72 bitki yemeklerde kullanılıyor

Erzurum’da 72 tür bitkinin yemeklerde kullanıldığı belirlendi. Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Araştırma Görevlisi Özkan Aksakal, Erzurum’da yiyecek olarak tüketilen bitki çeşitlerini araştırdı.

Erzurum’da 30 köyde 200 civarında vatandaş ile görüşen araştırma görevlisi Özkan Aksakal, 20 familyaya ait 72 tür bitki çeşidi belirlendi. Bu türlerin bir tanesinin toprak üstü kısımları, 14 tanesinin gövdesi, 18 tanesinin yaprakları, 18 tanesinin meyveleri, 1 tanesinin rizomları, 1 tanesinin toprak altı kısımları, 4 tanesinin tohumları, 3 tanesinin genç sürgünleri, 1 tanesinin tuberleri, 4 tanesinin soğanı, kullanıldığı belirlendi.

Erzurum’da halk tarafından tüketilen 72 tür bitkinin çoğunlukla; ballıbabagiller, gülgiller, maydanozgiller ve topluçiçekgiller familyalarına ait olduğunu belirlediklerini ifade eden Aksakal, türlerin çiğ veya pişirilerek tüketildiğini, bazılarının baharat, bazıların ise turşu yapımında kullanıldığı tespit edildiğini ifade etti.

Aksakal’ın yaptığı araştırmaya göre Erzurum’da yiyecek olarak ta tüketilen bazı bitkilerin isimleri şöyle: “Aş otu, kişniş, boğa dikeni, kenger, gaz yağı, çaşur, kılır, peynir otu, dulkarı otu, deve kangalı, katır tırnağı, dağ pancarı, it üzülü, gelin parmağı, dağ nohutu, arpa bezelyesi, yarpuz, nane otu, yabani iğde, kalağan, ser sakızı, adaçayı, kekik otu, ebem kömeği, haşhaş, madımak, kuşekmeği, muşmula, aluç, kara kuşburnu, böğürtlen, yaban gülü, kıllı kuşburnu, ısırgan, ekşi kulak, kuzu kulağı.”

KÜLTÜRE ALINAN BİTKİ SAYISI 3 BİN
İnsanlar çok eski zamanlardan beri bitkileri gıda, tedavi amaçlı, boyar madde olarak kullandığını ifade eden Aksakal, şunları kaydetti: “Özellikle sentetik gıdaların obeziteye yol açmasının anlaşılmasıyla birlikte son zamanlarda sadece kültüre alınmış bitkisel gıdalarla beslenme günlük yaşamın vazgeçilmez bir parçası olmuştur. Gıda elde etmek için kültüre alınmış bitki sayısı yaklaşık 3 bin kadardır. Yine gıda olarak kullanılan 10 bin civarında yabani tür belirlenmiştir. Bu türler sahip oldukları zengin mineral , vitamin ve lif içeriklerinden dolayı tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de çoğunlukla kullanılmaktadır. Özellikle kırsal kesimlerde yaşayan halk ekonomik nedenlerden dolayı bu türlerle yakından ilgilenmektedir. Onlar genellikle bu bitkilerin meyve, tohum, kabuk yaprak, yumru gibi kısımlarını kullanmaktadırlar.”