 yaşından büyük araçların değiştirilmesi halinde bin 500 euro hurda teşviği var.

Jale Özgentürk - Referans

Yayın Tarihi : 21 Şubat 2009 Cumartesi 16:30:24