Gündoğmuş Genel Bilgi

Akdeniz Bölgesi'nde, Antalya'ya bağlı ilçe olan Gündoğmuş'un kuzey, kuzeydoğu ve doğusunda Konya, güneyinde Alanya, batısında Manavgat, kuzey ve kuzeybatısında da Akseki ilçeleri ile çevrilidir. Dağlık alanları ormanlarla kaplıdır. Alara Çayı doğu- batı yönünde ilçeyi böler. Antalya İli'nin doğu ve iç kesiminde yer alan Gündoğmuş'un kuzey, kuzeydoğu ve doğusunda Batı Torosların önemli kollarından Geyik Dağları bulunur. Bu dağlardan çıkan Alara Çayı da ilçe toprakları içerisinde, kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda akar. Bu çayın çevresinde küçük düzlükler sıralanmış olup, ilçedeki tarım bu alanlarda yapılır. Dağlar zengin bir orman örtüsüyle kaplanmıştır.

Antalya’ya 182 km uzaklıkta olan Gündoğmuş ilçesi'nin yüzölçümü 1.323 km2 olup, denizden yüksekliği 900 m., 2000 Yılı genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 21.513'tür.

İlçenin ekonomisi elverişli alanların azlığından çok sınırlıdır. Gündoğmuş bu yönden Antalya'nın en az gelişmiş yörelerindendir. Bununla beraber buğday üretilir. Az miktarda arpa, yer fıstığı, elma, pamuk, baklagil ve turunçgiller de yetiştirilir. Hayvancılık tarımdan daha ön planda olup, kıl keçisi ve koyun yetiştirilir. Toroslar üzerindeki yaylalarda süt, peynir, tereyağı, yapağı ve deri elde edilir. Ayrıca hayvancılığa bağlı el tezgahlarında kilim, heybe, çadır, çuval başta olmak üzere dokumacılık gelişmiştir. Orman ürünleri arasında da kereste üretilir. Aliminyum, berit ve zımpara taşı yatakları bulunmaktadır.

Gündoğmuş yöresindeki kalıntılar, burada eski yıllara kadar inen bir yerleşimin olduğunu göstermektedir. Ancak, günümüze gelen kalıntılar daha çok Roma dönemine aittir. Taşahır'da Kaseyir; Karadere Köyü yakınlarında Gedefi, Hisar; Kiliseönü Pembelik Köyü yakınlarında Gelesandra ismiyle bilinen Roma dönemine ait kalıntılar bulunmaktadır. Tarihi yönden önemli kalıntılar olmasına rağmen yörede yeterince bir araştırma yapılmamıştır.

Malazgirt Savaşı'ndan sonra yöre Selçukluların egemenliğinde kalmış, Sultan II.Beyazıt döneminde Osmanlı topraklarına katılmıştır. Söylentiye göre de Konya'nın İksile Köyü'nden ayrılan bir aile buraya yerleşerek Eksere isminde bir köy kurmuşlardır. Bu köy 1936'ya kadar Akseki'ye bağlıyken, 1936'da Gündoğmuş adıyla ilçe yapılmıştır.

İlçeden günümüze ulaşan belli başlı eser; Cem Sultan tarafından yaptırıldığı söylenen Cem Paşa Camisidir. Ayrıca Gündoğmuş/Pembelik Köyü arasında ilçe merkezinin doğusundaki, 15 km. mesafedeki Sinek Dağı’ndaki kalıntılar, Alanya/Konya Kervanyolu , Gündoğmuş/ Antalya karayolu üzerinde Taşahır mevkiindeki Kaseyir, Köprülü bucağına bağlı Karaköy, Bedan ve Balvi (Akyarı) köylerindeki kalıntılar, Güzelbağ bucağı içerisindeki henüz kazısı yapılmamış Ayasofya şehri denilen bizans kalıntılarıdır.

Kenthaber Kültür Kurulu