ABD’Lİ ünlü Bloomberg Haber Ajansı muhabiri Ben Holland’ın Tunceli izlenimlerini dünya medyasına taşımasından sonra bizim için de “Tunceli’nin sırrını” Vatan okurları için çözmek farz oldu. Foto muhabiri arkadaşım İlker Akgüngör’le gittiğimiz Tunceli’de, nüfusu 25 bin 100 gösteren tabelayı arabamızla arkada bıraktığımızda, ilk gözlemimiz siyasetle beslenip, siyasetle nefes alan bir kentle karşılaşmak oldu.

AKP’nin vekil çıkaramadığı tek il

Tunceli’yİ 81 ilden farklı kılan iki özelliği vardı. 22 Temmuz genel seçimlerinde AKP 81 il içinde sadece Tunceli’den milletvekili çıkaramadı. İkincisi Tunceli az sayıdaki DTP’li belediyeden biriydi. Oysa 18 bin 500 seçmeni olan, bugüne kadar sandığa gitme oranı yüzde 65’i geçmeyen, geçerli oy sayısının 13 bin dolayında kalması beklenen Tunceli’nin merkezinde DTP sadece 3 bin 792 oy alarak belediye başkanlığını kazanmıştı. Vali Mustafa Yaman 5 Şubat’ta “3 bin 300 aileye 5 milyon 6 bin 888 TL tutarında eşya dağıtmaya başladıklarını” açıkladığı zaman, Tunceli’de bütün dengelerin altüst olması kaçınılmazdı. Eşyalar “seçim rüşveti” olarak değerlendirildi ve sokaklar “Tunceli halkı satılık değildir” afişleriyle donatıldı. Muhalefet partileri, Vali’nin “AKP il başkanı gibi hareket ettiğini” iddia etti.

Belediyenin bütçesi 8.5 milyon TL Tuncelİ halkı dağıtılan her eşyanın oy olarak geri dönmesi halinde belediye başkanlığının 5 milyon TL’ye mal olacağını konuşuyordu. Haksız sayılmazlardı. Çünkü Tunceli belediyesinin yıllık bütçesi 8 milyon 500 bin TL., bunun içindeki personel harcamalarının payı ise yüzde 52 idi. Yol-su-kanalizasyon gibi belediye hizmetleri için belediyeye kalan para Vali’nin bir ayda dağıttığı paradan daha düşüktü. Dağıtılan eşya arasında 881 buzdolabı, 475 çamaşır makinesi , 887 kanepe, 414 ocaklı fırın, 191 televizyon ve uydu cihazı, 42 elektrik süpürgesi, 61 halı, 56 bilgisayar, 8 şofben ve 5 bulaşık makinesi bulunuyordu. Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi verilerine göre Tunceli’nin 2008 yılı toplam nüfusu 86 bin 449 çıktı. Maliye Bakanlığı verilerine göre geçen yıl genel bütçeden Tunceli’ye 310 milyon 935 bin TL harcama yapıldığı dikkate alınırsa, Tuncelili başına 3 bin 597 TL harcama yapıldı. Bu hesapla Türkiye’de kişi başına en çok bütçe harcaması yapılan il Tunceli. Oysa Tunceli’nin bütçeye katkısı 2008 yılında sadece 36.1 milyon TL düzeyinde.

İşte Tuncelili seçmenin profili
Yüksek Seçim Kurulu, 7 Şubat’taki uyarı genelgesini dikkate almayan Vali Mustafa Yaman için 4 Mart günü şu kararı aldı: “Tunceli Valisinin YSK’nın seçim düzenine ve dürüstlüğüne ilişkin kararlarını uygulamakta gösterdiği duyarsızlığın, idari disiplin yönünden gereğinin takdir ve ifası isteği ile İçişleri Bakanlığı’na bildirilmesi...”

Bakanlık iki mülkiye müfettişini Tunceli’ye gönderdi. Tunceli’nin 7 ilçesinden üçünde (Çemişkezek, Mazgirt, Ovacık) ve iki beldede (Akpazar ve Darıkent) AKP belediyeleri vardı. Tunceli’deki bilek güreşi belli ki büyükşehir belediyesi içindi. İşte üç gün boyunca gezdiğimiz sokakları, konuştuğumuz insanları ve görüştüğümüz başkan adaylarıyla Tunceli gerçeği...

Tunceli’de herkes devrimci-demokrat

Hangİ partiye oy verirse versin, Tuncelili kendisini “devrimci-demokrat” olarak tanımlıyor. Vali Mustafa Yaman’ı AKP il başkanı gibi davranmakla suçluyor, seçimin DTP ile CHP arasında geçeceğine inanıyor. 1990 yılında 133 bin 584 olan Tunceli nüfusu, 1997’de terörün etkisiyle 82 bin 215’e gerilemiş. 2000’de ise 93 bin 584 olmuş. Kamu sektörü dışında hemen hiçbir istihdam alanı yok. PKK terör örgütünün gölgesi hala şehrin üzerinde. CHP’li Mazlum Arslan’dan sonra DTP’li Songül Erol Abdil belediye başkanı seçilmesini yerel sol örgütlerle “güçbirliğine” borçlu. Ancak bu yıl yerel sol örgütlerin bağımsız aday göstermesiyle DTP’nin “güç” durumda kalacağı ileri sürülüyor. Tunceli’de seçimin kaderini belirleyecek üç dinamik var.

AŞİRET: Birincisi, Tunceli’de 46 aşiret var. En kalabalık ve etkili olanlar Kureyşhan, Yusufhan ve Alan aşiretleri. Her birinin 2 biner üyesi olduğu tahmin ediliyor. Bin kişi ve daha altında mensubu olan aşiretlerden bazıları ise şöyle: Pilvenkler, Demelhan, Haydarhan, Arey ve Lolan aşiretleri.

ASKER-POLİS YANİ YABANCI: İkincisi, Tunceli’ye dışardan gelen asker-polis ve diğer memurlar. Bunlara halk arasında “yabancı” deniyor. Eşleriyle birlikte toplam sayılarının 2400 olduğu tahmin ediliyor. 1700’ü TSK, 700’ü ise Emniyet mensubu ve eşinden oluşuyor.

YERLİ HALK: İşte kendisini devrimci-demokrat olarak tanımlayan kesim de bu. Tunceli’de okullaşma oranı çok yüksek. Sınıflar 20-25 kişilik. İki özel okulu var. Ama 4 ay önce şehrin tek sineması kapanmış. Potemkin Zırhlısı gibi politik sinema örnekleri üstelik bedava gösterime konduğu halde kimse gitmeyince sinemaya kilit vurulmuş.

Sanayi ve istihdam içler acısı

Tuncelİ ilinde bulunan sanayi tesislerinin sayısı bir elin parmaklarını geçmiyor. AKP adayı Cihan Açıkgöz ve ailesinin sahip olduğu un fabrikasında 10 kişi çalışıyor. Feniş Ticaret’e ait Tuğla fabrikası inşaat sezonunda çalışıyor ve 15 kişi istihdam ediyor. Bal paketleme fabrikasıyla, Munzur Su şişeleme tesisinde de 10’ar kişi çalışıyor. Küçük sanayi sitesi de en çok 2-3 kişinin çalıştığı atölyelerle dolu. Bu durumdaki Tunceli’nin Sanayi ve Ticaret Odasının 650 üyesi var. Başkanı ise beyaz eşya bayii Yusuf Cengiz.

YARIN: AKP’li, CHP’li, DTP’li ve bağımsız belediye başkan adayları anlatıyor... t AKP’li başkan adayı niye Vali’den şikayetçi? t Dağıtılan yardımlar AKP oylarını nasıl etkiler? t DTP belediye başkanlığını yeniden kazanır mı? t CHP hangi koşulda tekrar belediye başkanlığını kazanır?

Vatan

Yayın Tarihi : 11 Mart 2009 Çarşamba 09:34:59

Bu haber hakkında yorum yazmak ister misiniz?

Yorumlarınız
can can IP: 88.229.136.xxx Tarih : 14.03.2009 12:04:40

Oylar Tunceli'nin cocuklarina...kürt milliyetcilerine oy yok... Not: belediye calisanlarina maas ödenmesini basari(!) sananlara söylenecek lafim yok...

kizilbas IP: 84.73.92.xxx Tarih : 15.03.2009 10:02:41

can can arkadas peki neyi basari olarak gorecegiz hirsizligimi calmayimi chp ye hep verdik sadece kendilerine caldilar halkta iyi biliyor songul hanimi sevmiyorum fakat durust calisti kendi imkanlariylan tuncelide birseyler yapmayi calisti oyumuz yine DTP ye

aleviyim IP: 84.73.93.xxx Tarih : 15.03.2009 21:43:00

ben burda tek bir kelime soylemek istiyorum ,eger kutler olmasaydi suan nice maraslar ve sivaslar yasardik unun icin tum aliviyim kizilbasimdiyen herkes DTP nin adayina versin elimizi vijdanimiza koyuyoruz onun icin kendiside alevi olan edibe hanima vercegiz

alevican IP: 193.140.42.xxx Tarih : 11.03.2009 18:16:06

Oncelikle tuncye disardan gelen insanlara yabanci tabirini kimse kullanmaz.. gelenler iyice tanidiktan sonra cok memnun kalip donmek bile istemezler. Ayrica bir Alevi insanin oyu asla ak partinin olamaz. bu oyu verecek olan tuncelili insan lar kendinden taviz veren insanlardir.madimak i onaylayan kimselerdir. Tunceli'de CHP alacak haydi anadolu dost kardeslik yolu oylar chp ye

anka IP: 85.98.66.xxx Tarih : 14.03.2009 01:30:32

arkadaslar tarihimizi unutmayalım biz alevi toplumuyuız yuzyıllardir yakiyorlar yıkıyorlar koylerimizi insanlarimizi hic acimadan katleden bu asiri dinci kesime oy vermek isteyenler de bir kez daha dusunsunlerki yarın aynı sey bizim ve kendilerinin basina gelebilir su durumda ben akp ye karsi dtp yi tercih ediyorum hizmet belki yok ama durus olarak eger kendimize muhabirlerin dedigi gibi devrimci demokrat demeyi biliyorsak geregini yapmaliyiz saygılar

can can IP: 88.229.199.xxx Tarih : 16.03.2009 16:56:25

Tunceli'yi kürt milliyetcilerine teslim etmeyecegiz...Oylar inadina Tunceli'nin kendi cocuklarina...

kizilbas IP: 84.73.92.xxx Tarih : 14.03.2009 09:51:47

halkimiz oylarini satmiyacak ancak secimden secime biz aklarina geliyoruz EDIBE hanima vercegiz istesekte istemesekte tuncelinin baska secenegi yok enaz dogru calistilar insanlar maslarini dogrudurust aldilar calmadilar chp liler hep caldilar

duygu IP: 85.97.193.xxx Tarih : 16.03.2009 17:02:48

SAF OLMAYIN ARKADAŞLAR. DTP NİN TUNCELİ BELEDİYESİNDEN YEDİĞİ PARANIN HADDİ VAR HESABI YOK. ÇANTALARLA KAYITSIZ PARALAR YURT DIŞINDAKİ HEŞEHRİLERİMİZDEN GELİYORDU. O PARALARLA SADECE BİR EKMEK FIRINI BİRKAÇ YOL YAPILMAZDI HERHALDE.BAŞKANIN EŞİYLE ANLAŞMALI BOŞANMA YAPARAK EŞİNİN ÜZERİNE MAL VARLIĞI KAYDETTİRDİĞİNİ KONUŞMAYAN YOK. TUNCELİDE YATIĞI BÖLÜCÜLÜK VE KÜRT POLİTİKALARI DA HERKESÇE MALUM...KENDİ TAYFALARIYLA PİKNİKLERE, GEZMELERE GİDİP BUNLARIN MASRAFLARINI BELEDİYE BÜTÇESİNE GİDER OLARAK KAYDETTİRDİKLERİNİ BELEDİYE ÇALIŞANLARININ KENDİSİ AĞIZLARILA SÖYLÜYORLAR... NE AKP NE DTP. BU DURUMDA ZORLA DA OLSA TEK ALTERNATİF KALIYOR: CHP... EN AZINDAN MAZLUM ARSLANIN ÖNCEDEN YAPTIĞI İŞLER BELLİ. HERKES ELİNİ VİCDANINA KOYUP Bİ DÜŞÜNSÜN BENCE... TÜM TUNCELİLERE SEVGİLER...

dersimli çağdaş IP: 88.236.35.xxx Tarih : 12.03.2009 16:43:59

Biz Tunceli toplumu olarak demokrat olmalıyız ve bu alanda da örnek olmalıyız...Demokrasi kültürüne inanmalıyız....Demokrasi kültürü ,çoğulculuktur,halkın iradesine saygıdır.Tabi azınlğın da haklarına saygıdır..Bakıyorum da Tunceli de devrimci demokrat geçinen bazı kişiler faşistler gibi davranıyor, "yok benim dediğim doğru ,doğruyu yalnız ben bilirim" gibi düşünce içerisindeler...Bu çok yanlış!..Herkesin kendine göre doğrusu vardır...O ZAMAN SORMAK LAZIM NEDEN BİR SÜRÜ SOL PARTİ VAR...Demek ki farklılıkları içimize sindirmeliyiz ve iyi bir demokrat olmalıyız...Halka da saygılı olmalıyız...İdeolojiler soyut kavramlardır...

Dersimin rüzgarı IP: 88.251.187.xxx Tarih : 11.03.2009 17:05:53

pkk=terör. dtp de bunların temsilcisi demektir.Terör Tunceli doğasına aykırı bir sözcüktür..Tuncelili kavga istemez...Tuncelili vatanını sever,haksızlığa uğrasada...Tunceli;bilim,sanat,kültür,uygar,çağdaş bir kent olacaktır.Terör Tunceli ikliminde yaşayamaz...Terörden de beslenenler de güneşin yakıcılığıyla kavrulup gidecektir...Tunceli'de kim belediye başkanı olmalı?Güzel projeleri olan,Tunceli'yi geliştiren ,kalkındıran vizyonu olan kişi başkan olmalı...

can can IP: 78.162.91.xxx Tarih : 11.03.2009 15:06:40

Tunceli adinin teröristler ile birlekte anilmasindan rahatsizlik duyuyorum... dtp propagandasi yapanlara söyleyecek laf bulamiyorum... cünkü ne söylesem az gelir... Bence diyarbakira dogru yola ciksinlar... Tunceli Tuncelililerindir...

can can IP: 88.229.224.xxx Tarih : 17.03.2009 15:42:45

emepli rumuzlu arkadas,ne chp ne akp alacak yazmissin... Tunceli'nin cocugu Murat KUR'u yazmamissin... herhalde ciddiye almiyorsun... ama Tunceli halki ciddiye aliyor... sizin gibi terörden ve kandan beslenen kürt milliyetcilerini ise hic ciddiye almiyor...Not: emep'liler pkk teröründen korktuklari icin dtp ye destek veriyorlar...

nazimiyeli IP: 84.73.92.xxx Tarih : 14.03.2009 09:47:34

EDIBE SAHINI destekleyin umarim tunceli iradesini kulanir ve ne akp ne chp ye verir tunceliyi hediyeylen satin alamazlar halk is fabrika istiyor ne yaptilar oy zamani gelince dilenci gibi bizi gorup birseyler dagitiyorlar hele chp nazimiyeyi talan eti.bu secimde chp nin isi de cok zor halk bir ders vercek bertal bey cok sevinmesin nazimiyeye hic bir iyligin olmadi

diren IP: 84.73.105.xxx Tarih : 18.03.2009 13:56:36

can ismindeki kisiye soyluyecegim tek soz.miliyetcilik yapan sensin dusunsene hala bir insanini dilini yok saymak demokratlikmis hala uyanmadin ve sana tek birsey sormak istiyorum ZAZA cayi biliyormusun tunceliysen bu senini ana dilin nekadar dilini yasatiyorsun ve mucadele veriyorsun cunku yok olmakla karsikarsiya

selcuk IP: 84.73.105.xxx Tarih : 17.03.2009 11:08:57

bizde odp li olarak dtp adayina verecegiz kimsenin suphesi olmasin 8 oyumuzda edibe hanima.akrabalar haric,daha ne akp chp nini propagandasini yapiyorsunuz tuncelilerin oyu beli satilik degildir anlayin

sevda burmagecitli IP: 84.73.105.xxx Tarih : 18.03.2009 14:58:08

can rumuzlu boluculuk yapma hangi devirde yasiyoruz,,akp ve chp nini inadina tum isci partiler EDIBE HANIMa vercek

derist IP: 88.233.160.xxx Tarih : 13.03.2009 21:54:50

umarim ne akp ne de dtp tunceli'de umdugunu bulamaz. bagimsiz murat kur veya chp'den birinin kazanmasindan yanayim. tunceli ne bir gerici partinin ne de bölücü-kürtcü bir partinin arka bahcesi olacaktir. tuncelili benligine yakisir tunceliyi tasiyacak bir adayi umarim baskan olarak secer.

emepli IP: 84.73.105.xxx Tarih : 17.03.2009 11:03:04

inadina edibe hanima verecegiz ne akp ne chp adayi alacak.duygu hanim kimin nasil halkin parasini yedigini halk biliyor masal anlatma

orhan kaya IP: 78.187.12.xxx Tarih : 19.12.2009 14:36:14

tunceli barış ve kardeşlik içerisinde yaşarsa daha güzel yerlere gelecektir ama birde arada insanlart birbirlerinin ayağını kaydırmaya çalışmasalar daha üst seviyelere daha güzel yerlere gelecektir ve munzur su fabrikası gibi farklı tesisler açıksa işsiz kimsenin kalacağını düşünmüyorum 40 kişi su fabrikasında bunun yanında kamyoncularda var 40 kişinin dışında su fabrikasını kuran iş adamlarımız gibi farklı insanlarda farklı iş yerleri açabilirler. konserve fabrikası askeriyeye yönelik büyük bir et kesim fabikası kış sporu büyük bir çok amaçlı otel tavuk çifliği ama ne hikmetse tuncelide açılan bir fabrika var ve bunuda insanlar kapartmak kötülemek için elinden geleni yapıyorlar

kizilbas IP: 84.73.94.xxx Tarih : 11.03.2009 13:01:46

evet arkadaslar sizde goruyorsunuzki tum turkiyenin gozu ustumuzde acaba tunceli oyunu beyaz esya hediyesine satacakmi akp ye satacakmi ,tabiki hayir yilarca anlimizda bir leke olarak kalir onun icin oyunuzu verirken iki sefer dusunun ,zaten akp buyuk bir strateji yalnisligi yapmistir biz satilik degiliz ,secimde sonra olsaydi gayet normal ve gurur duyardik bence dtp yine alcak chp zaten bitmistir tuncelilini guvenini sarsmistir tuncelide

deniz IP: 84.73.94.xxx Tarih : 11.03.2009 17:43:06

sen hala proje pesindesin peki tuncelinini gururu ne olacak ? biz tunceliler gururumuz serefimiz icin yasariz akp cok yalnis yapti chp yede kimse vermiyecek belediyede calisan insanlar ilk defe hayatinda dogru durust maslarini aliyorlar bakin tuncelide yolsuzluk yapmadilar cunku icimizde ciktilar siz kendinizi yiyin halk biliyor kimi sececek

ugur bal IP: 62.201.129.xxx Tarih : 24.03.2009 23:07:31

evet insallah murat kur kazanir.neden o bizim evladimiz ve bu topraklarda buyudu ve buralarda yasadı.ankaradan istanbuldan atamayla dersim ele gecmez.vidyo kayıtları seyrettim halk murat kur la kitlesel olarak nasılda yürüyor.gurur duydum demekki halk hasret.

caner k IP: 84.73.92.xxx Tarih : 14.03.2009 09:55:19

EDIBE ye vercegiz biz fakat akp nini almasini istiyenler bilmelilerki akp alirsa tuncelini ustunde yilarca kalacak bir leke verirler hizcmi tunceli halkinin gururunu dusunmuyorsunuz

sahin IP: 84.73.92.xxx Tarih : 15.03.2009 09:55:58

halk kime verecegini cok iyi biliyor ve akp yi ve chp yi silip supurecek ikinci sefer ders vercek oyleki bilsinler bundan sonra calacaklari zaman iki sefer dusunurler DTP calmadi halk iyi biliyor bizede zataen durust istiyorduk ,tunceli belediyesine hukumet hic yardim etmemesine ragmen .dtp belediyesi tek basina birseyler yaptilar songul hanimi sevmiye biliriz oyumuz yine beli

YAZARLAR