Arhavi Genel Bilgi

Arhavi Genel Görünüm

Karadeniz Bölgesi'nin en uç noktasında Artvin İli'ne bağlı bir ilçe olan Arhavi, Karadeniz'in kuzeye doğru kıvrıldığı kesimde yer alır. Güney ve güneybatısında Rize'nin Fındıklı İlçesi, doğu ve güneydoğusunda Borçka, doğusunda Hopa, batı ve kuzeybatısında da Karadeniz bulunur.

İlçe topraklarının büyük bir bölümü dağlıktır. Karadeniz kıyı şeridinin hemen arkasında yükselen bu dağlar 3000 m. yüksekliğe kadar ulaşır. ( Çatalkaya 2.985 m., Koyunyayla 2.292 m., Mete 2.142 m., Dikme 2.068 m.) Bu dağların üzerinde kayın, gürgen, kızılağaç, ladin ve göknar ağaçları bulunmaktadır.

Deniz kıyısından 3000 m.ye çıkan dağlık yapıdan beslenen debisi ve akışı düzensiz bir çok derecikten beslenen ve yaklaşık 35 kilometre uzunluğundaki Arhavi (Kapisre) deresi ilçenin tek akarsuyudur. Ayrıca, yaylalar üzerinde irili ufaklı çok sayıda buzul gölü bulunmaktadır. Bunların başlıcaları; Nogadid, Sarıgöl, Alacagöl, Büyük Agara, Küçük Agara ve karagöllerdir. Yüzölçümü 314 km2 olup, 2000 Yılı Genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 19.347'dir.

Arhavi'den Bir Görünüm

İlçenin ekonomisi hayvancılık ve ormancılığa dayanmaktadır. Bunun yanı sıra ekilebilir alanlarda buğday, arpa, çay, fındık, meyva, mısır üretilir.Hayvancılıkta sığır ve koyun yetiştirilir. Hayvansal ürünler tereyağı ve peynirdir.

İlçe turizmi deniz ve tarihi ören yerlerinin bulunduğu dağ ve yaylarlarda yoğunlaşmaktadır. Gezi ve mesire yeri olarak Cihan Kalesi, Çifte Köprü, Gemi Kayası ve Taş Gemi piknik yeri sayılmaktadır.

Arhavi eski bir yerleşim yeri olmakla beraber tarih boyunca hiçbir zaman önemli bir merkez konumuna ulaşamamıştır. Yörenin ilk insanlarının Hurriler olduğu bilinmektedir. M.Ö. 200-150 yılları arasında Roma İmparatorluğu bu yöreyi Armanya Krallığı adı altında kendi yönetimine bağlamıştır. Türkmen Arsaklılar İran ve Irak’ta kurdukları güçlü devletin sınırlarını eski Saka İlbeylerini bir araya getirip Karadeniz’e ve Kafkaslara kadar genişlettiler. Doğu kökenli devlet idaresine egemenliği M.S. 532 yılına kadar sürmüştür. Doğu Romalılar bu tarihten sonra Kafkaslara kadar hakim olmuşlar, ancak yörede Türkmen İlbeyleri nüfuslarını sürdürmüşlerdir. Sasaniler ile Bizanslılar arasındaki savaşlardan önce Hazar Türkleri MÖ.625-630 yıllarında yöreye egemen olmuşlardır. Bundan sonra Arap akınları bu bölgeye kadar ulaşmış, 728’de Kafkaslardan güneye doğru inen Hazar Türkleri Artvin bölgesini yeniden yönetimleri altına almışlardır. Selçukluların Anadolu’ya yerleşmeleriyle birlikte, Bizanslılar yöreden geri çekilmek zorunda kalmışlardır. Melikşah, Erzurum ve Çorum havzasını ele geçirdikten sonra bu yöreye kadar uzanmıştır.

Çifte Köprüler

Fatih Sultan Mehmet,1471 yılında Trabzon’daki Rum Pontus Krallığını ortadan kaldırarak bu toprakları Osmanlı topraklarına katmıştır. Günümüzdeki Arhavi ilçesinin köyleri ve Hopa ilçesinin çevresi de bu sıralar Osmanlı yönetimine alınmıştır. Fatih’in torunu Yavuz Sultan Selim Padişah olmadan önce Trabzon’da vali olarak bulunmuştur. 1510 Yıllarında Yavuz Sultan Selim Arhavi üzerinden geçerek Batum’un yanındaki Gönye Kalesini ele geçirmiş ve böylece Gönye Sancağı kurulmuş Arhavi ilçe olarak, Hopa da nahiye olarak bu sancağa bağlanmıştır. 1877 yılından sonra Batum ve Gönye havalisi Rusların eline geçmiş, Arhavi de Trabzon İli’nin Rize Mutasarrıflığına bağlanmıştır.

I.Dünya Savaşında Ruslar Arhavi’nin doğusuna kadar gelmişlerse de ilçeye girememişlerdir. Cumhuriyet döneminde bucak merkezi olan Arhavi 1954’de Artvin’e bağlı ilçe olmuştur.

Arhavi’de günümüze gelen eski eserler arasında; Ciha Kalesi, Çifte Köprüler, Kemerköprü Köprüsü, Derecik Köprüsü, Aşağı Şahinler Köyü Köprüsü, Arhavi Merkez Camisi, Ulukent Cami, Dik Yamaç Camisi bulunmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.artvin.gov.tr adresinden alınmıştır.