Buca Genel Bilgi

Ege Bölgesi’nde, İzmir İline bağlı bir ilçe olan Buca, kuzeyinde Bornova, doğusunda Kemalpaşa, güneydoğusunda Torbalı, güney ve güneybatısında da Konak ilçesi ile çevrilidir. Buca Nif Dağı’nın güney eteklerinde hafif engebeli bir arazide kurulmuştur. İlçe topraklarındaki Tıngırtepe, Zeytintepe, Koşutepesi ve Karacaağaç tepeleri belli başlı yükseltilerdir. Bunun dışında kalan alanlar oldukça düz tarım alanlarıdır.

Nif Dağı’ndan kaynaklanan Melez Çayı Halkapınar’da denize dökülürken ilçe topraklarını da sulamaktadır. Deniz seviyesinden yüksekliği 38 m.dir. İl merkezine 9 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 180 km2 olup, 2000 Yılı Genel sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 315.136’dır.

İlçede Akdeniz İklimi hüküm sürmekte olup, yazlar sıcak, kışlar ılık ve bol yağışlı geçer. Yıllık sıcaklık ortalaması 26-27 derecedir.

Buca’nın eski çağlara inen eski bir tarihi geçmişi vardır. Yörede yapılan araştırmalarda ve rastlantı sonucu ele geçen buluntulardan Antik Çağda burada bir yerleşim olduğu anlaşılmaktadır. Aynı zamanda Kral Yolu’nun bu yerleşimin yakınından geçmesi de önem kazanmasına neden olmuştur. İon göçü sırasında MÖ.610 yılında kurulduğu sanılan kente Lydialılar (MÖ.610-546), Persler (MÖ.546-333), Büyük İskender (MÖ.333-323), Pergamon Krallığı (MÖ.263-130) ve Romalılar ile Bizanslılar (130-1076) hakim olmuşlardır.

Lydialıların MÖ.628 yılında İzmir’i ele geçirmelerinden sonra burada yaşayanların büyük bir kısmı çevredeki alanlara yerleşmişlerdir. Bugünkü Buca’nın da bu dönemde kurulduğu iddia edilmektedir.

Bizans döneminde Kohi denilen bu yerleşimin ismi daha sonra Gonia, Bugia olmuş, zamanla da Buca’ya dönüşmüştür. Kesinlik kazanamamakla beraber Bizans döneminde burada yaşayan Vuza, Uza ya da Vuzas denilen bir çiftlik sahibinden bu ismin kaynaklandığı da ileri sürülmüştür. Buca’nın ismi ilk kez 1688 tarihli Fransız Konsolosluğu’nun kayıtlarında geçmektedir. İzmir’de 1688’de bir deprem olmuş ve Fransız Konsolosu Buca’ya taşınmıştır.

XIX.yüzyılda Rumların, Türklerin ve Yahudilerin, özellikle İzmir’deki Avrupalı iş adamlarının Buca’da yaşamış olmaları yörenin gelişmesinde ve zenginleşmesinde büyük etken olmuştur.

I.Dünya Savaşı’ndan sonra Yunanlıların İzmir’i işgali sırasında 17 Mayıs 1919’da Buca da işgale uğramıştır. Kurtuluş Savaşı’nın sonunda 9 Eylül 1922’de İzmir ile birlikte bu işgalden kurtarılmıştır.

Cumhuriyetin ilanından sonra ilk belediyesi kurulmuş, 1989 yılına kadar İzmir Belediyesi Şube Müdürlüğü olarak yönetilmiştir. İzmir Merkez ilçeye bağlı 20 mahalle ve 4 köy yapılan bir düzenleme ile birleştirilmiş ve 1987’de Buca ilçe konumuna getirilmiştir.

İlçede günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Kızılçullu Su Kemerleri, Protestan Kilisesi, Kervan Köprüsü, Eski Amerikan Koleji Saat Kulesi ve Sivil Mimari Örneklerinden George King Forbes, Gout, Prenses Borghese, Kont Dr.Aliberti, De Jongh, Dimostanis Baltacı Malikaneleri bulunmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.buca-bld.gov.tr adresinden alınmıştır.