Onaltıncı yüzyılda savaş oyunu olarak kabul edilirken 19’uncu yüzyılda Osmanlı ülkesi ve sarayının en büyük gösteri sporu haline gelen, Türkler’in Orta Asya’dan günümüze taşıdığı Cirit, 50 yıl öncesine kadar yaygın bir oyunken son yıllarda sadece Erzurum, Söğüt, Uşak, Kars ve Bayburt’ta oynanıyor.

Tehlikeli olması sebebiyle 1826’da Padişah II. Mahmut tarafından oynanması yasaklanan Cirit, ilerleyen zaman içerisinde tekrar popüler bir gösteri oyunu olarak yaygınlaşmaya başladı. Atların, spor ve eğlence alanına girmesini sağlayan Cirit, Anadolu'nun bir çok yerinde düğün ve bayramlarda köy delikanlıları ve kasaba halkı tarafından oynanıyor. Anadolu'da güreşle beraber başlıca yiğitlik ve savaş oyunu olarak kabul edilen, İran, Afganistan ve Türkistan Türkleri ile Türkler’in yoğun olduğu Asya ülkelerinde canlılığını sürdüren Cirit’e Erzurumlular, ayrı bir önem veriyor. Bir çok takımın bulunduğu kentte, Cirit müsabakaları büyük ilgi görüyor.

Atlı ciritte erliğin, mertliğin, sportmenliğin ve en önemlisi de, bir tarihin yaşadığı kabul edilirken, yazılı kaynaklarda söz konusu ata sporu için şu ifadeler kullanılıyor:

"Atalarımız, barış zamanlarında at ve askerlerini zinde ve kuvvetli tutabilmek için atlı cirit sporunu tesis etmiş, insanları ruh ve bedenen eğiterek yarınlara hazırlamışlardır. Atlı ciritte hiçbir spor müsabakasında bulunmayan rakibi bağışlama ve affetme şeklinde bir davranış vardır. Hasmının önünü kesip, ona ciritle vurma imkanı varken, vurmayıp bağışlayan sporcu puan kazanmaktadır. Vurma imkanı yüzde yüz mevcut iken, o anda zayıf düşene vurmayı zul kabul ederek, bağışlama yolunun seçilmesi, bu yönüyle spor ve erdemin birlikte anıldığı asil bir yapıya sahiptir."

CİRİT NASIL OYNANIR?

Cirit Oyunu'nda iki takım bulunur. Bu takımlar 70 ilâ 120 metre genişliğindeki bir alanda karşılıklı olarak alanın en gerisinde 6'şar, 8'er veya 12'şer kişi olarak dizilir. Ciritçiler yöresel kıyafetlerle atlarına biner. Sağ ellerine atacakları ilk ciriti, diğer ellerine de yedek ve yetecek miktarda cirit alırlar. İki tarafın birinden bir atlı öne fırlar, karşı takıma 30 - 40 metre kadar yaklaşır. Karşı tarafın oyuncularından birisinin adını seslenerek meydana davet eder. Sağ elindeki ciriti ona doğru savurur, sonra geri döner, atını kendi takımına doğru sürer. Karşı tarafın davet edilen oyuncusu hızla onu takip eder, elindeki ciriti geri dönüp kaçan karşı taraf sporcusuna fırlatır. Bu kez ilk oyuncunun çıktığı sıradan diğer bir ciritçi onu karşılar. İkinci takımdan çıkan, sırasındaki yerini almak için süratle yerine dönmeye çalışır. Bu defa rakibi onu kovalar ve ciritini atar. Oyun böylece sürer. Cirit isabet ettiren ciritçi takımına bir sayı kazandırır. Eğer ciritçi attığı ciriti rakibe değil de ata isabet ettirmişse bir puan kaybeder.

İHA

Yayın Tarihi : 15 Ocak 2011 Cumartesi 12:23:00

Güncelleme :15 Ocak 2011 Cumartesi 15:28:15