Kemaliye Genel Bilgi

Doğu Anadolu Bölgesi’nde, Erzincan İli’ne bağlı bir ilçe olan Kemaliye’nin, doğusunda Tunceli, güneydoğusunda Keban Baraj Gölü ve Elazığ, güneyinde Malatya, batısında Sivas, kuzeyinde de İliç ilçesi bulunmaktadır.

Erzincan’ın güneybatısında yer alan ilçe topraklarını Munzur Dağları engebelendirmektedir. Munzur Dağları Ziyarettepe’de 3.147 m.ye, kuzeyde Çal Dağı’nda 2.179 m.ye yükselir. İlçe topraklarını kuzeybatıda Karasu’ya katılan Çaltı Suyu sulamaktadır. Ayrıca Keban Baraj Gölü’nün bir bölümü de ilçe toprakları içerisinde yer almaktadır. Keban Barajı yapıldıktan sonra yükselen su seviyesi Kemaliye önünde bir göl oluşturmuştur.

Kemaliye ilçesi, Keban Baraj Gölü kıyısında güzel bir vadi içinde kurulmuştur.

Yörede yapılan jeolojik araştırmalar, Kemaliye ve çevresini de kapsayan yüzey şekillerinin, Doğu Anadolu Bölgesi’nde oluşması, İkinci Zamanda başlayan ve Üçüncü Zamanda da devam eden dağların oluşumu ile ilgilidir. Burada yer kabuğu kalınlaşmış ve dağlar yükselmiş, birbirine sıkışmıştır. Buzul çağının birikimleri, Doğu Anadolu’nun yüksek dağ kesimlerinde açıkça görülmektedir. Bu dağlarda, eski buzulların aşındırması sonunda oluşan buz yatakları vardır.

Erzincan’a 194 km. uzaklıktaki Kemaliye ilçesi, denizden 900-1000 m. yükseklikte olup, yüzölçümü 1.168 km2 dir. Toplam nüfusu 9.025’tir.

İlçenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. İlçenin ekime elverişli alanlarının son derece kısıtlı oluşundan ötürü, bitkisel ürün oldukça düşüktür.

Yetiştirilen başlıca bitkisel ürünler, buğday, arpa, şeker pancarı, patates, soğan, ceviz, dut ve üzümdür. Koyun ve kıl keçisi besiciliği yaygındır. Göçebelerin hayvancılık yaptığı Sarıçiçek Yaylasında kurulan geçici mandıralarda peynir üretimi yapılır.

Ayrıca halıcılık ve düz yaygı dokumacılığı da yapılmaktadır. Özellikle canlı renkleri, yöreye özgü motifleri ile Kemaliye halıları ilçe halkının eski tarihlere inen bir uğraşı olup, ekonomisinde de önemlidir. İlçe topraklarında demir ve linyit yatakları bulunmaktadır.

Kemaliye’nin ilk yerleşimi ile ilgili bilgiler yeterli değildir. Ancak, MÖ.I.yüzyılda bu yöre için Romalılar ile Partlar mücadele etmişlerdir. Bizans yönetiminde ise sürekli Arap saldırılarına uğramıştır. Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra, Selçuklular, İlhanlılar, Akkoyunlular yöreye hakim olmuştur.

Çelebi Sultan Mehmet döneminde (1413-1421) Osmanlı topraklarına katılmış ve Eğin ismini almıştır. Osmanlı döneminde Diyarbekir Eyaleti’nin Arapkir Livası’na bağlı bir kaza merkezi olarak yönetilmiştir. XIX. yüzyılda Mamuret ül-Aziz (Elaziz-Elazığ) Vilayeti’nin Harput Merkez Sancağı’na bağlı bir kaza olmuştur.

Cumhuriyet döneminde önce Elazığ’a, 1926’da Malatya İli’ne bağlı bir ilçe merkezi yapılmıştır. Bu arada ismi Mustafa Kemal Atatürk’ten esinlenilerek Kemaliye olarak değiştirilmiştir. 1938’de de Erzincan iline bağlanmıştır.

Kemaliye’de günümüze gelebilen tarihi eserler; Hıdır Abdal Sultan Türbesi, Başpınar Köprüsü, Kemaliye Ocak Köyü Müzesi, Türk Sivil Mimari Örneklerinden evler, Kadı Gölü ve Ala Mağarası 'dır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.kemaliye.gov.tr adresinden alınmıştır.