Esnaf tefecilerin kıskacında

Bitlis'in Tatvan Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Bilal Dağdağan, banka kredilerinde faiz oranlarının yüksek olması nedeniyle esnafın zor durumda kaldığını belirterek, "Çekini, senedini ödeyemeyen esnafın büyük çoğunluğu tefecilerin eline düştü" dedi.

Tatvan ilçesinde son yılların en büyük ekonomik krizi yaşanıyor. Kriz nedeniyle çeklerini, senetlerini ödeyemeyen esnaflar, çareyi tefecilerde buldu. Tatvan Ticaret ve Sanayi Odası (TSO) Başkanı Bilal Dağdağan, esnafın büyük çoğunluğunun ticarete pamuk ipliği ile tutunduğunu belirtti. Dağdağan, esnafların büyük bir darboğazda olduğunu, piyasada yaşanan sıkıntılar nedeniyle para döngüsünün çok zayıf olduğunu belirtti. Dağdağan, "Bu sıkıntıları aşmak için acil tedbirler gerekiyor. Yıllarca hükümetlerin çıkardığı teşvik yasaları bölgemizde de uygulandı. Ancak maalesef bu teşviklerden çok da verim elde edilmemiştir. Her yörenin kendine has özellikleri ve ticareti var. Bir Düzce ile Bitlis'i aynı kefede tartmamak gerekir. Çünkü oraların üretimi de tüketimi de bizlerden çok farklıdır. Bizlerde de ön plana çıkacak çok konular var. Bu konulara eğilecek yeterli yatırım desteklerini göremiyoruz" dedi.

Dağdağan, bölgedeki hazine arazilerinin teşvik kapsamında kullandırılması sırasında yaşanan sıkıntılara da değinerek, bu bölgede hazine arazilerinin tahsisinde bürokrasinin gecikmeli kararları bölgeye gelecek yatırımları da engellediğini söyledi. Uygulamada hazine arazilerinin tahsisinin bir yıldan az olmadığını ifade eden Dağdağan, hiçbir yatırımcı bir yılı beklemek istemediğini, yatırımcıya kolaylık sağlanması gerektiğini vurguladı. TSO Başkanı Dağdağan, bölgenin huzurlu olduğunu bu nedenle diğer bölgelere nazaran daha farklı konumda olduklarını da sözlerine ekleyerek, "Her şey süt liman. Ancak sürekli tüketime dayalı bir ekonomi ile bu memleketin ayakta durmayacağı da kesindir. İmalata yönelik çalışmalar yapmamız gerekiyor. turizm ve hizmet sektörüne yönelik adımlarda atmalıyız. Maalesef konaklama sektöründe de ciddi sıkıntılar yaşanıyor. Özellikle yatak kapasitesi olarak otellerimiz de yetersidir. Konfor olarak da yine çok yetersiz. Bu tesislerimizin modernize edilerek elden geçirilmesi gerekiyor" şeklinde konuştu.

Bilal Dağdağan, bölgede ekonomik olarak birçok müteşebbisin sıkıntı yaşadığını ifade ederek, "Bölgede yatırım yapan müteşebbislerin birçoğu ekonomik yatırım yapabilecek durumda değiller. Bu hususta iyi bir desteğe ihtiyacımız var. Turizm sektörü için düşük faizli krediler verilmelidir. Ancak bu krediler de uzun vadeye yayılmalıdır. KOSGEB tarafından verilen Cansuyu kredileri güzel. Ancak bir müteşebbis yatırımla ilgili yaptığı çalışmasında hiçbir zaman 18-24 ayda bu parayı geri ödeyemez. Piyasanın bu durgunluğunu 18-24 aylık pompaladığımız kredilerle çözemeyiz. Bunu daha uygun bir hale getirmemiz gerekiyor" dedi.

"YENİ YATIRIMCIDAN ZİYADE MEVCUT İŞLETMELER KORUNMALI"

Dağdağan, bölgede yeni yatırımcıdan ziyade mevcut işletmelerin desteklenerek, korunması gerektiğin belirterek, "Bölgede sıfır işletmeciye 7 yıl, faiz desteği, sigorta desteği, vergi desteği, enerji desteği gibi her türlü desteği vereceksin, eski işletmelerin bu tür imkanlardan faydalanması da zor. Eski işletmelerin burada ne suçu var? Eski müteşebbis yatırım yaptığı için suçlu mu oldu? Bu da yüzde 20'ye yakın fiyat farkını ortaya çıkarıyor. Rekabet edemez duruma getirerek, yatırımcıyı sıkıntıya sokuyor" diye konuştu.

"BÖLGEDEN VERGİ ALINMASIN"

Bölgenin vergi yükümlülüğü konusunda da yeni bir değerlendirme yapılması gerektiğini ifade eden Tatvan Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Bilal Dağdağan "Bu bölgenin vergi yükümlülüğü yeniden gözden geçirilmelidir. Zaten ekonomik kriz nedeniyle sıkıntı yaşayan esnaf, aşırı vergi yükümlülüğü altında da eziliyor. Bu bölgedeki yatırımcı hiç vergi vermese ne olur? Tek başına zaten Marmara bölgesi neredeyse Türkiye'nin yüzde 80'lik bir vergi kapasitesini karşılıyor. Burası vergiden muaf olursa ne olur? Doğu Anadolu bölgesinin toplam vergi geliri bir Ankara ve Adana'nın vergisi kadar olmaz. Çünkü bu bölgede ticari yaşam sanıldığı kadar kolay değil. Her şeyin bulunduğu yerde yatırım yapmak herkesin yapacağı bir iştir. Marifet sıkıntılar arasında gelip burada elini taşın altına koymaktır. Bizler müteşebbisler ve oda üyeleri olarak bu sıkıntıyı yaşıyoruz. Ekonomik manada bazı daralmalar var. Önümüzü açacak bazı desteklere ihtiyacımız var. Günlük esnaf sıkıntılarını dinlemekten Ticaret ve Sanayi Odası olarak moralmen çöküyoruz. Hepsi de kendine göre belli bir kariyere gelmiş esnaflarımızdır. Bunları bu darboğazdan kurtarmak için mümkün olduğu kadar iyi bir çalışma yapmamız gerekiyor."

"ESNAF TEFECİNİN ELİNE DÜŞTÜ"

Dağdağan, bankaların uygulamalarından dolayı duyduğu memnuniyetsizliği de dillendirerek, "Burada bankaları çok da iyi niyetli görmüyorum. Bankalar eskiden kredi kullanacağımız zaman Ankara, İstanbul gibi metropollerde ipotek isterlerdi. Şimdi biraz daha yumuşatarak bunları ortadan kaldırdı. İstenilen düzeyde kredi oranları yok. Faiz oranları batıdaki oranlardan daha yüksek. Buradaki esnafların hassasiyetlerine dikkat etmek gerekir. Bankalardan kredi bulamayan esnaflar tefeciye yöneliyor. Tefecilik sektörü de bu manada büyük bir ivme kazandı. Tefecinin borcunu ödeyen adam, bankanın borcunu da ödeyebilir demektir. Bu yüzden bankalar buradaki esnaflara biraz daha fazla güvenmelidir. Batak kredi sayısı çok az. Buranın insanı aldığı krediyi zamanında ödemeyi düşünür. Ödeme konusunda istisnai de olsa sıkıntılar yaşanmışsa buna da bankaların anlayış göstermesi gerekir" diyerek sözlerini tamamladı.

ESNAFLAR: "BÖLGEYE POZİTİF AYRIMCILIK YAPILMALI"

Tatvan'da 25 yıllık esnaflık yaptığını söyleyen Ziya Peker, bölgeye teşvikler konusunda pozitif ayrımcılık yapılması gerektiğini söyledi. Peker, İstanbul ve Adapazarı gibi yerler dururken, yatırımcının Bitlis, Van gibi Doğu Anadolu'yu tercih etmediğini belirterek, "Teşvikler uygulanırken, bölgeye özel uygulamalar yapılmalıdır. Teşvik yasası çıkarılırken, İstanbul, Düzce, Adapazarı gibi yatırımı bol alan yerleri de içine katarsanız bu bölgeye yatırımcı gelmez. Bu nedenle özellikle bizim bu bölgeye pozitif ayrımcılık yapılmalıdır" şeklinde konuştu.