Tercan Genel Bilgi
Doğu Anadolu Bölgesi’nde, Erzincan İli’ne bağlı bir ilçe olan Tercan’ın kuzey ve doğusunda Erzurum, güneyinde Bingöl ve Tunceli, güneybatısında Üzümlü, batısında Çayırlı, kuzeybatısında da Otlukbeli ilçeleri bulunmaktadır. Erzincan’ın doğu ucunda yer alan Tercan’ın üç yanı dağlarla çevrilidir.
Kuzey kesimini Kılıçkaya Dağı, doğusunu Palandöken Dağı’nın batı uzantıları, güneyini de Serçelik ve Koşan dağları engebelendirir. Kılıçkaya Dağının 2.669 m. yüksekliğindeki doruğu ilçe topraklarındaki en yüksek tepedir. Tercan’ın doğu ve batısında tektonik kökenli bir çöküntü alanı olup, burası Tercan Ovası’dır. Tercan Ovası Doğu Anadolu Bölgesi’nin kuzeyinde, batıda Erzurum Ovası’ndan, doğudaki Iğdır Ovası’na kadar uzanan büyük bir çöküntü alanı içerisindedir. İlçe topraklarından kaynaklanan sular Karasu Irmağı’nda toplanır. Batı ve kuzeybatıda doğal sınırı oluşturan Karasu Irmağı’na Tuzla Çayı da katılır. Bu akarsuyun üzerinde 1989’da işletmeye açılan sulama ve enerji amaçlı Tercan barajı bulunmaktadır.
İl merkezine 88 km. uzaklıkta, 1.592 km2 yüzölçümü olan ilçenin toplam nüfusu 37.408’dir.
Ekonomisi tarım, hayvancılık ve sanayie dayalıdır. İlçenin güney kesimlerinde hububat ekimi, sulamaya açılmış olan batı ve kuzey kesimlerinde şeker pancarı ekimi yapılmaktadır. Bunun dışında çavdar, arpa, patates, soğan, elma yetiştirilir. Hayvancılık ilçenin belli başlı geçim kaynaklarından olup, koyun ve kıl keçisi yetiştirilir.Tercan barajı hidroelektrik santrali sol ve sağ sahil sulama kanalları ile 17.000 hektar tarım alanını sulamaktadır. İlçenin Sümer Holding A.Ş. Ayakkabı Fabrikası önemli sanayi kuruluşudur. İlçe topraklarında krom ve mangenez yatakları bulunmaktadır. İlçede işleme özellikleri olan Tercan taşı ilkel usullerle ocaklardan çıkarılmakta ve kullanılmaktadır. Tercan taşı dekorasyon malzemesi olarak inşaat sektöründe kullanılmaktadır.
İlçenin tarihi MÖ.X.yüzyılda Urartularla başlamaktadır. Medler, Persler, Makedonya Krallığı buraya hakim olmuştur. MÖ.II.yüzyılın sonlarına doğru Romalılarla Partlar burada savaşmış, Bizans yönetimi sırasında VII.yüzyılın ortalarında Araplar yöreye hakim olmuşlar ancak X.yüzyılda yine Bizanslıların yönetimine girmiştir. XI.yüzyılın başlarında Thedosiopolis Themasının sınırları içerisinde kalmıştır. Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra XI.yüzyılın sonlarında Mengücekoğulları buraya hakim olmuştur. XIII.yüzyılda İlhanlıların ve yüzyılın sonlarına doğru da Eretna Beyliği’nin yönetimine girmiştir. Timur’un saldırılarına da uğrayan Tercan, uzun bir süre Akkoyunlular’ın yönetiminde kalmıştır.
Otlukbeli Savaşı’ndan (1473) sonra Osmanlı İmparatorluğu’na katıldıysa da, Akkoyunlular Tercan’ı, bir süre için geri almışlar, Kanuni Sultan Süleyman döneminde de kesin olarak Osmanlı topraklarına dahil olmuştur. XIX.yüzyılın sonlarında Erzurum vilayetinin merkez sancağına bağlı bir kaza olarak yönetilmiştir. I.Dünya Savaşı sırasında 12 Mart 1916’dan 22 Şubat 1918’e kadar Rus işgalinde kalmıştır.
İlçede günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Mama Hatun Türbesi, Mama Hatun Hamamı, Kötür Köprüsü, Pekeriç Kalesi ve Mama Hatun Kervansarayı bulunmaktadır.
Kenthaber Kültür Kurulu
Fotoğraflar, www.tercan.bel.tr adresinden alınmıştır.
