6
Mayıs
2024
Pazertesi
DİYARBAKIR
Ziya Gökalp
Ziya GÖKALP (1876-1924)
Yazar, düşün adamı. Diyarbakır Askeri Rüştiyesi’ni bitirdikten sonra Mülkiye İdadisi’nde ve Baytar Mektebi’nde okudu. Öğreniminin son yılında II. Abdülhamid yönetimine karşı gizli bir örgüte girdiği için önce hapis, sonra sürgünle cezalandırıldı. Sürgünlüğü sırasında Arapça ve Farsça öğrendi. Bir yandan da İttihat ve Terakki Partisi’nin Diyarbakır örgütlenmesini gerçekleştirmeye çalıştı.
Dicle ve Peyman gazetelerini çıkardı. Partinin 1910’da Selanik’de düzenlenen kongresine Diyarbakır delegesi olarak katıldı. Genel Merkez’e seçildi. Ergani-Madeni’nden milletvekili seçilerek İstanbul’a yerleşti.Türk Ocağı’nın çalışmalarına katıldı. 1918’de Hars ve İlim Heyeti’nde görev aldı.İstanbul’un işgaline (1914-1919) değin Darülfünun’da toplumbilim müderrisliği yaptı.
Tutuklanarak Malta Adası’na sürüldü, dönüşünde bir süre Diyarbakır’da kaldı. Telif ve Tercüme Encümeni Reis’liğine atanınca Ankara’ya yerleşti. 1923’te milletvekili seçildi. 1924 Ekimi’nde İstanbul’da öldü.
1911’den başlayarak Genç Kalemler, Türk Yurdu, Tanin, Türk Sözü’nde; kendi yayınladığı Yeni Mecmua, Küçük Mecmua’da; Kurtuluş Savaşı yıllarında Hakimiyet-i Milliye’de; Cumhuriyet Dönemi’nde de Yeni Türkiye ve Cumhuriyet gazetelerinde dil, politika, toplumbilim, yazın konularında yazılar yayınladı.
Yapıtlarından kimileri: Şaki İbrahim Destanı (1908), Kızıl Elma (şiir, 1915), Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak (1918), Yeni Hayat (şiir, 1918), Altın Işık (şiir, 1923), Türkçülüğün Esasları (1923), Türk Medeniyeti Tarihi (1925), Malta Mektupları (1931).
Sorular/Cevaplar