Fethiye'de Erken Roma Döneminde inşa edilen ve M.S. 2. yüzyılda onarım geçirerek Bizans İmparatorluğu yıllarında arena olarak kullanılan Telmessos Antik Tiyatrosu, kaynak aktarılmaması nedeniyle tamamen gün ışığına çıkarılamıyor.

İlk olarak 1993 yılında yapılan kazı çalışmalarıyla kısmen ortaya çıkarılan 5 bin yıllık Fethiye Telmessos Tiyatrosu'nda yapılan kazı ve restorasyona devam edilebilmesi için kaynak aktarımına ihtiyaç olduğu belirtildi. Yapılan kazı ve restorasyon çalışmalarıyla eşsiz güzellikteki yapısı kısmen ortaya çıkarılan antik tiyatroyu son olarak Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay incelemiş ve "Harabeye dönmüş, yazık etmişsiniz" demişti.

Konuyla ilgili açıklama yapan Fethiye Müze Müdürü İbrahim Malkoç, yakın zamanda kaynak temin edilirse 3 bin kişilik oturma kapasitesine sahip Telmessos Tiyatrosu’nun kültürel amaçlı faaliyetlerde kullanılarak turizme kazandırılacağını belirtti.

Malkoç "Fethiye'de 1976 yılında Kültür Bakanlığı tarafından kazı yapılmak için kamulaştırılan bu alan, 1991–1995 yılları arasında Fethiye Müze Müdürlüğü başkanlığında yapılan sondaj kazılarında gün ışığına çıkarılmış. 5 bin yıllık Telmessos Antik Tiyatrosu tamamen gün ışığına çıkarılmak için kaynak bekliyor. Erozyon nedeniyle 3–4 metrelik toprak tabakası altında bulunan tiyatronun 1995 yılına kadar sürdürülen kazı çalışmalarında bir kısmı gün ışığına çıkarıldı.

Kazı çalışmaları sırasında tiyatronun üstüne yapılmış olan memurların yaşadığı ev yıkıldı. Bina yıkıldıktan sonra, evin altında elleri arkadan bağlanmış bir erkek cesedinin iskeleti olduğu ortaya çıktı. 1995 yılından sonra kaynak bulunamadığı için, Antik Telmessos Tiyatrosu turizm ve kültürel faaliyetler için açılamadı. Erken Roma Dönemi’nde inşa edilen, M.S. 2. yüzyılda onarım geçiren ve Bizans döneminde arena olarak kullanılan tiyatronun 3 bin oturma kapasitesiyle birlikte, toplam 6 bin kişi aldığını biliyoruz. Türkiye’nin denize yakın en eski tiyatrosu olma özelliğini taşıyan Telmessos Antik Tiyatrosu Fethiye’nin tarihine ışık tutan en önemli eserlerin başında geliyor. Tiyatronun üst oturma sıralarının tamamı, bir dönem kordon çalışması yapılırken dolgu malzemesi olarak kullanılmış" dedi.
Yaşayan bir kentin içerisine yapılması nedeniyle dünyadaki tek örnek olan Telmessos Tiyatrosu'nun bu özelliğine dikkat çeken Müze Müdürü İbrahim Malkoç “Ben 1990 yılında Fethiye’de idareci olarak göreve başladıktan sonra Kültür Bakanlığı’ndan gerekli izinleri alıp 1991 yılında Telmessos Antik Tiyatrosu’na kurtarma kazısına başladık. Dört yıl süren kurtarma kazısı sonucunda bugünkü Telmessos Antik Tiyatrosu’nun bir kısmını gün ışığına çıkarmayı başardık. 1995 yılından sonra kaynak bulunamadığı için tiyatronun restorasyonu tamamlanamadı.

Tiyatronun yaşayan bir kentin içerisinde olması, Fethiye’nin turizmdeki geleceğine katkısı olabilir düşüncesindeyiz. Tiyatronun bir an önce restorasyonunun bitirilerek hem turizme hem de Fethiye’deki kültürel amaçlı faaliyetlere sunulması gerekir. Tiyatronun rölöve, restorasyon ve restitasyon projeleri tamamlanarak Muğla Koruma Kurulu tarafından onaylanmıştır. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından tiyatronun keşif özeti ve restorasyon çalışmalarının maliyeti çıkarılmaktadır. Keşif özeti ve maliyet değerleri ortaya çıktıktan sonra kaynak arayışına gideceğiz. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Muğla Valiliği ve Fethiyeliler kaynak bulma konusunda ellerini taşın altına koyarak tiyatronun restorasyonunun tamamlanabilmesi için çaba göstereceklerine inanıyorum. Büyük bir olasılıkla 2009 yılının sonlarına doğru projesi tamamlanmış olan tiyatronun restorasyonu konusunda ilk taşı da hep birlikte koyabiliriz” dedi.

TURİSTLER VE REHBERLER TİYATRONUN HALİNE ÜZÜLÜYOR
Telmessos Antik Tiyatrosu şehrin içerisinde, sahile ve yola yakın olması, aynı zamanda yaz mevsiminin gelmesiyle birlikte her gün yüzlerce yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret ediliyor. Gruplar halinde gelen turistlere rehberler tarafından tiyatronun tarihi anlatılıyor. Tiyatroya her gün gezi amaçlı birçok turist getirdiğini belirten 30 yaşındaki Ukraynalı rehber Elena Zubarieva “Bu tiyatroya turist getirdiğim zaman gerçekten çok beğeniliyor. Şehrin bu kadar merkezine yapılmış olması çok güzel. Yalnız tiyatro güzel olmasının yanı sıra çok bakımsız. Burayı gezen turistler otların temizlenmediğini ve sağa sola savrulmuş, üst üste gelen tarihi ve antik taşları gördükçe biz rehberlere şikayet ediyor. Düzenlenirse bu tiyatro daha dikkat çekici olur” dedi.

TELMESSOS'UN TARİHÇESİ
Kayalık bir yamaca Helenistik dönem geleneği ile inşa edilmeye çalışılan ve 4 bin 500 metrekare üzerine oturan tiyatro, geç Helenistik dönemde inşa edilmiştir. Milattan sonra 2. yüzyılda Romalılar tarafından sahne binası eklenerek bir Roma Tiyatrosu karakteri verilmeye çalışılmıştır. Döneminde denize sıfır olarak inşa edilen tiyatro yatay olarak ortadan yapılan yürüyüş yoluyla ikiye bölünmüştür. Milattan sonra 4. yüzyılda orkestrada başlayan 1. oturma sırası üzerine yaklaşık 2 metre yüksekliğinde bir koruma duvarı yapılarak bu tarihten sonra hayvan veya insan dövüşünde kullanılmak üzere arenaya dönüştürülmüştür. Tiyatro, Arap akınları sonucu kentin tarihine paralel olarak M.S. 7. yüzyıldan itibaren kullanılmayarak terk edildi.

iha

Yayın Tarihi : 2 Haziran 2009 Salı 15:25:36