Yerli sığır ırkı yok oldu

Evcilleştirme merkezi olarak bilinen ve önemli zoolojik ünitelerin göç yolları üzerinde olduğu için genetik çeşitliliğe sahip Türkiye’de bir çok sığır ırkının yok olduğunu bildirildi.

Montofon yada siyah alacayla melezleme nedeniyle Kırım, seferhisar, karukutak, dörtyol, kara sığır, boz step, güney sarı, Kilis ve Malakanlar’ın yetiştirdiği zavot denen sığır ırkların yok olduğunu belirten uzmanlar, “Şu an 5 sığır, 8 koyun ve 4 keçi ırkı yok olma tehlikesi yaşıyor. Daha fazla verim alabilmek için büyük çoğunluğu tek ırka dönüştürülen sığırlardan dolayı artık et ve sütte farklı bir tat bulmak mümkün değil. Olası bir hastalıkta tek tip ırka mensup hayvanların telef olabileceği ihtimali düşünüldüğünde yerel sığır ırklarının korunması hayvancılığın devamı için çok önemlidir” dedi.

Kaybolanların yanı sıra birçok sığır ırkının da yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu bildiren uzmanlar, “’Verimli hilal adı’ verilen Mezopotamya’nın ve dünyada evcilleştirme merkezi olarak bilinen zoolojik ünitelerin göç yolları üzerinde olan Türkiye’nin önemli bir genetik çeşitliliğe sahip. Ancak son 20 yıldır yürütülen melezleme çalışmasıyla birçok yerli ırkın yok olma sürecine girdi. Gıda tüketiminde önemli bir yere sahip olan çiftlik hayvanları, genetik çeşitlilik için özel bir önem taşıyor. Suni tohumlama ve diğer teknikler nedeniyle dünyadaki sığırların büyük çoğunluğunun akraba haline geldi. Hayvan yetiştiricilerinin aynı süt sığırı boğasından elde edilen spermi kullanması nedeniyle hayvan ırkı sayısı zamanla azaldı. Üreticiler et ve sütte yüksek verim alabilmek için melezlemede üstün ırklardan hayvanları tercih ediyor. Verimi artırsa da çeşitliliği azaltan bu hayvanların çevreye, hastalıklara ve diğer dirençlerine dikkat edilmiyor. Ama olası bir hastalıkta tek tip ırka mensup hayvanların telef olabileceği ihtimali düşünüldüğünde yerel sığır ırklarının korunması hayvancılığın devamı için çok önemlidir. Böyle bir felaket insanların gıda tüketimini de olumsuz yönde etkileyecektir” diye konuştu.

Yüksek verimli süt ırkı hayvanların üretimine karşı olmadığını hatırlatan uzmanlar, şöyle devam etti:

“Bir çok ülke evcil hayvan genetik çeşitliliğini korumak için yerel koordinatör atadı. Bu koordinatörler melezleme nedeniyle yaşanan ırkların yok olma sürecini kontrol altına almaya çalışıyorlar. Ülkemizde de Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, yerli ırkları belirli yerlerde koruma altına almaya başladı. Bu hayvanların verimi düşük olsa bile hastalıklara dayanıklılık ve lezzet çeşitliliği sürdürülebilir. Aksi halde bu ırklar yok oluyor. Örneğin Türkiye’de Sığır ırklarından Kırım, Kafkas, Kıbrıs, kultak, seferhisar, Malakan, Diyarbakır, karacadağ, kalmuk, Eleşkirt, yerli kara, boz step, Dörtyol, güney sarı ve Karaisalı gibi ırklar montofon yada siyah alacayla melezleme yapıldığı için hemen hemen yok oldular. 5 sığır, 8 koyun ve 4 keçi ırkı da yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Üretim için olan ırklar yetiştirilse bile bütün ırklar tek bir çeşide dönmemelidir. Verim düşüklüğünden dolayı bir çok üreticinin yerli ırkı melezleme yolunu seçmesini devlet hayvan başına belirli bir ücret ödeyerek önleyebilir. Böylece yerli ırklar korunarak, çeşitlilik sürdürülebilir.”