Narenciyeden doğan antik kent

Erdemli İlçesi’nde, Dağlık Kilikya’nın ticaret merkezi konumundaki Elaiussa-Sebaste Antik Kenti kazıları, üzerindeki narenciye bahçelerindeki ağaçların sökülmesi sonrasında gerçekleştirildi.

Ayaş Beldesi sınırları içinde yer alan ve sahildeki kalıntıların öneminin anlaşılması sonrasında önem kazanan bölgede, 1995 yılında İ.S. 5-6’ncı yıllara ait Bizans bazilikası bulunarak koruma altına alındı, ardından 1999 yılında kuzey batı kesimindeki surların bulunduğu yerde yapılan araştırmada da mozaik tabanlı hamam ortaya çıkarıldı.

Geç Helenistik Dönemde kurulduğu saptanan, Roma imparatorluğu ve Erken Hıristiyanlık dönemlerinde en parlak devrini yaşadığı anlaşılan, yörenin özelliği nedeniyle (Zeytin Yetiştiren) anlamına gelen “Elaiussa- Sebaste”, limanı dolayısıyla ticaret merkezi konumuna sahipti. Ancak, kent, bulgulara göre, İ.S. 7’nci yüzyılda deprem ve benzer doğal nedenlerle, özellikle limanın kumla örtülmesi sonucu ortadan kalktı.

ROMA ÜNİVERSİTESİ’NDEN EKİP
Kültür ve Turizm Müdür vekili Osman Arık, Elaiussa-Sebaste antik kentinin dünyaya açılması gereken bir turizm bölgesi olduğunu bildirdi.

Elaiussa-Sebaste’nin Anadolu’daki antik kentler içinde yapılanma açısından önemli bir yere sahip olduğunu belirten Arık, “Burası döneminde bir liman kenti olması nedeniyle iç kesimlere yapılan ticari faaliyetlerin odak noktası konumunda bulunuyor. İlk yerleşim alanı, burun kesiminde gerçekleşmiş. Daha sonraki dönemlerde ise iç bölgelerdeki mahalleler yeniden düzenlenmiş. Anakaraya bağlantısı olan ve ada olarak tanımlanan bölgede tüm limanların denetimi sağlanırken, kentin çevresi de surla çevrilmiş.

Roma La Spenza Üniversitesi’nden Prof. Dr. Evgenia Equini Schneider başkanlığındaki ekip 1999 yılından itibaren yılda 45 günlük kazı yapıyor. Kazılarda, nekropol, tiyatro, sarnıçlar, su kemerleri, kilise ve hamam kompleksi ortaya çıkartıldı. Ancak, bu kazı çalışmaları kentin ortaya çıkarılması açısından yeterli olmuyor. Gönül isterdi ki gelen ekip daha uzun süre çalışsın” diye kaydetti.

Çalışmaların bu tempoda gitmesi halinde turizm açısından çok önemli bir merkez olan bölgenin dünya turizmine açmakta geç kalınabileceğine işaret eden Arık, “SİT alanı ilan edilen bölgede yapılar var. Bahçelerdeki ağaçlar da bedel ödenerek sökülüyor ve kazı gerçekleştiriliyor” dedi.

Yeni dönem yapılarının antik kentin görünümüne zarar verdiğini ifade eden Arık, “Bunlar yıllar önce inşa edildiği için şu anda hukuki anlamda bir şey yapılamıyor. Ancak, kamulaştırma yolu ile bu yapılar kaldırılabilir” diye konuştu.

SİT alanı içinde bulunan ve okul olarak kullanılan bir yapının 3 yıl önce yetersiz kaldığı için kapatıldığını, öğrencilerin de Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından yaptırılan yeni okulda eğitimlerini sürdürdüğünü belirten Arık, “Boş olan bu yapı kazı ekibine tahsis ediliyor. Burayı en iyi şekilde değerlendirmek istiyoruz” dedi.

Bu arada, kazıda ortaya çıkarılan bazı eserlerin müzeye teslim edildiği belirtilirken, bir bölümünün ise adeta açık hava müzesine dönüşen okulun bahçesine yerleştirildiği görüldü.