Mırbi (Ilgar) Kervansarayı
Şanlıurfa ili Birecik ilçesinin 35 km. kuzeydoğusundaki Ilgar (Mırbi) Köyü’nde bulunan bu kervansaray Birecik-Diyarbakır, Birecik-Urfa kervan yollarının kavşak noktasında bulunuyordu. Kervansarayın kitabesi günümüze gelemediğinden ve kaynaklarda da yeterli bilgi bulunmadığından yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Yapı üslubundan Osmanlı döneminde yapıldığı sanılmaktadır.
Kervansarayın üzerine 1902–1903 yıllarında Hartavizade Emin Ağa tarafından ikinci bir kat ilave edilmiş ve yapı adı geçen kişinin konağı olarak kullanılmıştır. Bu nedenle de özelliğini bütünüyle yitirmiştir.
Kervansaray kesme taştan, doğu-batı yönünde uzanan dikdörtgen planlıdır. Güney yönündeki girişten sonra avlu etrafında sıralanmış bölümler bulunmaktadır. Kuzey-güney yönünde üzeri 3 çapraz tonozla örtülü bir dehliz, bunun sağında ve solunda simetrik olarak yapılmış dikdörtgen planlı üçer salon bulunmaktadır. Doğu-batı yönündeki bu salonlar ahır ve yolcuların konaklamalarına ayrılmıştır.
Yapı günümüzde harap ve terk edilmiş haldedir.
Kenthaber Kültür Kurulu
