Tutak Genel Bilgi

Tutak'dan Bir Görüntü

Doğu Anadolu Bölgesi'nin Ağrı İli'ne bağlı ilçe olan Tutak, kuzeyde Eleşkirt İlçesi, kuzeydoğuda Ağrı Merkez, doğuda Hamur, güneyde Patnos ilçeleri, güneybatıda Muş, batıda da Erzurum İlleri ile çevrilidir. Yaklaşık 1.800-2.000 m. yüksekliğindeki düzlüklerden oluşan ilçenin kuzeyini Çakmak Dağı'nın uzantısı olan bölümler engebelendirmektedir.

Murat Irmağı'ndan kaynaklanan Arabalı, Esmer, Atabindi, Karahalit, Çelebaşı dereleri yöreyi sulamaktadır.

Yüzölçümü 1.562 km2 olup, toplam nüfusu 2000 genel nüfus sayımı sonuçlarına göre 34.596 dır.

İlçenin ekonomisini tarım ve hayvancılık oluşturmaktadır. İklimin sertliğinden tarım yeterli değildir. Bununla beraber buğday, arpa az da olsa nohut, mercimek, elma, kavun, karpuz, kayısı yetiştirilmektedir.Hayvancılık en önemli ekonomik gelir kaynağı olup, koyun ve sığır yetiştirilir.İlçede geleneksel olarak sürdürülen Arap atı yetiştiriciliği sürdürlmektedir.

İlçede yeterli bir arkeolojik araştırma yapılmadığından tarihi geçmişi ile ilgili bilgiler kesinleşememiştir. Bununla birlikte, yöre tarihinin MÖ.XV.yüzyıla kadar indiği Hurri ve Mitannilerin, daha sonra da Urartuların buraya egemen oldukları bilinmektedir. Sonraki dönemlerde Medler ardından Persler bölgeye hakim olmuşlar ve bu durum MÖ.331 yılına, Büyük İskender'in Persleri İssos savaşında yenmesine kadar sürmüştür. Bölgede Romalılarla Partlar sürekli mücadele etmiş, MS.III.yüzyılda Sasaniler bir süre buraya hakim olmuşlar, 647 yılında da sasanileri yenen Araplar buraya hakim olmuşlardır.

Malazgirt Savaşından sonra Celaleddin Harzemşah, ardından Moğollar, Celayiroğulları bölgede egemen olmuş, Yavuz Sultan Selim'in Çaldıran Seferinden (1514) sonra da Osmanlı topraklarına katılmıştır. 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşlarında Rusların işgaline uğrayan bölge 1878 Ayastefanos Anlaşmasıyla tekrar Osmanlı topraklarına katılmıştır. XIX.yüzyılın sonlarında Erzurum vilayetinin Beyazıt sancağına bağlı Antap kazasının sınırları içerisinde idi.

İlçede günümüze gelebilen tarihi eserler şunlardır; Kan Kalesi (Kale-i Hum), Zencir Kale ve Karagöz Kilisesi.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.tutak.gov.tr adresinden alınmıştır.