Alaşehir Genel Bilgi
İç Ege Bölgesi’nde, Manisa İli’ne bağlı bir ilçe olan Alaşehir, kuzeyinde Salihli ve Kula, doğusunda Uşak ve Sarıgöl ilçesi, güneyinde Aydın, batısında da İzmir ili ile çevrilidir. İlçe, Batı Anadolu’daki doğu-batı yönlü ovalardan biri olan Gediz Ovası’nın doğu kesiminde yer almaktadır. Gediz Ovası bir çöküntü alanı olup, ilçeyi ikiye bölmektedir. İlçe toprakları, Alaşehir Çayı’nın da içinden aktığı bir grabenden ve bunu güney ile kuzeyden sınırlayan oldukça yüksek plato ve dağlardan oluşmuştur. İlçenin jeomorfolojik yapısı dört bölümden meydana gelmiştir. Bunlar, güneydeki Bozdağlar, kuzeyindeki Uysal Dağları ve bu iki dağ kütlesi arasında kalan Alaşehir Ovası ve güneydoğusundaki engebeli Uluderbent Çayı vadisidir. Ortalama yükseltisi 1000-1100 m. olan Bozdağların üzerindeki belli başlı yükseltiler Dindarlı Dağları (1.040 m.), Çaldağı (1.430 m.), Karaöküz Dağı (1.396 m.), Hacıalikarlığı (1.839 m)., Gözlüğbaba Dağı (1.879 m.), Çulha Dağı (1.555 m.), Karadağ (1.400 m.) ve Kartal Tepe (2.070 m.)’dir. İlçenin doğusundan batıya doğru engebelendiren yükseltileri ise; Uysal Dağları (1.311 m.), Umurbaba Dağı (1.555 m.), Karadağ (1.108 m.) ve Kaysan Tepe (1.135 m.)’dir.
Alaşehir Çayı’nın suladığı Alaşehir Ovası da bu dağların arasında 400 km2’lik bir alanı kaplar. Bu ova aynı zamanda Gediz çöküntü alanının bir uzantısıdır. İlçe topraklarını Alaşehir Çayı dışında Buldan Derbendi, Sarıkızçayı, Zeytin Çayı, Avra Çayı, Şahyar Deresi, Alkan Çayı, Kurudere, Değirmendere ve Göbekli Deresi sulamaktadır. Deniz seviyesinden 189 m. yüksekliktedir. İl merkezine 110 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 977 km2 olup, 2000 Yılı Genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; 93.760’tır.
İlçede Akdeniz ikliminden karasal iklime geçiş özelliği gösteren bir iklim egemendir. Genel olarak ılıman bir iklimin geçtiği Alaşehir’de yaz ayları oldukça sıcak ve kurak geçer. Yazın bölgede sıcaklığın 40 dereceye kadar çıktığı görülür. Kışın yıllık yağış ortalaması 500 mm3 olup, yağışların büyük bir kısmı kış aylarında düşer.
İlçe ekonomisi tarım, hayvancılık, sanayie dayalıdır. Yetiştirilen başlıca tarımsal ürünler, üzüm başta olmak üzere, tütün, pamuk, tahıl, armut ve zeytin yetiştirilir. Hayvancılıkta sığır ve koyun yetiştirilir. İlçede ayrıca 60 üzüm ihracatı yapan firma, 40 üzüm işletmesi, Tariş Üzüm Entegre Tesisleri ve Suma Fabrikası ile Sarıkız Maden Suyu Fabrikası bulunmaktadır.
Alaşehir Pergamon Kralı II.Attalos (MÖ.150-138) tarafından kurulmuş olup, o dönemdeki ismi Philadephia’dır. Bergama Krallığı zamanında önemli bir kent olan Philadephia Roma döneminde de önemini korumuştur. Roma döneminde daha da gelişen kent MS. 40 yıllarında Hıristiyanlığın yaygınlaşması ile birlikte Aziz Paulos’un müritlerinin toplandığı bir yer olmuştur. Bizans döneminde önemli bir askeri üs olan bu kent, Arap saldırılarına uğramış, deprem kuşağı içerisinde bulunduğundan ötürü de kentteki yapılar hasar görmüştür.
Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra yöreye gelen bazı Türkmen boyları buraya yerleşmiştir. Selçuklular ile Bizanslılar arasında sık sık el değiştirmiştir. Selçukluların yıkılmasından sonra Saruhanoğulları Beyliği’nin egemenliği altına girmiştir. Yıldırım Beyazıt tarafından 1391’de Osmanlı topraklarına katılmıştır. Söylentiye göre Yıldırım Beyazıt, yüksek bir tepeden şehre bakmış ve Ne Âlâ Şehir diyerek, kentin Philadephia olan isminin Alaşehir olarak değişmesine neden olmuştur. Bir başka söylentiye göre de; şehir surlarının siyah ve beyaz taşlardan oluşması Alaşehir denilmesine neden olmuştur. Bu söylentilerin yanı sıra Tarihçi İbn-i Bibi ’nin Philedelphia adını kullanmadan Ala-şahr adını vermesi, bu beldenin XII.yüzyılın başından itibaren bu isimle anıldığını göstermektedir. Timur istilasından sonra 1402’de yeniden Osmanlı topraklarına dahil olmuştur.
XIX.yüzyılda Aydın Vilayetinin Saruhan Sancağına bağlı bir kasaba olan Alaşehir, Cumhuriyetin İlanına kadar Aydın İli Manisa Sancağına bağlı kalmıştır.
I.Dünya Savaşı’ndan sonra Mondros Mütarekesi’ne dayanılarak başlatılan, Ege’deki Yunan işgaline karşı direnişi örgütlemek amacıyla, Erzurum Kongresi’nden kısa bir süre sonra Alaşehir Kongresi (16 –25 Ağustos 1919) yapılmıştır. Bu kongrenin toplanmasına Balıkesir eski Mutasarrıfı Hacı Muhittin Bey’in önemli katkıları olmuştur. Bu kongrenin Erzurum ve Sivas Kongrelerinden farklı olarak, sivil memurlar ve yerel eşrafın önderliğinde toplanmasıdır. Alaşehir, bu kongre ile Anadolu’daki Kuvay-ı Milliye’nin örgütlenmesinde katkısı olmuştur.
24 Haziran 1920 tarihinde Yunanlıların işgaline uğramış, 5 Eylül 1922 tarihinde işgalden kurtarılmıştır. Milli Mücadelede işgalci Yunanlılara karşı baş kaldıran ve bu amaçla Milis Teşkilatları kurarak direnen ilk şehirlerimizden biri de Alaşehir‘dir . Cumhuriyetin ilanından sonra da Manisa iline bağlı ilçe konumunu sürdürmüştür.
Alaşehir’den günümüze gelebilen tarihi eserler arasında ; Philadephia (St.John) Kilisesi,Yıldırım Beyzıt Camisi, Şeyh Sinan Camisi, Güdük Minare Camisi, Yağhane Camisi, Pazar Camisi bulunmaktadır.
Kenthaber Kültür Kurulu
Fotoğraflar, www.manisa.gov.tr adresinden alınmıştır.
