Kulp Genel Bilgi

Kulp'tan Genel Bir Görünüm

Doğu Anadolu Bölgesi’nde, Diyarbakır İli’ne bağlı bir ilçe olan Kulp’un kuzeyinde Bingöl ve Muş, doğusunda Muş ve Siirt, güneyinde Silvan, batısında da Lice ilçesi bulunmaktadır. Diyarbakır’ın kuzeydoğu kesiminde yer alan ilçe topraklarının güneydeki çok küçük bir bölümü Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndedir. Kulp volkanik ve birinci derecede deprem bölgesi olan sarp bir arazi yapısına sahiptir. Kuzeydeki Tosun Tepesi (Andok) 2.813 m. yüksekliği ile ilçenin en yüksek noktasıdır. Güneydoğu Tororsların uzantılarından Hazro-Silvan Dağları da ilçenin güneydoğusundadır. İlçe toprakları Batman Çayının kolları olan Sorkan Çayı, Sarım Çayı ile bölünmüştür. Ayrıca ilçenin ortasında, kuzey-güney doğrultusunda akan Kulp Çayı bulunmaktadır. Diyarbakır’a en uzak ilçe olan Kulp, Diyarbakır’a 122 km. uzaklıktadır. Denizden yüksekliği 1132 m. olan ilçenin yüzölçümü 1.601 km2 olup, toplam nüfusu 50.487’dir.

İlçenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Akarsu vadilerinin oluşturduğu yörelerde buğday, arpa, yonca, badem, tütün, pamuk ve ceviz yetiştirilir. Hayvancılıkta koyun ve kıl keçisi yetiştirilmekte olup, arıcılık ve halıcılık da ilçe ekonomisinde önemli yer tutmaktadır. Eskiden önemli bir gelir kaynağı olan ipekböcekçiliği fiyatlarının aşırı derece düşmesi nedeniyle gönümüzde önemini yitirmiştir. İpekböcekçiliğin yeniden canlandırılması için çalışmalar devam etmektedir. Ayrıca İslamköy civarında krom madeni, Aygün Köyü civarında da demir madeni yatakları, Yayla Köyü civarında alçı taşı, Karabulak Köyü’nde de mermer yatakları bulunmaktadır.

Tarihte ilk yerleşmelerin kurulduğu yerlerden biri olan Mezopotamya bölgesinin kuzeyinde, su kaynaklarının bol olduğu bir yerde kurulduğundan Sümerler, Hititler, Urartular, Kimmerler (Acemler) ve Artukluların egemenliği altında kalmıştır. M.Ö 606 yılında Urartuların egemenliğine son veren Medler, bölgeye hakim olmuşlardır. Daha sonra Perslerin eline geçen bölge Büyük İskender’in Pers egemenliğine son vermesiyle Makedonyalıların hakimiyetine, M.S.226’da da Roma İmparatorluğunun hakimiyetine girmiştir. Hıristiyanlığın yayılmasından sonra Ermeniler Kulp’ta etkili duruma gelmişlerdir. M.S 637 yılında Hz. Ömer döneminde Diyarbakır Halit Bin Velid tarafından alınmıştır. Malazgirt Savaşı’ndan sonra,1071’de Türklerin Anadolu’ya girmesiyle yöre, Selçuklular, Artuklular, Eyyubiler, Akkoyunlular ve Safevilerin hakimiyetine girmiştir. 1516 Mercidabık Savaşı ile Yavuz Sultan Selim tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır. Silvan’a bağlı bir köy konumunda olan Kulp, XIX.yüzyıl sonlarında Bitlis vilayetinin Genç sancağına bağlı bir kaza merkezi idi. Cumhuriyetin ilanından sonra 1927 yılına kadar Lice sancağına bağlı Muş ilinin bir bucağı iken daha sonra Diyarbakır iline bağlı bir ilçe merkezi haline getirilmiştir.

Kulp’ta günümüze gelebilen eserler arasında Kafrum (Kefrim) Kalesi, Aygün Kalesi, Ağaçlı Kalesi, Ciksi Kalesi, Kanikan Mağaraları, Kale-i Ulya, Büyük Kaya ve İmamı Gazali Türbesi bulunmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu