(İsfehan, 1320 - 1442? ) 

Osmanlı Devleti'nin kuruluş devrinde, Ankara'nın Çamlıdere beldesinde yaşayan büyük velîlerden. 1320 (H.720) senesinde İsfehan'da doğdu. Babasının ismi Yahyâ olup, hazret-i Ömer'e dayanır. Küçük yaşda Kur'ân-ı kerîmi öğrendi ve genç yaşında tefsîr, hadîs, fıkıh ve tasavvuf ilimlerinde pek yüksek derecelere kavuştu. Mekke-i mükerreme, Medîne-i münevvere, Şam, Kudüs, Irak, Semerkand, Çamlıdere gibi pekçok beldelerde İslâmiyeti öğretmek, emr-i mârûf nehy-i münker yapmak, Allah’ın emir ve yasaklarını bildirmek için dolaştı.

Şeyh Ali Semerkandî; Semerkant'tan Anadolu'ya gelmiş bir mutasavvıftır. Kendisinin Hazreti Ömer'in soyundan geldiği söylenmektedir. İslâm büyükleri içinde derecesi "Kutb'ul Arifin"dir, yâni ariflerin en büyüklerindendir. Şeyh Ali Semerkandi'nin Anadolu'ya ne zaman geldiği ve öldüğü bilinmemektedir. Manevî irşat ve nasihatlarıyla Kızılcahamam, Çamlıdere bölgesini aydınlatan en büyük sofîlerden olan Şeyh Ali Semerkandi'nin türbesi, bugün bir çok insanın ziyaret ettiği kutsal yerlerdendir.

Ali Semerkandî, tahsîlini tamamladıktan sonra, Mekke’ye gitti. Kâbe’de yıllarca imâmlık yaptı. Daha sonra Medîne’ye gitti. Orada Peygamberin türbelerinde yedi yıl kadar türbedârlık hizmetinde bulundu.

Ali Semerkandî, bugünkü Ankara'nın Çamlıdere havâlisine geldi. (Çamlıdere'nin eski ismi Şeyhler olup, bu zâta izâfeten verildi.) Şeyh Ali Semerkandî, Çamlıdere ve civarında medrese, tekke ve zaviye açarak pek çok öğrenci yetiştirmiştir. O nedenle eski yer adlarında bu yöreler; "Ali Dede Şeyhler Kariyesi" olarak meşhur olmuştur.

Zamanın hükümdarlarının da dikkatine mazhar olan Şeyh Ali Semerkandî, halktan da sevgi ve teveccüh kazanınca, adına izafeten Çamlıdere ve Kızılcahamam bölgesinde cami ve zaviye gibi hayırlar yapılmıştır. Bu cami ve zaviyelerin adları, Ankara Tahrir Defterlerinde geçmektedir. XV. Yüzyılda yaşadığını tahmin ettiğimiz Şeyh Ali Semerkandî'nin soyundan bir çok meşâyıh ve alimler gelmiştir. Şeyh Ali Semerkandî'nin adına teşekkül etmiş olan vakfının, Çamlıdere'de en son mütevellisi Hacı Mehmet oğlu Halid Efendi'dir. Şeyh Ali Semerkandî'nin eserlerinin neler olduğunu bilmiyoruz. Onun olarak gösterilen eserlerin hepsi de Zeyne'de medfun bulunan Şeyh Alaaddin Ali Semerkandî'ye aittir.

Kabri Çamlıdere'de bulunan, Çamlıdere'ye çok emeği geçen, Çamlıdere'ye adını veren (resmi kayıtlara göre Osmanlı dönemindeki adı Şeyhler, bu isim halk arasında bazen Şıhlar şeklinde kullanılmakta), geçmişte adına eğitim kurumları yaptırılan, halen O'nun adını taşıyan bir öğrenci yurdu ve bir adet Yatılı Bölge Kur'an Kursu bulunan bu değerli şahsiyetin varlığı geçmişte olduğu gibi günümüzde de Çamlıdere için büyük önem taşımaktadır.