Kula Genel Bilgi

Ege Bölgesi’nde, Manisa iline bağlı bir ilçe olan Kula, kuzeyde Demirci ve Selendi batıda Salihli, güneyde Alaşehir, doğuda da Uşak ili ile çevrilidir. Manisa’nın doğu kesiminde Gördes-Uşak platosunda kuvaterner dönem (2,5 milyon yıl öncesi) yanardağ etkinliklerinde ortaya çıkan bazalt lavlar ve tüflerden oluşan yüzey şekilleri görülmektedir. Antik tarihçi Strabon, bu yüzden yöreyi Yanık Yöre anlamına gelen Katakekaumene olarak isimlendirmiştir. Bunlar genç volkanik arazideki küçük yanardağ konileri şeklindedir.

İlçe genel yapısı itibariyle dağınık bir görünüm vermekle birlikte yer yer küçük ovalara da rastlanmaktadır. Bunlar içerisinde en önemlisi ilçe merkezinde başlayıp Yurtbaşı Köyüne kadar uzanan 16 Km. uzunluğundaki ve 5 Km. enindeki Kula ovasıdır. İlçe topraklarını Gediz Irmağı sulamaktadır. Deniz seviyesinden 720 m. yüksekliktedir. İl merkezine 118 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 960 km2 olup, toplam nüfusu 52.986’dır.

İlçenin bitki örtüsü yer yer ormanlarla kaplıdır.Toplam ormanlık alanı 25.167 hektardır. İlçenin genel iklimi karasal iklim özelliği göstermektedir. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlı geçer.

İlçe ekonomisi tarım, hayvancılık, dokumacılığa dayalı olup, bunların yanı sıra tabaklık, leblebi ve ayakkabı imalatı, halıcılık, keçecilik, semercilik, kalaycılık, bakırcılık ve demircilik gibi küçük el sanatları az da olsa yapılmaktadır. Yetiştirilen tarımsal ürünlerin başında tütün, çilek, buğday, arpa, nohut, ve haşhaş gelmektedir. Sera sebzeciliği de son yıllarda gelişmiştir. Hayvancılıkta ise büyük ve küçükbaş hayvan besiciliği yapılmaktadır. Süt inekçiliği başta olmak üzere kümes hayvanı üretilmekte, arıcılık yapılmakta olup, yılda 12 ton bal üretilmektedir. Devekuşu ile Angora tavşanı üretilmektedir.

Kula’daki geleneksel uğraşlardan birisi de halı dokumacılığıdır. Kula halısı ile seccadeleri ev tezgâhlarında ve iş yerlerinde dokunmaktadır. İlçede Kula Mensucat başta olmak üzere konfeksiyon sanayii ileri düzeydedir. Ayrıca ilçede Sümer halı İşletmesi, dericilik sektöründe ham deri üretimi yapan firmalar, iplik fabrikası, battaniye fabrikası, ayakkabı ve leblebi sektöründe üretim yapan işyerleri bulunmaktadır.

İlçe topraklarında dolomit ve mermer yatakları vardır. İlçede önemli doğal kaynak olarak volkanik arazi yapısından üretilen ve çıkarıldığı şekilde inşaat malzemesi yapımında kullanan cüruf, mermer yatakları ile yer ve duvara döşenen kayrak taşı bulunmaktadır.Bunun yanında Acısu mevkiinde maden suyu bulunmakta olup, özel sektörce işletilmektedir.

Kula adının nereden geldiği konusunda çeşitli söylentiler vardır. Bunlardan birine göre; Kule isminden geldiği, Sardes (Sart) kralı Giges’in hasta olan kızının hava değişimi için burada bir kule inşa ettirdiğidir. Diğer söylentiye göre ise; ise Lidyalılar döneminde ki eski bir yerleşim yeri olarak kurulan Klanoda isminden geldiğidir.

Kula’nın eski ismi Obsikion’dur. Kula’nın ne zaman kurulduğu konusunda kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ayrıca Prehistorik Çağlarda yerleşim yeri olduğunu gösteren kalıntı ve buluntulara da rastlanamamıştır. Büyük olasılıkla burası Lydialılar zamanında kurulmuştur.

İlçenin kuruluşu eski Kula evlerindeki mermer kabartmalarında bulunan kitabeye göre, MÖ.56 yıllarına dayanmaktadır. Ayrıca bugünkü adı Gökçeören olan beldede Meunya isimli Lydia şehri, Gölde köyünde Kiyoldiz şehri, Encekler köyünde Saite şehri, Davala köyünde Numalya isimli şehir kalıntıları bulunmaktadır. Kula yakınlarında bulunan 2000 yıllık eski insan ayak izleri günümüze kadar gelebilmiştir.

Lydialılardan sonra Persler, Makedonyalılar, Romalılar ve Bizanslılar yöreye egemen olmuşlardır. Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra Türk boylarının yöreye ne zaman yerleştiği tam olarak bilinmemektedir. Selçuklular döneminde, Aydınoğlu Mehmet Bey komutasındaki bir ordu Manisa yöresine girmiş ve Sardes’e kadar ilerlemiştir. Bu dönemde Bizanslılar ile Selçuklular arasında Manisa yöresinde çatışmalar olmuştur. Merkezi Kütahya’da bulunan Germiyanoğullarından Umur Bey 1299 yılında Kula ve çevresini ele geçirmiştir.

XIX.yüzyılda Aydın Vilayetinin Saruhan sancağına bağlı bir kaza merkezi idi. I.Dünya Savaşı’ndan sonra Mondros Mütarekesi hükümlerine göre Yunanlılar İzmir’i işgal ettikten sonra Kula’yı da 28 Haziran 1920’de ele geçirmişlerdir. 30 Ağustos Zaferi’nin ardından Kula 4 Eylül 1922’de işgalden kurtarılmıştır.

İlçede günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Kurşunlu Cami, Eski Cami, Soğuk Kuyu Camisi, Hacı Abdurrahman Camisi, Tekke (Necipler-Kızlar) Camisi, Paşa Camisi, Tahir Efendi (Darendede) Türbesi, Mahmut Dede Türbesi, Taptuk Emre Türbesi, Bakacak Sultan Türbesi, Yeni Hamam, Küçük Hamam, Sungur Bey Hanı, Kenan Evren Etnoğrafya Müzesi ve Türk Sivil Mimari Örneklerinden Evler bulunmaktadır. Ayrıca ilçede Peri Bacaları ve Emir (Emirler) Kaplıcası vardır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.kula.gov.tr adresinden alınmıştır.