Kemah Genel Bilgi
Doğu Anadolu Bölgesi’nde, Erzincan İli’ne bağlı bir ilçe olan Kemah, doğu ve kuzeydoğuda Merkez ilçe, güneyde Tunceli ili, batıda İliç, kuzeyde de Refahiye ilçeleri ile çevrilidir.
Erzincan’ın alan bakımından en büyük ilçesidir. İlçe toprakları, Karası Irmağı ve kollarının parçaladığı dağlardan oluşur. Kuzey kesimini Könem Dağı (3.045 m.) güney kesimini ise Munzur ve Mercan dağları engebelendirir. Munzur Dağlarının en yüksek noktalarından Bağırbaşı Dağı (3.183 m.) ve Kocagölbaşı Tepesi (3.329 m.) ilçe sınırları içerisindedir. Munzur Dağları ve Mercan dağlarının batı uzantıları Tunceli ili ile doğal sınırı oluşturur. İlçe topraklarını Karasu Irmağı sulamaktadır.
Erzincan’a 52 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 2.354 km2 olup, toplam nüfusu 13.675’tir.
İlçenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Yetiştirilen başlıca tarımsal ürünler, buğday, arpa ve patatestir. Az miktarda soğan, elma, baklagiller, ceviz, çekirdeksiz dur ve üzüm yetiştirilir. Hayvancılıkta koyun ve kıl keçisi yetiştirilir. İlçe topraklarında linyit ve kayatuzu yatakları bulunmaktadır.
Kemah, Hitit kaynaklarında Kumaha adı ile geçmektedir. Tanasur Çayı kıyısındaki tepede Arsaklılar tarafından yapıldığı sanılan kalenin Kamaha-Ani adı ile anıldığı bilinmektedir. Roma ve Bizans egemenliğinden sonra XI.yüzyıl sonlarında Malazgirt Zaferi’nden (1071) sonra Mengüceklerin eline geçen yöre, daha sonraları Selçukluların, İlhanlıların ve Celayirlilerin eline geçmiştir. 1370-1403 yılları arasında da Mutahharten’in yönetimine girmiş, Timur’un Anadolu seferi sırasında işgal edilen Kemah, kısa bir süre Akkoyunlular’ın yönetiminde kaldıktan sonra, 1515’te Bıyıklı Mehmed Paşa tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır. XIX.yüzyıl sonlarında Diyarbekir Eyaleti’ne bağlı bir sancak iken, daha sonraları Erzurum Eyaleti’nin Erzincan Sancağı’na bağlı kaza durumuna getirilmiştir.
İlçede günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Kemah Kalesi, Gözetleme Kulesi, Taşdibi Kilisesi , Meryem Ana Kilisesi, Çamlı Manastır (İsa Voriç Kilisesi), Gülabi Bey Camisi, Alaettin Bey Çeşmesi, Hacı Mehmet Bey Çeşmesi, Tugay Hatun Kümbeti, Melik Gazi (Kümbeti) Türbesi, Behram Şah (Kümbeti) Türbesi , Gülcü Baba Kümbeti, Ali Baba Türbesi, Midilli Baba Türbesi, Kalem Yakup Türbesi, İskender Baba Türbesi, İsimsiz Türbe, Gülabi Bey Hamamı, Pazaryeri Çeşmesi, Alaaddin Bey Çeşmesi, Hacı Mehmet Bey Çeşmesi, Melik Gazi Zaviyesi bulunmaktadır. Ayrıca ilçede Ayranpınar Köyü’nde Buz Mağaraları, Soğuk Sular Piknik Alanı ve Kömür, Tımısı ve Yerhan Tuzlaları ilçenin doğal oluşumlarıdır.
Kenthaber Kültür Kurulu
Fotoğraflar, www.erzincan.com adresinden alınmıştır.
