Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi (KKEF) Türkçe Eğitim Bölümü Öğretim Üyesi Halk Bilimi Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Lütfi Sezen, Doğu Anadolu Bölgesi'nde yaptığı araştırmada, kadın ve erkeklerin birbirlerini isimleriyle değil davranış ve huylarına yönelik sıfatlar kullanarak çağırdığını belirledi.

Araştırmada, kadının 57, erkeğin ise 33 isminin olduğunu söyleyen Yrd. Doç. Dr. Lütfi Sezen, bunun en büyük nedeninin görücü usulü ile evlenmek ya da erkekle- kadın arasında doğan yaş farkından kaynaklandığını belirtti. Bölgede, eşlerin birbirlerini takılan lakapla çağırmasının geleneksel hale geldiğini kaydeden Sezen, "Günümüzde eğitim düzeyi giderek yükselmesi nedeniyle bu lakaplar daha çok beyefendi, hanımefendi, tatlım, güzelim gibi daha modern bir hal almıştır" dedi.

Karı-koca arasındaki lakap isimlere çocukların da ortak olduğunu sözlerine ekleyen Halk Bilimi Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Sezen, "Araştırmada, eşler arası olan lakapla çağırma geleneği, çocukların büyüklerini, büyüklerin de çocukları çağırmalarında yine lakap isimleri kullandığı gözlemlenmiştir. Çocuklar genelde büyüklerine hitap ederken daha çok akraba ilişkilerine yönelik, amca, teyze, dayı gibi isimler kullanıyor. Büyükler çocukları çağırırken, bacaksız, anası kılıklı, cırbağa, ola gibi tekil ya da iyelik eki kullanılmakta" diye konuştu.

Sezen, kadınların kocalarını, kocaların karılarını, büyüklerin çocukları, çocukların da büyüklerini çağırırken kullandığı ilginç lakapları şöyle sıraladı:

KADINLARIN KOCALARINI ÇAĞIRMALARI

"Akıllı, akılsız, angıt (vurdumduymaz), arsız, babamın gelini, bahdavar (talihli) beg, bele bah (bu tarafa bak), bete (arsız), çığız (oyun bozan), cırıh, cinni, çirkin, çorli (hastalıklı), dadaş, deli, densiz, derdi yok, efendi, er (er kişi), geven (deve dikeni), gırgıt (cimri), goçum (koçum), gollik (kısa boylu), güleş (yüler yüzlü), hacı, herif, hoyrat (çirkin), hozan (sürülmemiş tarla), İğit (yiğit), şergada (geçimsiz), tosbağa (kaplumbağa), ülfet (dost)."

KOCALARIN EŞLERİNİ ÇAĞIRMALARI

"Akıllı, alem, avrat, bayan, beynamaz, birtanem, canım, ceylanım, cicim, çiğerim, çocukların anası, densiz, dilber, evden uşaklar, evün direği, evümün gülü, eşim, felek, gezegen, gız gari, gönlümün tahtı, güzel, gözüm, gözümün çırası, gözümün nuru, gülüm, gülperi, hatun, hayatım, hele buraya bah, kan ayaklı, karı, kaşık düşmanı, kız karı, köroğlu, kuzum, kül döken, malım, mavişim, meleğim, nar çiçeğim, nonoşum, nur yüzlüm, papatyam, sevgilim, şekerim, şiirim, tatlım, ula karı, uşakların anası, üzüm gözlüm, velinimetim, yaramaz, yelloz, zeytin gözlüm, zenne."

BÜYÜKLERİN ÇOCUKLARI ÇAĞIRMALARI

"Anası kılıklı (kız çocukları için), bacaksız, balam (yavrum), bilik (kız çocukları için kullanılır), cırbağa, çiğerim, civelek, cobbi, cotto, çocuğum, ekin (köpek yavrusu), eşek sıpası, evladım, fıstık, güzelim, gülüm, hottik (eşek yavrusu), kızım, koçum, kuzum, lallik, mozik, minnoş, ninnoş, oğlum, ola, sabi (çocuk), saçubuçuk (saçı uzun kız) Tonbiş (şişman çocuklar için kullanılır), Tonton (şişman çocuklar için kullanılır), ulan, uşağım (çocuğum), veled (çocuk), yavrum, yeğenim."

ÇOCUKLARIN BÜYÜKLERİNİ ÇAĞIRMALARI

"Aba (anne), abi, abla, ağa (baba), ağabeyi, amca, anne, anneanne, baba, begemi, begi, babaenne, bibi (hala), bilader, dadaş (ağabeyi), dayi (dayı), dede, efe (din hocaları için kullanılır), emi (amca), emice (amca), eze (teyze), hala, hocam, nene, öğretmenim, peder, teyze."

iha

Yayın Tarihi : 22 Mart 2009 Pazar 11:30:48