Torbalı Genel Bilgi

Ege Bölgesi’nde, İzmir İline bağlı bir ilçe olan Torbalı, doğusunda Bayındır ve Tire, batısında Menderes, güneyinde Selçuk, kuzeyinde de Kemalpaşa ilçeleri ile çevrilidir.

İzmir’in güneyinde yer alan ilçe, Küçük Menderes Havzasının kuzeybatısında kurulmuştur. İlçenin kuzey kesimini Nif (Kemalpaşa) Dağı’nın güney uzantıları ile Mahmut Dağı’nın batı uzantıları engebelendirir. Bunun dışında kalan alanlar Küçük Menderes Ovasının devamıdır.

İlçe topraklarından kaynaklanan sular Küçük Menderes Irmağı’na katılmaktadır. İzmir’e 45 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 633 km2 olup, 2000 Yılı genel Nüfus sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 93.216’dır.
İlçede tipik Akdeniz İklimi hüküm sürmekte olup, yazlar sıcak, kışlar ılık ve yağışlı geçmektedir.

Torbalı’nın ekonomisi tarım, hayvancılık ve sanayiye dayalıdır. Yetiştirilen tarımsal ürünlerin başlıcaları; buğday, mısır, soğan, tütün, zeytin, pamuk, üzüm ve mandalinadır. Hayvancılıkta küçük ve büyükbaş hayvan besiciliği yapılmakta olup, kümes hayvancılığı ve arıcılık da oldukça yaygındır. Adnan Menderes Hava Limanının ilçeye yakınlığı ekonomisine canlılık kazandırmaktadır. İlçede un, zeytinyağı, dokuma, mermer fabrikaları ve çırçır atölyeleri bulunmaktadır. Ayrıca ilçe topraklarında demir ve mermer içeren cevher yatakları vardır.

İlçenin İl Çağ tarihinin çok eskiye dayandığı bilinmektedir. Yöredeki en erken yerleşim Metropolis antik kentinde ortaya çıkmıştır. İlçenin ismi Metropolis’in diğer adı olan Triyanna veya Tripolis’ten kaynaklandığı sanılmaktadır. Metropolis Ana Tanrıça’nın Kenti anlamında bir sözcüktür. Strabon burasının Antik Çağda ünlü bir şarap merkezi olduğunu belirtmiştir.

Yörede ilk yerleşim MÖ.III.yüzyılda başlamış ve MÖ.150 yıllarında da büyük gelişim göstermiştir. Bununla birlikte Metropolis’in ne zaman ve kimler tarafından kurulduğu kesinlik kazanamamıştır. Yörede yapılan kazılarda çok zengin kalıntı ve buluntularla karşılaşılmıştır. Metropolis’te yapılan kazılarda Helenistik Çağa tarihlenen çok sayıda verilerle karşılaşılması o dönemde burada önemli bir yerleşimin olduğuna işaret etmektedir. Yöre Roma ve Bizans dönemlerinde de önemini korumuştur. Bizans döneminde piskoposluk merkezi olmuş ancak, Arap akınlarının yoğunlaşması üzerine antik kalıntılardan yararlanılarak bir Bizans kalesi yapılmıştır.

Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra Türk boylarının buraya gelmesinden kısa bir süre sonra da terk edilmiştir. Yörede Selçukluların (1071-1317) egemen olduğu, Selçukluların yıkılmasından sonra da Aydınoğullarının yöreye hakim olduğu bilinmektedir. Yıldırım Beyazıt döneminde İzmir yöresi ile birlikte Torbalı’nın bulunduğu alan Osmanlı topraklarına katılmıştır. Ankara Savaşı’nda (1402) Yıldırım Beyazıt’ın Timur’a yenilmesinden sonra yeniden Aydınoğullarının egemenliğine giren yöre, 1425’te kesin olarak Osmanlı topraklarına dahil olmuştur.

Bugünkü Torbalı XVIII.yüzyılın sonlarında kurulmuştur. I.Dünya Savaşı’ndan sonra 15 Mayıs 1919-7 Eylül 1922 tarihleri arasında Yunan işgali altında kalmıştır. Cumhuriyetin ilanından sonra, 1926 İzmir’e bağlı ilçe konumuna getirilmiştir. 1927’de Belediyesi kurulmuştur. 1928 yılındaki depremden büyük zarar görmüş ve bunun üzerine Torbalı, Tepeköy’de yeniden kurulmuştur.

İlçede günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Metropolis antik kent kalıntıları bulunmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.torbali.bel.tr adresinden alınmıştır.