'Kars üzerine bir kaynakça denemesi'

Kars'la ilgili çalışmalar yapan Sezai Yazıcı'nın bin 500 kaynaktan oluşan "Kars Üzerine Bir Kaynakça Denemesi" adlı çalışması yayımlandı.

Halkbilim, iletişim, antropoloji, arkeoloji, sosyoloji, müzik, tarih, edebiyat üzerine "Akademik Danışma ve Hakem Kurullu" bir dergi olan Folklor/Edebiyat'ın 52. sayısında yayımlanan Kent Kaynakçası, Kars üzerine en eski çağlardan bugüne kadar yayımlanmış olan tarih, coğrafya, ekonomi, ticaret, tarım, hayvancılık, arkeoloji, folklor gibi pek çok alanda yüzlerce kaynağı içeriyor.

Yazıcı'nın araştırmasında, şimdiye kadar adı hiç duyulmamış çok sayıda kitabın yanı sıra, makale, tebliğ, konferans tutanağı, rapor ve fotoğrafa da yer veriliyor. 2. bölümü Folklor/Edebiyat Dergisi'nin 53. sayısında yayımlandıktan sonra kitaplaşacak olan çalışma, Kars üzerine araştırma inceleme yapanlar için önemli bir başvuru kaynağı olacak. Kaynakçada, konusu Kars olan genel çalışmaların adları anılırken belli bölümleri Kars'tan söz eden kitap, makale ve tebliğlerin sayfa numaraları da verilerek okura ya da inceleme yapana büyük bir kolaylık sağlanacak.

Sezai Yazıcı, konuyla ilgili olarak şunları söyledi: "Kaynakça, yapılan belli bir konudaki inceleme ve araştırmada konuyla ilgili belli bir olgunluk seviyesine ulaşmış, nitelikli, seçilmiş eserdir. Kaynak, bir fotoğraftır, haritadır, kitaptır, makaledir, konferansta tutulan bir tutanaktır. Bu açıdan baktığınız zaman belli bir konu üzerinde çalışma yapan araştırma, inceleme yapan kişi o konu hakkında dün, bugün kimler neler yazmışsa bunu bilmek durumundadır. Bunu kent tarihine teşvik ettiğimiz zaman ortaya şu çıkıyor. O kentin anlaşılması için, dününün, bugününün anlaşılması için ve yarınla ilişkin projeksiyon tutulabilmesi için çok geniş bir kaynakçasının olması lazım. Maalesef Kars'ta genel tarih bağlamında sunulabilecek birkaç eserin dışında bir kaynakça yoktur, hatta Kars'ın temel kitapları bile kütüphanede yoktur. Bu çok hazin bir olaydır."

Türkiye'nin birçok önemli kütüphanesinde araştırma yaptığını ifade eden Yazıcı, "Ortaya bin 500'e yakın kaynak çıktı. Bu kaynakların pek çoğunun adı Türkiye'de henüz duyulmamıştır. Örneğin 130 yıl önce İngiltere'nin Rusya Ticari Konsolosluğu'na Kars ile ilgili yaptırdığı bir belge bile vardır. Bu anlamda 1853 yılında yeni Kars kurulmadan önce pek çok nadir sayılacak fotoğraf ve Türkiye'de şu anda hiç yayınlanmamış fotoğraflar ve haritalar bulunmaktadır. O kaynağın içerisinde Kars ile ilgili bölümlerin sayfa numarasını bile verdim. Bu tabii çok zahmetli ve uzun soluklu bir iş. Ama devam ettirmekte olduğumuz diğer çalışmaların da belki zorunlu bir sonucuydu ve kaynaklara ulaşmamız gerekiyordu. Bu bakımdan ortaya çıkan bin 500 civarındaki yapıt mutlaka buradaki yetkililer tarafından edinilmelidir" açıklamasını yaptı.

Yazıcı, birkaç önemli kentin dışındaki şehirlerin kaynakçasının olmadığını da vurgulayarak, "Türkiye'de 81 vilayet içerisinde sadece 7-8 şehrin kaynakçası vardır. Bunlar da önemli şehirlerdir. Belki de kenti dünyada, başka yerde ve ülke içinde en iyi tanıtan unsurlardan bir tanesi de bu kaynakçalardır. Ben bu çalışmadan yola çıkarak pek çok insanın, Kars'ın o fazla bilinmeyen farklı özelliklerini de keşfedeceklerine inanıyorum" diye konuştu.

Sezai Yazıcı 1999'da valilikçe hazırlanan "Cumhuriyetimizin 75. Yılında Kars" adlı kitabın hazırlanmasında dönemin Valisi Hüseyin Atak'ın isteği ile değişik komisyonların metin yazımında görev aldı. 2000'li yılların başlarında Cumhuriyet gazetesinde "İngiliz Emperyalizminin Boğduğu Cenubi Garbi Kafkas Hükümeti" adlı makalesiyle son dönemde yakın tarih üzerine yapılacak çalışmaların çeşitlenerek hız kazanmasına vesile oldu. 2004 yılında "Kars West of The East" (Kars, Doğunun Batısı) adlı çalışması İngilizce'ye çevrilerek yayımlandı. Yazıcı, geçtiğimiz günlerde Kars Kent Konseyi yayımları arasında çıkan Kars Kent Rehberi'nin editörleri arasında da yer aldı. Değişik gazete ve dergilerde incelemeleri yayınlanan Sezai Yazıcı, halen 2008 yılında yayımlamayı planladığı kitabı üzerinde çalışıyor.