Süryani boyama sanatının en son temsilcisi 85 yaşındaki Nasra Şimmeshindi, Mardinde hâlâ işbaşında. Ortadoğudan ABDye pek çok kiliseyi Nasra teyzenin perdeleri ve örtüleri süslüyor.
Eski Mardinin şehir merkezinde bulunan ve 569 yılında Mar Behnan ile kız kardeşi Sara adına yaptırılan Kırklar Kilisesini gezerken gözümüze bir perde takılıyor. Perdenin üzerinde Meryem, çocuk İsa ile birlikte melekler ve Hıristiyan azizler arasında resmedilmiş. Doğu halklarına özgü mistik hava, renklerin canlılığı ve kompozisyondaki sıcaklık insanı etkiliyor.
Hangi sanatçının yaptığını soruyoruz. "Nasra teyze" diyorlar, "Diyarbakır Kapı tarafında evi var. Kime sorsanız gösterir."
85 yaşındaki Nasra Şimmeshindiyi Diyarbakır Kapıda atölye olarak da kullandığı evinde, İsanın havarileriyle birlikte yediği son yemeği boyarken ziyaret ediyoruz.
Türkçe bilmiyor: Samimi ve çok güleç yüzlü bir insan Nasra Şimmeshindi. Kendisi Türkçe bilmediği için Arapça konuşuyor. Torunu Melisanın yardımıyla sanatını konuşuyoruz.
Nasra Şimmeshindi, babası İsak ve amcasının mesleğini küçük yaşlardan beri devam ettiriyor. Zaten ona bildiklerini de babası öğretmiş. Babası da kendi babasından öğrenmiş. Ne kadar zamandır ailenin bu işle uğraştığını Nasra Teyze bile bilmiyor. Ancak yüzlerce yıldır olduğu kesin.
Meryem, İsa, melekler: Babası İsakın bir perde yaparak Atatürke hediye ettiğini, Atatürkün de gönderdiği mektupla teşekkür ettiğini gururla anlatıyor. Atatürk, mektubunda İsakı Ankaraya çağırmış. Nasra teyzenin anlattığına göre babası yolun uzak ve güvensiz olduğunu düşünerek Ankaraya gitmemiş. Ancak sonra bu kararından dolayı büyük pişmanlık yaşamış.
Nasra teyze kökboyalarla birbirinden güzel kilise perdeleri ve masa örtüleri yapıyor. Eskiden boyaları babası hazırlarmış, ancak şimdi satın alıyor. Çoğunlukla dini motifler kullanıyor; Meryem ve çocuk İsa, son yemek, çarmıha gerilmiş İsa, melekler, Süryani metropolitler ve güvercinler, Nasra teyzenin en çok yaptığı desenler.
Önce bezin üzerine taslağı çiziyor, sonra fırça ile boyuyor. Babasından kalan ahşap kalıpları (HETMO) kullanarak basma tekniğinde motifler de oluşturuyor. Büyük boydaki boyamalar için bazen aylarca çalışması gerekiyor. El emeği göz nuru bu eserleri özellikle kiliselerde görmek en büyük mutluluğu.
Turistler mutlaka uğruyor : Nasra teyzenin çizgileri dünyanın neresinde Süryani varsa oraya kadar ulaşmış. Ortadoğudan Avrupa ve Amerikaya kadar birçok Süryani kilisesi, Nasra teyzenin boyamaları ile süsleniyor. Mardine giden turistler, özellikle de Süryaniler mutlaka Nasra teyzeye uğruyor. Nasra Şimmeshindinin eserlerine bakarken bazılarındaki Türk bayrağı motifi dikkatimizi çekiyor. Neden bayrak? diye soruyoruz. Birazcık bozuluyor sanki. Kısa ve net bir yanıt veriyor: "Neden kullanmayayım. O Atatürkün bayrağı."
Mehmet Halis İş - Şabo Boyacı
Yayın Tarihi :
8 Nisan 2005 Cuma 12:22:59
Güncelleme :8 Nisan 2005 Cuma 14:26:22