Erzurum'da Verem Haftası etkinlikleri kapsamında bugün lise öğrencileri "Veremle savaş" konusunda bilgilendirildi.

Göğüs Hastanesi Konferans salonunda düzenlenen etkinliğe çok sayıda öğrenci katıldı. Erzurum Sağlık Müdür Yardımcısı doktor Cumhur Çankaya, slayt gösterisi eşliğinde öğrencilere verem'le savaşı anlattı. Öğrencilerin ilgiyle dinledikleri etkinlikte verem konusunda şu bilgilere yer verildi:

" Dünya Sağlık Örgütünün araştırmalarına göre dünyada her yıl 8 milyon kişi vereme yakalanmakta, 3 milyon kişi bu hastalık nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Dünya nüfusunun üçte biri yani 1. 9 milyar kişi verem mikrobuyla enfekte durumdadır. Bunlardan en az 50 milyonunun klasik ilaçlara dirençli verem basilleri ile enfekte olduğu tahmin edilmektedir. Hastaların yüzde 75’i sosyo-ekonomik bakımdan geri kalmış 13 ülkede ortaya çıkmaktadır. Ancak 1985’lerden sonra ileri endüstri ülkelerinde de artış olması, bu ülkeleri de konuya yeniden önem vermeye ve ciddi tedbirler almaya zorlamıştır. Ülkemizde durum incelendiğinde ise şu durum görülmektedir. 1950’lerde verem görülme sıklığı ve ölüm nedenleri arasında birinci sırada yer almaktaydı. 1945 yılında verem ölüm oranı yüzbinde 262 ve 1965 yılında hastalığa yakalanma oranı yüzbinde 172 idi. 1953 yılından itibaren başlatılan aşı kampanyaları, açılan verem savaş dispanserleri ve sanatoryumlarda uygulanan tedavi hizmetleri, geniş halk kitlelerinin röntgenle tarama çalışmaları, Sağlık Bakanlığı, UNİCEF ve verem savaş derneklerinin destek ve faaliyetleri ile verem nedeniyle ölümler ve vereme yakalanma oranları hızla düşüş göstermiştir. Bu düşüş halen devam etmekte olup bu gün verem ölüm oranı yüzbinde 2.8 ve vereme yakalanma oranı ise yüzbinde 29 civarındadır. Ancak bu rakam Batı Avrupa ülkelerinden yüksek olup, amacımız bu ülkelerde olduğu gibi yüzbinde 10 oranının altına düşmektir. Ülkemizde enfeksiyon havuzunun genişliği halen 12-15 milyon kişi civarındadır. Hastalığın en sık görüldüğü bölge Marmara Bölgesi olup, bunu Güneydoğu Anadolu Bölgesi takip etmektedir. Hastalığın en az görüldüğü bölgeler ise Akdeniz ve İç Anadolu Bölgesidir. Günümüzde tüm dünyanın verem ile ilgili en önemli problemlerinden biri 1. kuşak etkin ilaçlara direnç kazanmış hasta sayılarının artma göstermesidir. Özellikle tedavi programlarının iyi takip edilemediği ülkelerde bu oranlar inanılmaz boyutlara ulaşmaktadır. Ülkemizde klasik ilaçlara direnç kazanmış veremli hasta sayısı 2 bin civarında olup bu konu özel bir dikkatle takip edilmektedir. Ülkemizde veremle mücadeleyi yürütecek ciddi bir teşkilat mevcuttur. Bu kuruluşlar aşılama ve tedavi hizmetlerini ücretsiz olarak halkımıza ulaştırmaktadır. 1950’lerde yapılan programların 1. amacı aşılama ve kitle taramaları idi, günümüzde ise en önemli amacımız, bulunan hastaların hatasız tedavilerinin temini olmalıdır. Yeni hastaların bulunmasına yönelik özellikle kitle taramaları gibi çalışmalar ise ancak 2. sırada yer almaktadır. Bu nedenle ülke çapında uygulanacak bir Tüberküloz Kontrol Programının düzenlenmesinde birinci önceliğin tedavi programı olduğu göz önüne alınmalıdır. 2000’li yıllara hitap edecek şekilde yeniden düzenlenen bir Ulusal Tüberküloz Kontrol Programımızın yeni aktiviteleri şunlardır: Direkt gözlem altında tedavi stratejisinin uygulanması, Çok ilaca dirençli vakaların tedavisi projesi, BCG aşılama oranlarının yüzde 85’in üzerine çıkarılması, Eğitim programlarına ağırlık verilmesi ve sürekli hale getirilmesi, Laboratuar ağının güçlendirilmesi, Göğüs hastalıkları hastanelerinin modernizasyonu, Tüm sağlık kuruluşlarında standardize edilmiş tanı ve tedavi ilkelerinin uygulanması, Tedaviye alınan tüm hastaların kayıt ve takip altına alınması, Gönüllü kuruluşlar ile işbirliği, Uluslararası kuruluşlar ile işbirliği. Verem hastalığı ile mücadele görüldüğü gibi meşakkatli, sabır isteyen, pahalı ve uzun yıllar içeren bir uygulamayı gerekmektedir. Bir basil müspet tüberkülozlu hastanın yılda, 10-15 kişiyi enfekte ederek hastalığın kolayca yayılabilmesi yanında tedavinin en az 6 ay veya 9 ay devem ettirilmesi ve hasta ile birlikte ailesinin de takip edilmesi zorunluluğu, Tüberküloz Kontrol Programının ne kadar güç olduğunu göstermektedir. Dünya Sağlık Örgütünün yaptığın araştırmalar göstermektedir ki; Türkiye gibi bir ülkede Etkili bir Tüberküloz Kontrol Programı ile Tüberküloz görülme sıklığının yarıya indirilmesi için 8 yıl geçmesi gerekmektedir. Halkımızdan bu konudaki en önemli beklentilerimiz ise şunlardır: Çocuklarımızın aşılarının yapılması konusunda anne ve babaların duyarlı davranmaları. BCG aşısının ilki 2. Ayını doldurunca , ikincisi ilkokul 1. Sınıfta yapılmaktadır. Aşının hiçbir yan etkisi olmayıp koruyuculuğu yüksektir (yüzde 80). Tüberküloz teşhis ve tedavisi Bakanlığımız tarafından ücretsiz olarak yapılmaktadır. Tüberküloz şüphesi olan tüm hastalarımızın en yakın sağlık kuruluşuna ( özellikle verem savaş dispanserine) başvurarak gerekli tetkikleri yaptırmaları gerekmektedir. Tedaviye alınan hastaların tedavilerini aksatmadan devam etmeleri ve aile bireylerini kontrole getirmeleri gerekmektedir. Bu tedavinin kesintisiz devamı halinde şifa oranı yüzde100 civarındadır."

TÜBERKÜLOZ (VEREM)

Ocak ayının ilk haftası Verem Savaş Haftası olarak kutlanmaktadır. Verem hastalığının etkeni olan Koch Basili ilk defa 1882 yılında Robert Koch tarafından gösterildi. Bu basil en çok akciğere daha sonra böbrek, kemik, mide- barsak sistemi, deri, merkezi sinir sistemi ve lenf sistemini tercih ediyor.

BULAŞMA

Uzun yıllar, verem mikrobunun hemen her yolla ve kolayca bulaşabildiği sanıldı. Bugün bile bulaşmanın, hastaların balgamlarından toza toprağa karışan basillerin inhalasyonu (solunması) ya da hastalarla aynı kap-kacağı kullanmakla olduğu inancı hayli yaygın.
Tüberküloz basilinin akciğerlere yerleşip çoğalabilmesi için akciğerin en uç noktalarına kadar ulaşması gerekmekte. Bu uç noktalara ulaşmayan,ağız ve burnun iç yüzeylerinde ve bronşlarda tutulan basiller çoğalamamakta ve dışarı atılmakta. Bu uç noktalara geçiş yolları son derece dar olduğundan buralardan toz toprak gibi büyük partiküllerin geçmesi de mümkün olmamakta. Toz ve toprakla bulaşmayı imkansızlaştıran bir faktör de basillerin gün ışığından çok çabuk etkilenmeleri. Bulaşma pratik olarak yalnızca, damlacık çekirdeği tabir edilen ve hastaların öksürük ve aksırıklarıyla meydana gelebilen, aerosol şeklindeki parçacıkların üzerindeki basillerle olmakta. Hafiflikleri nedeniyle uzun süre havada asılı kalabilen bu parçacıkların üzerindeki basiller güneş ışığı giren bir ortamda 1-2 saat içersinde ölürler, güneş ışığı girmeyen loş yerlerde ise (sinema,bar,cezaevi koğuşları) uzun süre canlı kalabiliyor. Damlacık çekirdekleri yalnız öksürük ve aksırıkla meydana gelebiliyor. Bu nedenle öksürük bulaşma açısından en çok dikkat edilmesi gereken bulgu. Öksürük akciğer tüberküloz olgularının yüzde 75‘ inde bulunmakta. Öksürmeyen hastaların pratik olarak bulaştırıcı olmadıkları kabul ediliyor. Meme tüberkülozlu ineklerin kaynatılmadan içilen sütlerinden de bulaşma olabilmektedir. Bu tür bulaşma ender olup veremle savaşta hiçbir önceliği olmayan sindirim sistemi tüberkülozuna yol açıyor.

BELİRTİLER

Halsizlik,yorgunluk,iştahsızlık,zayıflama ve gece terlemesi, ateş, öksürük, balgam ve kan tükürme, göğüs kafesinin yan tarafının ağrısı.

TEŞHİS

Hasta öyküsü ve fizik muayene, radyoloji, tüberkülin testi, balgam tetkiki, kesin tanı kültür çalışmasıyla konur.

TEDAVİ

İlaçla iyileşme oranı çok yüksek. Önemli olan ilaçları belirtilen doz ve sürede kullanılması. Hastanın kendisi ve çevresindekilerin kontrolleri de önemli.

KORUNMA

BCG aşısı ile korunma, ilaçla korunma"