Sarıkamış'ta SOKÜM toplantısı

Bin Yıl Kalkınma Hedefleri Fonu desteğiyle Birleşmiş Milletlerce yürütülmekte olan Doğu Anadolu’da Kültür Turizmi için İttifaklar Ortak Programı kapsamında Somut Olmayan Kültürel Miras Envanter Çalışması Bölgesel Bilgilendirme (SOKÜM) toplantısı Kars’ın Sarıkamış İlçesi’nde yapıldı.

Program ortakları UNESCO, Kültür ve Turizm Bakanlığı işbirliğiyle Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki 13 ilin program temsilcilerin katılımıyla Sarıkamış Toprak Otel’de düzenlenen toplantıya; Kars Kültür ve Turizm İl Müdürü Hayrettin Çetin, Birleşmiş Milletler Ortak Programı Saha Yöneticisi İhsan Karayazı, Kars Kültür ve Sanat Derneği Başkanı Vedat Akçayöz, Boğatepe Çevre ve Yaşam Derneği Başkanı İlhan Koçulu, ÇEKÜL İl Temsilcisi Prof. Dr. Şaban Maraşlı, Kafkas Üniversitesi’nden Prof. Dr. Burhan Özba, Kars Sanat Merkezi Sanat Yönetmeni İsrafil Parlak ve Kars SOKÜM İl Kurulu üyeleri, 13 ilin Kültür ve Turizm İl Müdürleri, Müze Müdürleri ve akademisyenler katıldı.

İki yıl boyunca Doğu Anadolu Bölgesi’nde devam edecek olan ortak program; 13 ilin turizm master planının hazırlanması, hizmet sektöründe iyileşme, yeni turizm ürünleri tanımlanması ve kültür turizmi üzerinden bir kalkınma modelinin tasarlanarak sektörel gelişim ve turizm gelirlerini arttırmayı amaçlıyor. Program ortaklarından UNESCO, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ilk olarak Kars’ta gerçekleştirdiği SOKÜM Envanter çalıştayı toplantısında katılımcılara nelerin somut olmayan kültürel miras kapsamında değerlendirilmesi gerektiği ve bakanlık tarafından hazırlanan envanter formlarının nasıl doldurulacağına ilişkin bilgi verildi.

Envanter çalışmasının her ilde ayrı ayrı tamamlanmasının ardından ulusal SOKÜM envanteri ortaya çıkmış olacak ve Türkiye, 27 Mart 2006 tarihinde taraf olduğu UNESCO SOKÜM sözleşmesi çerçevesinde yükümlülüklerini yerine getirmiş olacak.

Somut olman kültürler arasında bulunan aşıklık geleneğinin gösterimiyle başlayan programda Karslı Halk Ozanı Aşık Mahmut Karataş katılımcılara sazlı-sözlü ‘hoş geldiniz’ değişi söyledi.

Kars Kültür ve Turizm İl Müdürü Hayrettin Çetin bu toplantının ilk olarak Kars’ta yapılmış olmasından duyduğu memnuniyeti dile getirerek, “Bildiğimiz gibi Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü olan UNESKO, 17 Ekim 2003 tarihli 32. Genel Kurulunda Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi, toplulukların grupların ve kimi durumlarda bireylerin kültürel miraslarının bir parçası olarak tanımladıkları uygulamalar, temsiller, anlatımlar, bilgiler, beceriler ve bunlara ilişkin araçlar, gereçler ve kültürel mekanlar anlamına gelir. Bunlar genel olarak dil, sözlü gelenekler ve anlatımlar, gösteri sanatları, toplumsal uygulamalar, şölenler, doğa ve evren ili ilgili uygulamalar el sanatları geleneği şeklinde tanımlanmaktadır” dedi.

Ortak Program Yöneticisi Neşe Çakır ise Birleşmiş Milletler Ortak Programının; Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi’nde kültür turizmini harekete geçirecek, katılımcı yönetişim modeli, kültürel mirasın korunmasının önceliklendirilmesi, koordinasyonu ve özel olarak da, Kars’taki insanların gelirlerinin artırılması, kültür sektöründe istihdam yaratılmasını amaçladığını söyledi. Çakır ayrıca, Birleşmiş Milletler Ortak Programının, Binyıl Kalkınma Hedefleri-1’in yerel düzeyde bölgesel kalkınma ve gelir farklılıklarının azaltılmasına katkı sağlayacağını ifade ederek, bu kapsamda SOKÜM Envanter çalışmasını çok önemsediklerini vurguladı.

Toplantıya UNECSO Venedik Ofisi’nden katılan Matteo Rosati bu tarz çalışmaların zaman alan işler olduğunu ve aynı il içerisinde bile farklılık gösterebileceğine dikkat çekti. Rosati katılımcılara, Birleşmiş Milletler Ortak Programı yetkilileri ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’na desteklerinden dolayı teşekkür etti.

Konuşmaların tamamlanmasından sonra, Kültür ve Turizm Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Genel Müdürlüğü Somut Olmayan Kültürel Miras Şube Müdürü Solmaz Karabaşa, SOKÜM Korunması Sözleşmesi ve Temel Kavramlar konulu bir sunum yaparak, insanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirasının Temsili listesine bölgeden gelebilecek önerilere ilişkin bilgi verdi.

İkinci oturumda da Ağrı, Ardahan, Bingöl, Bitlis, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Hakkari, Iğdır, Malatya, Muş, Tunceli, Van’dan gelen 13 ilden gelen Kültür ve Turizm İl Müdürleri, Müze Müdürleri ve akademisyenler grup çalışması yaparak örnek SOKÜM envanter formu doldurdular.