Fabrikası kapasitenin altında çalışıyor

Kars Ardahan Iğdır Veteriner Hekimleri Odası (VHO) Başkanı Prof. Dr. Yavuz Öztürkler, devletin verdiği Kırsal Kalkınma Hibe'leriyle kurulan süt ve süt ürünleri fabrikalarının kapasitesinin altında çalıştığını söyledi.

Bir Dünya Süt Günü daha geride kalırken Kars'ta süt ve süt üretimi ile ilgili birkaç değerlendirme ve öz eleştiri yapılması gerektiğini belirten VHO Başkanı Prof. Dr. Yavuz Öztürkler, "Kaliteli ve rekabet gücü olan süt ve süt ürünleri üretmezsek işimiz zor. Hayvanımız çok ama eksiğimiz de çok. 2005 yılında Türkiye'de Süt Üreticileri Merkez Birliği kuruldu, yaklaşık 130 yerde teşkilatlandı, Niğde, Amasya ve Rize gibi küçük illerde şubeleri açıldı, ama Kars'ta henüz şubesi yok. Ardahan ve Iğdır'da da aynı
şekilde. Aynı durum et üreticileri için de geçerli. Sağlıklı bir birlikleşme ve kooperatifleşme ilimizde yok. Şişe ve UHT kutu süt üretimi yok.

Devletin verdiği Kırsal Kalkınma Hibe'leriyle birkaç fabrika kuruldu ama onların çoğu yüksek kapasite ile çalışmıyor. İrili ufaklı, günü kurtaran girişimlerden öteye gidilmiyor. Bu sektörde de gemisini kurtaran kaptan modeli işliyor. Oysa özelde Kars'ın gemisini, genelde Türkiye gemisini kurtarmalı. Peynir üreticileri bir dernek kurdular, ancak görünürde bir etkinliği ve bir web sayfası bile yok" dedi.

Öztürkler, "Ürünlerini ülkeye tanıtacak ve pazarlayacak bir organları yok. Herkes bir yol tutturmuş gidiyor, ama gerçekte kimse de halinden memnun değil. Yıl boyu süt üretimi ve planlanması yok. Markalaşma yok. Türkiye'de süt üreticileri isyanda ve birçok yerde süt piyasası şimdiden belli, biz de henüz bu fırtına hissedilmedi. Çünkü avans sistemi ve mevsimlik üretim sistemi belirliyor her şeyi. Bu kalkmayabilir ama daha sistemli ve daha sağlıklı bir zeminde, kurallarıyla sürebilir.

O da yok. Her köyde farklı bir süt piyasası var sanki. Süt üreticisi ile alıcısı arasında sağlıklı işleyen bir piyasa yok. Kim piyasayı neye göre belirliyor belli değil. Türkiye Süt Üreticileri Birliğinin web sayfasına baktığınızda sadece Doğu Anadolu Bölgesinin litre süt fiyatının belli olmadığı görülüyor. Kars bu bölgenin bir parçası ve aynası gibi. Bu 'Yok'ları çoğaltmak mümkün. Günümüzde artık süt tek bir noktadan dökülüyor "El değmeden" ambalajlı bir şekilde kaşara, beyaz peynire, tereyağına, şişe süte dönüşerek öbür taraftan çıkıyor. Tam otomasyonla işliyor her şey. Ve çok sağlıklı koşullarda depolanarak piyasaya sürülüyor. El değmeden. Burası çok önemli, 'Çiftlikten sofraya el değmeden' ambalajlı üretim yapmazsanız olmaz" diye konuştu.

Küçük küçük fabrikalar kurulsun ifadesini kullanan Öztürkler, "İlk bakışta zararı yok gibi görünse de ama bunların kısa bir süre sonra birleşmeleri zorunludur. Peynircilerin bir araya gelerek dernek kurmaları takdir edilecek bir girişim, ama bu fiziksel olarak ve faaliyet birliği olarak da gerçekleşmeli. Küçük sermayeler birleşmeli, çok ortaklı büyük üretim tesisleri kurulmalı, el değmeden standardize ve piyasada rekabet gücü olan nitelikli ürünler boy göstermeli.

Aynı şekilde süt üreticilerinin de birleşerek bir piyasa kurmaları ve daha etkili ve sağlıklı süt üretmeleri gerekir. Sütün taşınması için de ayrı bir organizasyon gerekli. O da ne yazık ki yok. Geçenlerde basında Ambalajlı Süt ve Süt Ürünleri Sanayicileri Derneği (ASÜD), kamuoyuna tanıtıldı. Demek ki, artık süt üreticileri birliğinin ötesinde dernekler kurulduğuna göre, Kars birçok açıdan geride olduğunu anlamalı ve ona göre harekete geçmelidir. Yoksa kemanın sesi sonra çıkar ve geç kalmış oluruz. Kısaca birleşme zamanı gelmiştir. Bir an
önce birleşmeli" şeklinde konuştu.