8 bin polis cinnetin eşiğinde

Çok sıcakkanlı, bir şey oldu mu hemen tepki veren bir toplumuz. Bu durumda görev yapan Türk polisinin işi de hayli zor oluyor. Asayiş, cinayet, organize suçlar, narkotik gibi zor işlerde görev yapan Türk polisinin yüzde 70’i evine iş getiriyor. Yine aynı oranda polis, işinden dolayı eşiyle tartışıyor, yüzde 30’u ise bu sebeple çocuğuna şiddet uygulamış.

Polis memuru Ömer Ünsal’ın bel fıtığı ameliyatı geçiren eşi Seda Ünsal’a bakmak için amirlerinden izin istemesiyle başlar her şey. Trabzon Emniyeti’nde çalışan Ünsal izni koparamayınca rapor alır, fakat gider gitmez, amirleri kendisini üst üste nöbet yazılarak cezalandırır. Bu duruma itiraz eden Seda Ünsal devreye girerek, eşinin amirlerini önce İl İnsan Hakları Kurulu’na arkasından da savcılığa şikâyet eder. Sonuçta ise AİHM’ne kadar gider. Bunun gibi pekçok hikayeyi dinledikten sonra harekete geçen iki araştırmacı, İstanbul polisi üzerine bir çalışma yaptı. 100 polise 48 soru yönelten araştırmacı-yazar Talip Doğan Karlıbel ve Tübingen Üniversitesi Psikoloji Bölümü öğretim üyesi Mithat Taşkın, emniyet görevlilerinin psikolojileri hakkında ciddi verilere ulaştı. İstanbul’da görev yapan her 5 polisten 1’i psikolojik sorunlarından dolayı en az bir kez intihar etmeyi aklından geçirmiş. Psikolojik olarak yıprandıkları için, aile huzurunun kaçtığını, bu sebeple eşlerine ve çocuklarına kötü davrandıklarını ifade ediyorlar. Yaptıkları işten dolayı yüzde 80’i psikolojik bunalıma girdiğini kabul ediyor, ancak bunun çözümü için tedaviye yüzde 60’ı olumsuz bakıyor.

İstanbul’un Üsküdar, Ümraniye, Beşiktaş, Avcılar, Eminönü ve Beyoğlu ilçelerinde farklıi bölümlerde görev yapan polislerle yapılan çalışmada, ekonomik sorunlardan dolayı psikolojik bozukluklar ve intihar vakaları ön plana çıkıyor. Son 18 yılda 400 intihar, 1.000 de intihar teşebbüsünün gerçekleştiği meslek grubunda, ankete katılanlardan yüzde 20’si geçim sıkıntısı, yoğun mesai ve aile içi sorunlardan dolayı intihar etmeyi aklından geçirdiğini söylüyor. Bu rakam 40 bin kişinin görev yaptığı İstanbul’a oranlandığında 8 bin polisin intihara meyilli olduğunu ortaya koyuyor. Bu oran, AB ülkelerinde yüzde 5 veya yüzde 3,5 olarak ortaya çıkıyor. Sıkıntıların önüne geçilmesi için Aileden sorumlu Devlet Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı’nı birlikte çalışmaya çağıran Karlıbel, bunun olmaması halinde intiharlarda ciddi artış olacağını söylüyor.

Polis teşkilatında özelde ise İstanbul polisinde intihar eğiliminin bu kadar yüksek olmasına rağmen, Türkiye genelinde emniyet müdürlüklerinde sadece 150 psikolog istihdam ediliyor. Bu sayı 170 bin olan polis sayısı ile oranlandığında bin 200 polise bir psikolog düşüyor. Her emniyet müdürlüğünde psikolojik danışma merkezlerinin bulunması ve psikologların sayısının artırılması gerektiğine dikkat çeken Talip Doğan Karlıbel, bu merkeze giden ve tedavi olmak isteyen memurların arkadaşları ve amirleri tarafından dışlanmaması gerektiğine dikkat çekiyor.

Önlem alınmazsa intiharlar 3-4 katı artacak

Polislerle ve yaşadıkları sorunlarla ilgili olaylar dikkatimi çekiyordu. Bu yüzden Avrupa ülkelerinde araştırma yaptım. Almanya, Fransa, İtalya, Çek Cumhuriyeti’ndeki intiharlara baktım. Arada ciddi uçurumlar var. Türkiye bu anlamda Hırvatistan’a benziyor. 1993-94’te, Hırvatistan bağımsızlığını ilan ettikten sonra intiharlar arttı. Savaşta, ‘Siz kahramansınız’ denildikten sonra gerçek hayatta kendi sorunları ile karşı karşıya bırakıldılar. Türkiye’de şu anda bu yaşanıyor. Durum çok vahim. Eğer önlem alınmazsa önümüzdeki yıllarda intihar olayları 3-4 katına çıkacak. Bence sıkıntının altında daha çok ekonomik sebepler yatıyor. Polise lojman, kira yardımı yapılmalı, özlük hakları iyileştirilmeli. AB sürecinde bir ülkede, ‘Polis Sen’in de kurulması zorunludur. Talip Doğan Karlıbel/Araştırmacı-yazar

Meslekî sorunlar aile hayatına yansıyor

Ankete katılan polislerin yüzde 25’i psikolojik tedavide bulunmuş. Yüzde 80’i operasyonlardan sonra bunalıma girdiğini, yüzde 30’u bu sebeple mesleğini bırakmak istediğini söylüyor. Meslekteki sorunlar aile hayatına yansıyor, polis memurlarının yüzde 70’i bu nedenle eşleriyle tartışmış. Yüzde 30’u ise çocuklarına şiddet kullanmış. Ancak, imkan olduğu takdirde psikolojik tedavi görmeyi yüzde 30’u kabul ediyor. Polis sendikasının kurulmasına sıcak bakan polisler, maaşlarıyla geçinemediklerini belirtiyor, emeklilik için gelecek korkusu yaşıyorlar.

Alman polisinin psikolojisi sağlam

Polislik, gazetecilik ve benzeri bazı meslekler gibi yıpranmanın en çok olduğu, aynı zamanda ruhsal ve bedensel sağlığın da yerinde olması gereken bir meslek. İşin verdiği sıkıntılar ve yılların verdiği birikimle fiziki veya ruhsal sağlığın riske girme durumuna da sık sık rastlanıyor. Bu bilinen bir gerçek ancak, Türkiye’de polis intiharları Avrupa ülkeleriyle karşılaştırıldığında ciddi bir farklılık arz ediyor. Son 18 yılda bazı Avrupa Birliği ülkelerindeki intihar ve intihara teşebbüs oranları şöyle:

ALMANYA: 4 intihar 15 intihar teşebbüsü

FRANSA: 8 intihar 45 intihar teşebbüsü

İTALYA: 15 intihar 90 intihar teşebbüsü

TÜRKİYE: 400 intihar 1000 İntihar teşebbüsü

Her polise psikolog şart!

Türkiye’de de son yıllarda başlayan bir uygulama ile emniyet müdürlüklerinde psikolog istihdam ediliyor. Ancak, Türkiye’de istihdam edilen psikolog sayısı, mevcut 170 bin polisin sağlıklı olarak hayatlarını sürdürmesi için yeterli olmuyor. Çünkü, Türkiye genelinde sadece 150 psikolog görev yapıyor. Asayiş, terörle mücadele, hırsızlık, gasp, cinayet gibi olaylarda rol alan polisin ruh sağlığı için Avrupa ülkelerinde istihdam edilen psikolog sayısı ise şöyle:

ALMANYA: 1 psikolog 280 memura danışmanlık yapıyor.

FRANSA: 1 psikolog 370 memura danışmanlık yapıyor.

İTALYA: 1 psikolog 350 memura danışmanlık yapıyor.

ÇEK CUMHURİYETİ: 1 psikolog 400 memura danışmanlık yapıyor.

TÜRKİYE: 1 psikolog 1.200 memura danışmanlık yapıyor