İşkenceye sıkı takip geliyor

Başbakanlık, yasal düzenlemelere rağmen zaman zaman gündeme gelen işkence iddialarının üzerine gidiyor.

Şikâyetlerin dışında gazete ve televizyon haberleri tek tek taranıyor. İnsan Hakları Başkanı Prof. Fendoğlu, kararlı olduklarının altını çizerken kamu kurumlarını uyardı: "Usul dışı hiçbir uygulamayı görmezden gelmeyeceğiz."

AB sürecinde Türkiye'nin başını ağrıtan konuların başında insan hakları ihlalleri geliyor. Türkiye, bu yolda epey mesafe aldı. Anayasa ve kanunlarda önemli değişiklikler yaptı. Ancak uygulamada hâlâ eksiklikler var. Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı'na Türkiye'nin 81 ilinden her gün onlarca şikâyet ulaşıyor. İhlallerin gündemden tamamen çıkması için mücadele eden kurum, yeni tedbirler alıyor, valilikler aracılığıyla her bir olayın üzerine titizlikle gidiyor. İşkence iddiaları konusunda sadece şikâyetlerle de yetinilmiyor; gazete ve TV'ler taranarak hak ihlalleri tespit ediliyor ve gerekli girişimlerde bulunuluyor. Bunun somut örnekleri ise son birkaç ayda yaşandı. 1 Mayıs olaylarında bazı polislerin jopun tersiyle eylemcilere vurduğu iddiaları gündeme gelince Başbakanlık'a bağlı birim harekete geçti. Bir sivil toplum kuruluşu tarafından gönderilen ve söz konusu iddiayı kanıtlayan fotoğraflar incelemeye alındı. İçişleri Bakanlığı ve İstanbul Valiliği'ne yazı gönderilerek, cop kullanan polisler hakkında işlem yapılması istendi. Bir başka olay ise 7 Eylül'de Şişli'de bir kuyumcu dükkanında gerçekleşti. Hırsızlık yaparken tezgâhtar tarafından fark edilen genç kızı, önce dükkan sahibi tokatladı, ardından polis saçından tutarak koltuğa savurdu. Bu görüntüler, güvenlik kamerasından basına yansıyınca olay mercek altına alındı. Uyuşturucu satıcısı olduğu şüphesiyle gözaltına alınan Nijeryalı Festus Okey'in emniyette ölümü de araştırılan iddialar arasında. İşkence sorununu çözme konusunda kesin kararlı olduklarının altını çizen İnsan Hakları Başkanı Prof. Dr. Hasan Tahsin Fendoğlu, kamu kuruluşlarını ise şu sözlerle uyardı: "Usul dışı hiçbir uygulamayı görmezden gelmeyeceğiz. İşkenceye sıfır tolerans parolamızdır."

7 Eylül'de İstanbul Şişli'de bir kuyumcu dükkanında genç yaştaki bir kız, bilezikleri çalarken tezgahtar tarafından fark edildi. Durumu polise haber veren tezgahtar, polisler gelene kadar kıza birkaç tokat attı. Bir polis memuru da şüpheliyi saçından tutarak koltuğa savurdu. Bu görüntüler, güvenlik kamerasından basına yansıdı. Nijeryalı Festus Okey, uyuşturucu satıcısı olduğu şüphesiyle gözaltına alındığı Beyoğlu Emniyet Müdürlüğü'nde sorgusu yapılırken bir polis memurunun silahından çıkan kurşunla hayatını kaybetti. Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı, kamuoyunda tartışılan tüm bu olayların takibi için İstanbul Valiliği'nden bilgi istedi. İnsan Hakları Başkanı Prof. Fendoğlu, "İlle de bize bir şikayetin olmasına gerek yok. Biz, sivil toplum kuruluşlarımızın gösterdiği tepkiyi ihbar olarak kabul ettik. Ayrıca gazeteleri de her gün tarayarak insan hakkı ihlali bulunup bulunmadığı konusunda titiz bir çalışma yapıyoruz. Örneğin Denizli'de Çocuk Yurdu'nda bir taciz olayıyla ilgili haber görür görmez Denizli Valiliği'nden yazılı bilgi istedik." diyor.

Hasan Tahsin Fendoğlu, insan hakları alanında Türkiye'nin çağ atlaması konusunda kararlı. Özellikle kamu kuruluşlarına uyarıda bulunuyor: "Biz insanın hakkını korumak için varız. İnsanın hakkını ihlal ettiğini düşündüğümüz her türlü yasadışılığın önünde olacağız. Bunun, bütün kurumlarımız tarafından da bilinmesi gerekir. Usul dışı hiçbir uygulamayı görmezden gelmeyeceğiz. İşkenceye sıfır tolerans, bizim parolamızdır."

Başvurular internetten yapılabilecek

Türkiye'nin geçmiş yıllara göre önemli mesafeler aldığını kaydeden Fendoğlu, "Emniyet ve Jandarma'nın geçmişe kıyasla çok iyi noktada olduğunu görmek lazım. Ama medyaya yansıyan görüntülere baktığımızda hâlâ bazı istisnaların olduğu görülüyor. Bizim bu istisnaları da ortadan kaldırmamız gerekiyor." değerlendirmesinde bulunuyor.

İnsan hakları alanında mesafe aldıracak önemli adımlardan biri de internet olacak. Artık hak ihlalleri için internetten başvuru yapılabilecek. İnsan Hakları Başkanlığı'nın belirlediği beş ayrı site var. www.insanhakları.gov.tr, www.insanhaklari.gov.tr, www.ihb.gov.tr www.ihk.gov.tr, www.humanrights.gov.tr. İngilizce olarak düşünülen site Türkiye'de hak ihlaline uğrayan yabancı uyruklu vatandaşlar için de kolaylık sağlayacak.

"Herkese insan hakları, hemen" parolasıyla açılan internet sayfasında "Hak ve özgürlüklerim ihal edildi diyorsanız" başlığı altında başvuru yapmak isteyenler için adım adım yol gösteriliyor. Birey olarak haklarınızın ne olduğu ve hakkınızı nasıl arayacağınız tek tek anlatılıyor.

Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı, merkez dahil 81 il ve 850 ilçe kuruluna yapılan ihlal başvurularını da kayda alıyor. Tutulan kayıtlar 6 ayda bir yayınlanıyor.

En çok şikâyet edilen kurumlar*

1. Sağlık kurumu: 99

2. Emniyet: 80

3. Valilik: 80

4. Belediye: 68

5. Yargı kurumları (adliye): 59

6. Bakanlık: 47

7. Ceza ve tutukevi: 41

8. Eğitim ve öğretim kurumu: 36

9. Özel sektör: 26

10. Sosyal hizmet kurumu: 24

* 2007'nin ilk altı aylık verileri