Kemalpaşa Genel Bilgi

Ege Bölgesi’nde, İzmir ili’ne bağlı bir ilçe olan Kemalpaşa, kuzey ve doğusunda Manisa, güneyinde bayıdır ve Torbalı, batısında Buca ve Bornova ile çevrilidir. İzmir’in orta kesiminde yer alan Kemalpaşa’nın kuzey ve güney kesimi dağlıktır. Kuzey kesimini Spil (Manisa) Dağı’nın güney uzantıları, güney kesimini de Bozdağlar’ın batı uzantısı olan Mahmut Dağı (1.382 m.), Nif (Kemalpaşa) Dağı (1.446 m.) engebelendirir. Bu dağlar kızılçam ve karaçam ormanları ile kaplıdır. İlçenin orta kesimi ovalıktır. Buradaki Nif Ovası Belkahve eşiğine kadar uzanır, aynı zamanda bu ova Gediz Ovası’nın uzantısıdır.

İlçe topraklarını Nif Dağı’nın doğu yamaçlarından kaynaklanan ve ilçe sınırları dışında Gediz Nehri’ne katılan Nif (Kemalpaşa) Çayı sulamaktadır. İl merkezine 20 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 658 km2 olup, 2000 Yılı Genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 73.114’tür.

İlçenin ekonomisi tarım, hayvancılık ve küçük sanayiye dayalıdır. Yetiştirilen başlıca tarım ürünü üzümdür. Ayrıca buğday, zeytin, arpa, tütün, kiraz, mandalina ve çeşitli sebzeler yetiştirilmektedir. İlçede yem ve süt ürünleri işleyen tesisler bulunmaktadır. Özel bir peynirle üretilen Kemalpaşa Tatlısı ile ün yapmıştır. Hayvancılıkta büyük ve küçükbaş hayvan besiciliği yapılmaktadır. İlçe topraklarında mermer yatakları bulunmaktadır.

Kemalpaşa’ya tarih boyunca gelin anlamına gelen “Nif” denilmiştir. Bahar aylarında kiraz ve diğer meyve ağaçlarının çiçek açmasıyla Kemalpaşa ovası pembe bir örtüye bürünür ve yüksek tepelerden bakıldığında gelinlik giymiş bir dağ görüntüsü alır. Bundan ötürü ilçeye bu isim yakıştırılmıştır.

Kemalpaşa, Karabel yakınlarında bulunan buluntulardan yörede Hititlerin yerleştiği anlaşılmaktadır. Ayrıca Yunan Mitolojisindeki tanrıların dağı olan Olymposlardan bir tanesinin Nif Dağı olduğu kabul edilmiştir. Antik Çağda ismi Nymphaeion olan bu yerleşimin kuruluşu kesinlik kazanamamıştır. Bu yerleşim XIII.yüzyılda önem kazanmış, ikliminin güzelliğinden ötürü Bizans İmparatorlarının yazlık dinlenme yeri olmuştur. Daha sonra Latinlerin Bizans’ı 1204-1264 arasındaki istilaları sırasında Bizans’ın soyluları Anadolu’da küçük devletler kurmaya yönelmişlerdir. Bunlardan biri olan İmparator III.Alexis Angelos’un damadı Theodoros Laskaris Nikaia (İznik) merkez olmak üzere yeni bir Bizans devleti kurmuş ve İstanbul’dan kaçan soyluları yanında toplamıştır. Theodoros Laskaris, Batı Anadolu’nun bazı kesimlerini ele geçirerek İmparator unvanını kullanmıştır. Onun ölümünden sonra İoannis Dukas Batataes yerine İmparator olmuş (1224-1254), yaz aylarını da İzmir-Kemalpaşa arasındaki Pınarbaşı Köyü’nde, kışları da Nympaeion’da geçirmeye başlamıştır. Bugünkü Kemalpaşa’da ölünce de orada yaptırdığı Sosendra’nın Meryem kilisesine gömülmüştür. Onun yerine geçen Mikhael Paleologos Latinleri yenerek İstanbul’u Latin istilasından kurtarmış ve Ayasofya’da taç giymiştir.

Nif’deki Laskarisler sarayı, İmparator I.Theodoros Laskaris (1206-1222) zamanında yapılmıştır. Burası İstanbul dışında inşa edilmiş bir İmparator sarayı olması bakımından çok önemlidir plânı da İstanbul’daki Tekfur Sarayının küçük bir kopyasıdır.

Bizanslılardan sonra Aydınoğulları yöreye egemen olmuşlardır. Kemalpaşa’nın Osmanlıların eline geçişi ile ilgili değişik tarihler verilmektedir. Solakzade tarihi 1336’da Osmanlı topraklarına katıldığını belirtmektedir.

XIX.yüzyılda Aydın vilayeti İzmir sancağının merkez kazasına bağlı bir nahiye merkezi idi. 1900 yılında kaza yapılmıştır. I.Dünya Savaşı’ndan sonra Yunan işgaline uğramış ve 8 Eylül 1922’de bu işgalden kurtarılmıştır.

Eski ismi Nif olan bu kazaya 8 Eylül 1922’de Türk Ordusunun İzmir’e girişinden bir gün önce Atatürk’ün gelmesinden ötürü Kemalpaşa ismi verilmiştir. Cumhuriyet döneminde de ilçe konumunu sürdürmüştür.

İlçede tarihi eser olarak; Nymphaeion antik kenti kalıntıları, Emet Bey (Çarşı) Camisi, Halil Ağa Camisi, Hamzabey Cami ve Türbesi (XV.yüzyıl), Şeyh Müftü Cami ve Türbesi (1894-1895), Lala Şahin Paşa Türbesi (XIV.yüzyıl), Ayaz Köyü Camisi (1899-1900) bulunmaktadır. Ayrıca Alaş Kımız Üretme Çiftliği ile Dere Mesire alanı ilçenin başlıca dinlenme ve mesire yerlerindendir.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.izmir-kemalpasa.bel.tr, www.kemalpasa-bld.gov.tr adreslerinden alınmıştır.