Halkapınar Genel Bilgi

İç Anadolu Bölgesi’nde, Konya İli’ne bağlı bir ilçe olan Halkapınar, kuzeyinde Ereğli, doğusunda Ulukışla, güneyinde İçel ili, batısında ise Ayrancı ile yine Ereğli ilçesi ile çevrilidir. İç Anadolu’nun güneydoğusunda Konya ilinin doğu ucunda yer alan Halkapınar, Orta Torosların kuzey eteklerinde kurulmuştur. İlçe güneyinde,Toros Dağlarının bir uzantısı olan Bolkar Dağları ile kuzeyindeki Bolkar Dağlarının bir uzantısı olan Güney Dağı arasındadır. İlçedeki engebeler, doğusunda yer alan Aydos sırtının Saybaşı adındaki yüksek bir noktada birleşmektedir. İlçe topraklarını bu tepeler arasındaki vadiden geçen Delimahmutlu Deresi sular. Torosların eteklerinden kaynaklanan İvriz Çayı da yörenin en önemli akar suyudur. Her iki akarsu da İvriz Barajını beslemektedir. İvriz Çayının kaynaklandığı yerde İvriz (Aydınkent) Köyü bulunmaktadır. Deniz seviyesinden 1.150 m. yükseklikteki ilçenin yüzölçümü 483 km2 olup, toplam nüfusu 6.269’dur.

İlçede Anadolu’nun tipik karasal iklimi ile Akdeniz iklimi arasında bir geçit iklimi hüküm sürmekte olup, Yaz aylarında çoğunlukla kurak ve sıcak, kış aylarında ise soğuk geçer. İlçenin yağışı, geçit iklimine paralel olarak kış aylarından başlayarak ilkbaharda toplanır. Yağış, kış aylarında kar, diğer aylarda genellikle yağmur şeklindedir.

İlçe ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Tarımsal ürün genellikle sulu tarıma dayalı meyve ve sebzelerdir. Bunların başlıcaları elma, armut, kiraz, vişne, ceviz, erik, kayısı ve şeftali, sebze olarak da kuru ve taze fasulye, domates, patates, soğan ve havuçtur. üretilmektedir. Önemli tarım alanlarının verimli bir kısmı 1985 yılında işletmeye açılan İvriz Barajı baraj alanında kalmıştır. Delimahmutlu ve İvriz Çayları etrafında eskiden beri bahçecilik yapılmaktadır. Sulu tarım, genellikle Dereyüzü diye bilinen doğusu, kuzeyi ve güneyi dağlarla çevrili vadi içerisinde Delimahmutlu Çayı ile bu çayı besleyen yan su kolları etrafında yapılmaktadır.Hayvancılıkta büyük ve küçükbaş hayvan besiciliği, arıcılık ve tavukçuluk yapılmaktadır.

İlçenin tarihi Geç Hitit Krallık Çağında (MÖ.1180-700) kadar inmektedir. Geç Hitit yapılarının anıtsal bir örneği olan İvriz kaya kabartmalarında, Fırtına tanrısı Tarhundas ile bölgenin kralı işlenmiştir. İvriz Köyü (bugün Aydınkent) sınırları içerisinde, İvriz Çayı’nın kaynağının kenarında, kaya üzerine yüksek kabartma olarak Geç Hitit Krallık Çağı’nda (MÖ.1180-700) yapılmıştır. Geç Hitit sanatının en önemli yapıtlarından olan, aynı zamanda Aramî, Asur ve Fryg etkilerinin görüldüğü Tuvana Krallığı’ndan günümüze gelebilmiş bu kabartmada, Fırtına tanrısı Tarhundas ile bölgenin kralı Varpalavas tasvir edilmiştir.

Tuvana Krallığı’nın yıkılmasından sonra Ereğli ve yöresi M.Ö.742-710’da Asurluların, daha sonra Perslerin (M.Ö.546-533), Büyük İskender’in (M.Ö.334-323) ölümünden sonra da, Seleukosların egemenliği altına girmiştir. Sonraki yıllarda Halkapınar’ın da dahil olduğu Ereğli Roma’nın Kappadokia eyaletinin bir kenti olmuştur. İvriz Çayının tüm ovaya yayılışından, yerleşim yığma tepeler üzerine yapılmış ve bunların etrafı surlarla çevrilmiştir. 395 yılında Roma İmparatorluğunun ikiye ayrılmasıyla Doğu Roma (Bizanslılar) İmparatorluğunun sınırları içerisinde kalmıştır. Bizans döneminde, bu yerleşim, İmparator Herakleias tarafından daha korumalı bir konuma getirilmiştir. Ereğli ve onun bir köyü durumundaki Halkapınar, Abbasi Devletinin zayıflamasıyla yeniden Bizans hakimiyetine geçmiştir.

Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra 1077’de Kutalmışoğlu Süleyman Şah tarafından Anadolu Selçuklularının topraklarına katılmıştır. Karamanoğlu Mehmet Bey, 1276 yılında Konya’yı alarak Karamanoğulları Beyliğini başkent yapmış, Ereğli ve yöre bu Beyliğe bağlanmıştır.
1398‘de Osmanlı topraklarına katılmışsa da daha sonra Karamanoğulları ile Osmanlılar arasında sık sık el değiştirmiştir.1457 yılında kesin olarak Osmanlı yönetimine girmiştir.

Kurtuluş savaşından sonra Halkapınar; Konya İli, Ereğli İlçesine bağlı bir nahiye, 1954’de de Kasaba olmuştur. İlçenin Zanapa olan eski ismi 1962 yılında Halkapınar olarak değiştirilmiştir. 1990 yılında da Konya İli’ne bağlı ilçe konumuna getirilmiştir.

İlçede günümüze gelebilen tarihi esereler arasında İvriz Kaya Kabartması, Ambar Deresi vadisindeki Hitit Kaya Kabartması bulunmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.halkapinar.gov.tr adresinden alınmıştır.