KAPKAÇ, KAPALI DEVRE BİR SİSTEM

Toplam 17 cezaevinde tutuklu bulunan 61 kapkaç suçu hükümlüsüyle görüşülerek hazırlanan doktora tezine göre; suçlulardan yarısına yakını ikokulu bile okuyamamış, yüzde 70’inin bir akrabası veya yakını bir suçtan ötürü tutuklu kalmış veya hüküm giymiş. Tamamı uyuşturucu madde kullanıyor.

Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü’nün yayımladığı ‘Aile ve Toplum’ dergisinde yer alan, ‘Kapkaç Suçundan Hüküm Giyen Yetişkinlerin Sosyo-Demografik Özellikleri ve Sapma Davranışlar Açısından İncelenmesi’ başlıklı doktora tezi, kapkaççılara yönelik ilginç benzerliklere dikkati çekiyor.
Ankara Üniversitesi (AÜ) Sağlık Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı öğretim görevlisi Elif Gökçearslan Çifçi’nin hazırladığı tez, 17 cezaevinde kalan, kapkaççılıktan hüküm giymiş, 18 yaşından büyük 61 hükümlüyle görüşme yoluyla yapıldı.

* İstanbul’da yaşayan hükümlüler, suç oranının fazla olduğu Tarlabaşı, Esenler, Bağcılar, Fatih’te yoğunlaşırken, diğer illerde yaşayan hükümlüler de yine o ilin suç oranı fazla olarak bilinen semtlerinde yaşıyor.

* Yüzde 26’sının annesi, yüzde 29.4’ünün babası Güneydoğu, yüzde 21.2’sinin anne ve babası Karadeniz doğumlu.

* Yüzde 26.2 ilkokul mezunu, yüzde 24.6’sı ilkokul terk, yüzde 23’ü ortaokul terk, yüzde 9.8’i de ortaokul mezunu. Okur-yazar olmayanların oranı yüzde 11.5. Sadece biri üniversiteye kadar gelmiş ancak bitirememiş. Bu gencin anne ve babası üniversite mezunu

* Yüzde 59.3’ü çocukluk döneminde babası, yüzde 10.2’si annesi, yüzde 22.4’ü ağabey, kardeş veya ablası tarafından sıklıkla şiddet görmüş. Yüzde 34.5’inin babaları annelerine sık sık şiddet uyguluyor.

* Yüzde 36.7’sinin akrabaları, yüzde 21’inin kardeşleri, yüzde 15’inin babaları bir dönem tutuklanmış veya hüküm giymiş. Bu akrabaların tutuklanma nedenleri hırsızlık, cinayet, uyuşturucu satıcılığı... Babaların yarısından fazlası yaralama nedeniyle tutuklu ve hükümlü olmuş.

* Yüzde 78.7’sinde kendini yaralama davranışı var. Hükümlülerin tamamı, bağımlılık yapıcı maddeler ve alkol kullanmış. Bu alışkanlıkları evden kaçıp sokakta yaşadıkları evrede ‘merak’ ve ‘bir grup tarafından kabul edilme isteğiyle’ gerçekleştirmişler

* Çoğu birden fazla bağımlılık yapıcı madde kullanmış. Başlıca maddeler esrar, ecstasy ve LSD gibi uyuşturucu haplar

* Teze göre hükümlülerin büyük çoğunluğu ön ergenlik dönemlerinde, 12-13 yaşlarında suçla tanışıyor, 16 yaşlarına doğru yakalanarak ilk cezaevi deneyimini yaşıyor.

Tezin sonuç bölümünde şöyle deniliyor:

“Hükümlüler çocukluk dönemlerinde yöneldikleri suç davranışını bir tür oyun olarak algılamışlardır. Bu durum çocuğun davranışının kendi çevresinde olumlu yönde pekiştirilmesine ve kalıcı hale gelmesine neden olmuştur. Çocukların 18 yaşına kadar işledikleri suçlar (hırsızlık vb) nedeniyle tutukevlerinde/cezaevlerinde tutulmaları, suç davranışının pekiştirilmesine ve yeni suç türlerinin öğrenilmesine neden olmuştur.”