Alanya Genel Bilgi

Alanya Kale ve Limandan Genel Bir Görünüm

Akdeniz Bölgesi'nde Antalya İline bağlı ilçe olan Alanya'nın kuzeyinde Gündoğmuş, kuzeybatısında Manavgat ilçeleri, doğu ve kuzeydoğusunda Konya İli, güneydoğusunda Gazipaşa ilçesi, güneyinde de Akdeniz bulunmaktadır.

Alanya kıyıdaki ova şeridi ile bunun ardındaki yüksek bir dağlık bölgeden oluşur. Kuzeyinde Toros Dağları Güneyinde Akdeniz’in bulunduğu, Yüksekliği 250 metreyi bulan ve sarp yamaçları olan küçük bir yarımada üzerinde kurulmuştur. Yarımadanın çevresi çıkılması mümkün olmayan çok dik uçurum ve kayalıklar ile çevrilidir. Yaklaşık 40 km. genişliğindeki Alanya ovası bu dağlardan çıkan Dim ve Oba Çaylarının taşıdığı alüvyonların oluşturduğu verimli bir ovadır. Yüzölçümü 1.545 km2, nüfusu 52.460'tır.

İlçenin ekonomisi bitkisel üretim ve turizme dayanmaktadır. Bunun yanında ipek böcekçiliği, pamuk, meyvecilik, balıkçılık, hayvancılık yapılır. Seracılıkta oldukça yaygındır. Sık sık muz bahçelerine rastlamak mümkündür.

Kızıl Kule

Tarihi kaynaklar Alanya'nın ilk isminin Korakesion (Coracesium) olduğunu kaydetmektedir. Bizans döneminde buradan Kalanoros olarak söz edilmiştir. XIII.yüzyılda Anadolu Selçuklu Hükümdarlarından I.Alaeddin Keykubat’ın (1200-1237) kaleyi alması ile şehrin ismini Alaiye olarak değiştirmiştir. İlçenin isminin Alanya olması Cumhuriyet döneminde Atatürk’e çekilen telgrafta , " Alaiye"nin yanlışlıkla "Alanya" olarak yazılmasıyla gerçekleşmiştir.

İlçe merkezinin Kuzeydoğu’suna düşen Bademağacı Köyü ile Oba Köyü arasında bir sınır teşkil eden Kadıini Mağarası’nda 1957 yılında Prof. Dr. Kılıç Kökten’in araştırma ve incelemeleri sonunda bulunan insan iskelet ve fosilleri Alanya'nın erken tarihi hakkında bilgi vermektedir. Buna dayanılarak yörede ilk yerleşimin Alanya'nın 12 km. uzağındaki Kadınini Mağarası'nın Üst Paleolitik Çağa (MÖ.20.000-17.000) kadar uzandığını göstermektedir.

Şarapsa Hanı

Alanya’nın ilk kez ne zaman ve kimler tarafından kurulduğu henüz bilinmemektedir. M.Ö.IV.Yüzyıl antik coğrafyacılarından Scylax buradan ilk kez söz etmiştir. Daha sonra ünlü antik çağ coğrafyacısı Strabon, Piri Reis, İbn-i Batuta ve Evliya Çelebi de bölgeyi gezen gezginler olup, eserlerinde buradan söz etmişlerdir. Bölgenin ilk çağları ve Bizans dönemi hakkında fazla bilgimiz yoktur.

MS.VII.yüzyılda arap akınları sırasında kent savunması daha da önem kazanmış,akınlara karşı korunmak amacıyla kale yapımlarına öncelik verilmiştir.Bu nedenle Alanya ve çevresindeki pek çok kale ve kilise MS.VI. ve VII.yüzyıla tarihlenmektedir.

Alanya, bulunduğu yer itibariyle de bazen Kilikia, bazen de Pamphylia topraklarından sayılmıştır. MÖ.II.yüzyılda Alanya, Akdeniz korsanları için barınak olmuş, buraya yerleşmişler, ele geçirdikleri malları da buraya gizlemişlerdir. Çağın korsanlarının başı olan Diadotos Tryphon kayalar üzerinde bir şato yaptırmış ve bugünkü Alanya'nın temellerini atmıştır. MÖ.I.yüzyılın başlarında Alanya bir korsan yatağı idi. Bu durumu gören Romalılar buraya sürekli baskınlar yaparak korsanları dağıtmaya çalışmışlardır. Sonunda Alanya önlerinde yapılan bir savaşta Romalı general Pompeus korsanların gemilerini batırmış, şatoyu yıkmış ve çevreyi de tamamen egemenliği altına almıştır.

Selçuklu Tersanesi

Bizans egemenliği altında isminden pek fazla söz edilmeyen Alanya Anadolu Selçuklularından Alaeddin Keykubat I. tarafından 1220'de ele geçirilmiştir. Bundan sonra da Alaiyye ismi verilen şehre Anadolu'nun çeşitli yerlerinden getirilenler yerleştirilmiştir. Anadolu selçuklularının egemenliği altında Alanya süratle gelişmiş, surlar onarılmış, yeni yapılarla devrin önemli bir deniz üssü haline gelmiştir.

Anadolu Selçuklularının dağılmasından sonra Karamanoğulları bir süre buraya hakim olmuştur.Karamanoğulları Alanya'yı beşbin altın karşılığında Memlük Sultanına satmıştır. Daha sonra da 1471'de Fatih Sultan Mehmet zamanında da Gedik Ahmet Paşa tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır.

Alanya, Tarsus ile birlikte 1571 yılında Kıbrıs eyaletine bağlanmış,1864 yılında ise,Konya vilayetinin sancağı olmuştur. 1868 yılında Antalya’ya bağlanmış, 1871 yılında bu ilin ilçesi olmuştur.

Damlataş Mağarası

Alanya'da bulunan mağaralar da arkeoloji ve jeoloji yönünden son derece önemlidir. Bunlardan Damlataş Mağarası, 1948 yılında vapur iskelesi yapımında tesadüfen bulunmuş ve koruma altına alınmıştır. 10.000-15.000 yılda oluştuğu tahmin edilen mağaranın oluşumunda bölgenin yağışlı olması önemli rol oynamıştır. Yağmurların barındırdığı gaz karbonikli su, kireçtaşı gibi etkenlerin suları dondurması ile sarkıt ve dikitler meydana gelmiştir. Bunlar zamanla birleşerek büyük sütunları oluşturmuşlardır.

Mağara iki kat boşluğu olup, 2500 m3 havayı kapsar ve içerisi yaz kış 22-23 derecedir. Mağara içerisindeki normalin 8-10 katı erittiği karbondioksit, yüksek nem, alçak radyoaktivite ve sühunet astım tedavisi için kullanılmaktadır. Ayrıca yörede, Hasbahçe mahallesi'nde Hasbahçe Mağarası, ilçe merkezinin 12 km. doğusunda Dim Mağarası, ilçenin 15 km. kuzeydoğusundaki, Çatak mevkiinde Kadı İni Mağarası, denizden 2 m. yükseklikte, sarkıt ve dikitlerin bulunduğu Aşıklar Mağarası , teknelerin içerisine girdiği Fosforlu Mağara ve Korsanlar Mağarası bulunmaktadır.

Alanya'da günümüze gelebilen eserlerin başında; Bizans Kiliseleri, Kızıl Kule, Tersane, Alanya Şehir Surları, Alanya Kalesi, Akşebe Sultan Mescidi, Kervansaray
Sultan Süleyman Camisi (Kale Camisi), Emir Bedreddin Camisi, Alara Han, Şarapsa Kervansarayı gelmektedir.
 

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.alanya.bel.tr adresinden alınmıştır.