Tomarza genel Bilgi

Topraklarının büyük bir bölümü İç Anadolu Bölgesi’nde, bir bölümü’de Akdeniz Bölgesi’nde, Kayseri İli’ne bağlı bir ilçe olan Tomarza’nın kuzeyi Talas ve Bünyan, güneyi Adana’ya bağlı Tufanbeyli ilçesi, batısı Develi ilçesi, doğusu Sarız ve Pınarbaşı ilçeleri ile çevrilidir. Dağlık ve engebeli alanlardan oluşan Tomarza, Kayseri’nin güneyinde yer almaktadır. İlçenin kuzeybatı kesimi Erciyes Dağı’nın doğusundaki Koç Dağı’nın doğu ve güneydoğuya doğru alçalan etekleri üzerinde kurulmuştur.

Kuzey kesimini Aygörmez Dağı (2.094 m.), doğu ve güneydoğusunu da Torosların uzantısı Tahtalı Dağları, güneybatısını da Süvegen Dağı (1.968 m.) engebelendirmektedir. İlçe topraklarını Seyhan Nehri’nin kollarından Zamantı Irmağı ve onun kollarından Kuruçay ile Şehriyel Suyu sulamaktadır. Zamantı Irmağı’nın ve kollarının parçaladığı alanlar Tomarza Ovası’nı oluşturmaktadır. Bunun yanı sıra Göstere, Mandal ve Çukuryaysan Ovaları da ilçenin diğer ovalarıdır. Kayseri’ye 56 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 1.485 km2 olup, toplam nüfusu 35.808’dir.

Bitki örtüsü olarak Güneydeki Toros Dağlarının eteklerinde 20.000 dekar orman,20.000 dekar fundalık bulunmakta olup,diğer kısımlar kıraç arazi yapısına sahiptir. Toprak erozyonu çok fazladır.

İlçede karasal iklim hüküm sürmekte olup, yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlı geçmektedir.

İlçe ekonomisi tarım, hayvancılık ve kilim dokumacılığına dayalıdır. Yetiştirilen başlıca tarımsal ürünler, buğday, arpa, çavdar, şeker pancarı, az miktarda da baklagiller, elma, üzüm, vişne ve ay çiçeğidir. Hayvancılıkta büyük ve küçükbaş hayvan besiciliği yapılmakta olup, çoğunlukla koyun ve sığır yetiştirilir. İlçenin geleneksel el sanatı kilim dokumacılığı olup, ekonomisinde katkısı bulunmaktadır.

İlçenin tarihi ile ilgili kesin bir bilgi bulunmamakla birlikta Kayseri tarihi ile paralellik gösterdiği sanılmaktadır.. Kayseri’nin diğer ilçelerinde olduğu gibi burasının da MÖ.2000-1750 tarihlerinde Hititlerin egemenliği altında kalmış, daha sonra Asurlular, Medler, Persler, Mekedonya Krallığı, Kapadokya Krallığı (MÖ.280-MS.17), Romalılar ve Bizanslılar yöreye hakim olmuşlardır.

Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra Selçukluların eline geçen yöreye Uygur Türkleri ile Avşar Türkleri yerleştirilmiştir. Kayseri ile birlikte Tomarza da 1127 yılında Danişmentliler’den Emir (Melik) Gazi’nin eline geçmiştir. Anadolu Selçuklularından (1077-1307) Kılıçarslan II. 1176 yılında Danişmentliler’den (1071-1168) geri almıştır. Kayseri ve yöresi Alaaddin Keykubat zamanında önem kazanmıştır. 1244 yılında İlhanlı hücumlarına maruz kalan yöre, Moğol (1243)-İlhanlı (1312-1388) valilerince idare edilmiş, bunlardan Emir Eratna’nın Kayseri’de büyük bir beylik kurması üzerine 1343 yılında beyliğin merkezi olmuştur. Daha sonra Kadı Burhanettin’in (1388-1446) yönetimine giren yöreye Karahanlılar (1446-1467) hakim olmuştur. Osmanlılar 1398 yılında burayı ele geçirmiş ancak Yıldırım Beyazıt’ın Ankara Savaşı’nda (1402) yenilmesinden sonra Karamanoğulları ve Dulkadiroğulları yöreye hakim olmuştur. Yavuz Sultan Selim’in 1515’te, İran seferi dönüşünde Osmanlı topraklarına katılmıştır.

1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Balkanlardan göç eden Türk aileleri ilçe merkezi ile çevresindeki köylere yerleşmişlerdir.

Cumhuriyetin ilanından sonra Develi ilçesine bağlı bir bucak olan Tomarza, 1953 yılında ilçe konumuna getirilmiştir.

İlçede günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Kale Kalıntıları, Tomarza Kilisesi, Gülbaba Türbesi ve Türk sivil mimari örneklerinden yapılar bulunmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.kayseri.gov.tr adresinden alınmıştır.