Beytüşşebap Genel Bilgi

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Şırnak İline bağlı bir ilçe olan Beytüşşebap, doğusunda Hakkari Merkez, güneydoğusunda Çukurca, güneyinde Uludere ilçeleri, batısında Siirt, kuzeyinde Van illeri ile çevrilidir. İlçe, Türkiye’nin en yüksek ve engebeli kesimini oluşturan Hakkari’nin kuzeybatı kesiminde yer alır.

İlçe toprakları akarsuların açtığı derin vadilerle bölünmüştür. İlçenin batısında, kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda uzanan İncebel Dağları (3.019 m.) ve doğu-batı doğrultusundaki Kel Mehmet Dağları (3.231 m.) bulunmaktadır. İlçenin güneyinde ise Tanintanin Dağları (3.055 m.) yer almaktadır. Bu dağlar Tanintanin Geçidi ile ayrılmaktadır. Kuzey kesimindeki Karacadağ (3.275 m.), doğusunda Türemiş Dağı (3.075 m.) ve Altındağları (3.058 m.) ilçenin diğer yükseltileridir. Altındağlarındaki Süvari Halil Geçidi ise 2.470 m. yüksekliği ile bölgenin en yüksek geçididir. Bu dağların yamaçları fazla engebeli olmayan platolarla kaplıdır. Bunlar; Faraşin Platosu ile Nordüz Platosudur. Beytüşşebap’ta akarsuların dar ve derin vadiler içerisinde olmasından ötürü ovalık alanlar hem küçük hem de çok azdır. Bu ovalar daha çok vadilerin genişlediği kesimlerdedir.

İlçe topraklarını Nordüz ve Faraşin platolarından kaynaklanan ve Beytüşşebap Deresi ile anılan Habur Suyu sulamaktadır. İl Merkezine 112 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 1.717 km2, 2000 Yılı Genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 20.696’dır.

İlçenin tarıma elverişli arazisinin azlığından ötürü ekonomisi genellikle küçükbaş hayvancılığa dayalıdır. Ekilebilir alanlarda yetiştirilen tarımsal ürünler ise; ceviz, elma, mısır, az miktarda buğday, arpa, patatestir. İlçede el dokumacılığı önemlidir. Yörede dokunan kilim, şeli, şepik, el örgüsü çorap ve çarpanaların ekonomisinde büyük katkısı vardır. Beytüşşebap’ın yünlü ve simli kilimleri Avrupa Kilim Sergilerinde birincilik ödülü almıştır.

Beytüşşebap’ta Peştazere yöresinde Neolitik Çağa ait kayalara kazınmış resimler bulunmuştur. Bu da yörenin MÖ.7000’lerde yerleşime açık olduğunu göstermektedir. Bunun dışında tarih öncesi ile ilgili başka bir bilgi bulunmamaktadır.

X.yüzyılda yaşamış Arap tarihçisi İbn Havkal, Hakkar boyu oymaklarından 12 Pınyanış Oymağının Beytüşşebap yöresinde yerleştiğini öne sürmektedir. Aynı zamanda Pınyanış’ın Beytüşşebap’ın eski ismi olduğu bilinmektedir.

XIX.yüzyılda Van vilayetinin Hakkari Sancağına bağlı bir kaza merkezi idi. I.Dünya Savaşı sırasında Rus işgaline uğramıştır. Cumhuriyet döneminde Siirt’e bağlı ilçe konumuna getirilmiştir. Eski ismi Elki olan Beytüşşebap 1936’da Hakkari’ye bağlanmıştır. 1990 yılında da Şırnak’ın il olmasından sonra buraya bağlanmıştır.

İlçeden günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Kela Memi, Kela Tuvori ve Kelereş Kalelerinin kalıntıları, Dirhe olarak anılan gözetleme ve savunma amaçlı yapılmış (kuleler) Dev Evleri bulunmaktadır. Ayrıca ilçeye 4 km. uzaklıktaki Zümrüt Kaplıcası vardır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, Şırnak Valiliği ve Beytüşşebap Kaymakamlığı web sitelerinden alınmıştır.