Şaphane Genel Bilgi

Ege Bölgesi’nde, Kütahya İli’ne bağlı bir ilçe olan Şaphane, doğusunda Gediz, batısında Simav, kuzeybatısında Hisarcık, güneyinde Uşak, güneybatısında Pazarlar ilçesi, Manisa ve Selende ilçesi ile çevrilidir. Kütahya ilinin güneybatısında yer alan Şaphane engebeli bir arazi yapısına sahip olup, Şaphane Dağı’nın batısında küçük bir akarsu vadisinin tabanında kurulmuştur. Gediz ve Simav çöküntü alanları arasında bulunan Şaphane Dağı, Ulugedik tepesinde 2.120 m.ye ulaşır. Bu dağın yapısında Paleozoik zaman, Mezozoik zamana ait şistler, yeşil kayaçlar ve mermerleşmiş kalkerler bulunmaktadır. Yamaçlarında yer yer orman örtüsüne rastlanmaktadır. Dağın doğu ve güney yamaçlarından kaynaklanan sular, Gediz Nehri aracılığı ile Ege Denizi’ne dökülür. İl Merkezine 125 km. uzaklıkta olan ilçenin yüzölçümü 251 km2 olup, 2000 Yılı sayım sonuçlarına göre 11.715’tir.

İlçede Akdeniz iklimiyle karasal bir iklim arasında geçiş özelliği gösteren iklim hüküm sürmektedir. Yıllık ortalama yağış 1m2 ye 719 kg ve ortalama sıcaklık 11.8C derecedir.

İlçenin ekonomisi tarım, hayvancılığa dayalıdır. Yetiştirilen başlıca tarımsal ürünler; buğday, arpa, şeker pancarı, nohut, kenevir, patates, afyon, soğan, kendir, çeltiktir. Bunların yanı sıra sulanabilen alanlarda meyve ve sebzecilik yapılmakta olup, vişne, kiraz, elma, armut, üzüm erik yetiştirilir. İlçede şap yatakları bulunmaktadır.

Şaphane ismi, ilçe merkezinde olan ve eskiden beri işletilen şap yataklarından kaynaklanmaktadır.

Yörenin ilkçağ tarihi ile ilgili bilgiler yeterli olmayıp, Roma döneminde kurulmuş olan Synaus kentine yakınlığından ötürü, Simav ile paralel bir tarihe sahip olduğu sanılmaktadır.

Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra Kutalmışoğlu Süleyman Şah Orta ve Batı Anadolu’yu ele geçirmiş, kardeşi Melik Mansur Kütahya ve Gediz yöresine hakim olmuştur. I.Haçlı Seferinden sonra Kütahya ile birlikte yöre de yeniden Bizanslıların eline geçmiş, II.Kılıçarslan’ın Myriokephalon Savaşından (1183) sonra yeniden Selçukluların yönetimine girmiş, birkaç kez taraflar arasında el değiştirmiştir. Yöre, Alaaddin Keykubat tarafından kesin olarak 1233’de Selçuklu topraklarına katılmıştır. Kütahya ve Denizli yörelerine 1283’te yerleşen Germiyanoğulları burasını da kontrolleri altına almışlardır. 1429’da Gediz Osmanlı topraklarına katılmıştır.Osmanlı döneminde Şaphane bugünkü şap sitesi yerinde Kayran mevkiinde Boncuktaş adı ile kurulmuştur. Evliya Çelebi Seyahatnamesinde burada kurulmuş olan Boncuktaş Köyü’nün şap sayesinde zengin bir hayat sürdüğünü belirtmiştir.

Osmanlı İmparatorluğu döneminde Şap deve kervanları ile Balkan devletlerine ve Fransa’ya gönderilerek yerine şeker ve ipekli kumaş getiriliyordu. Tanzimat dönemine kadar, Şaphane saraya bağlı Şaphane-i Amire tarafından yönetiliyordu. Tanzimattan sonra bucak haline getirilen Şaphane Cumhuriyet döneminde de bu statüsünü sürdürmüş, 1987 yılında ilçe konumuna getirilmiştir.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.kutahyakultur.gov.tr adresinden alınmıştır.