Şavşat Genel Bilgi

Şavşat Genel Görünüm

Karadeniz Bölgesi’nde, Artvin İline bağlı bir ilçe olan Şavşat, doğuda Ardahan il merkezi ile Hanak İlçesi, kuzeydoğuda Posof İlçesi, güney ve güneybatıda Ardanuç, batıda Artvin Merkez ve Borçka İlçesi, kuzeyden de Gürcistan ile çevrilidir. Dağlık ve engebeli bir arazi üzerine yayılmış bulunan Şavşat İlçesinin dört yanı yüksek dağlarla çevrilidir. 3.537 m.ye yükselen Karçkal dağları, ilçenin batı ve kuzeybatı yönünü sınırlandırır. Kuzeyde 2.250 m. yükseklikteki Sivritepe (Arsiyan) dağları ile 3.000 m.yi aşan Cin Dağları bulunmaktadır. Doğuda Ardahan-Artvin sınırlarını teşkil eden Yanlızçam silsilesinden 2.650 m. yükseklikteki Sahara Dağları, Güneyde ise 3.050 m.yi bulan Karagöl Dağları vardır.

Şavşat ilçesi Akarsu bakımından zengindir. İlçede çok sayıda buzul gölü bulunmaktadır. Göllerin en büyüğü Karagöl dağlarında bulunan ve bu dağa kendi adını veren Karagöl’dür. Bol miktarda alabalık bulunan gölden sulama amaçlı olarak yaralanılmaktadır. Meşeli Köyü orman içi mevkiinde Milli parklar kapsamı içerisinde bulunan ikinci bir Karagöl mevcut olup piknik, mesire yeri özelliğine sahiptir. Pınarlı köyü yakınlarında Balık Gölü, Arsiyan yaylasında ise Kız Gölü, Boğa Gölü ve Koyun Gölü isminde göller bulunmaktadır.

Şavşat Kalesi

İlçenin yüzölçümü 1.317 km2 olup, 2000 Yılı Genel Nüfus Sayım sonucuna göre; toplam nüfusu 25.624’tür.

İlçe ekonomisi büyük ölçüde tarımsal üretime dayalıdır. Tarımsal üretim, ağırlıklı olarak, geleneksel aile tipi işletme yapısı şeklinde görülür. İlçede yetiştirilen başlıca ürünler patates, armut, elma, ayva, erik, kiraz, kızılcık ve cevizdir. İlçe ekonomisinde önemli yeri bulunan hayvancılık, giderek azalmaktadır. Bunun yanı sıra arıcılık ve seracılık da yapılmaktadır.

İlçe sınırları içerisinde şifalı maden suları bulunmaktadır. Bunlardan Çermik-Çoraklı Köyü sınırları içerisinde bulunan sıcak su kaplıcası romatizmal hastalıklara iyi gelmektedir.

Şavşat adı eski kitap ve haritalarda "Şevşad, Şavşid, Şavşeti, Şavşet” olarak geçmektedir. Şavşat, Türkçe kökenli bir sözcük olup, sonradan Gürcü dilinde Kara anlamında "Şav" ile orman anlamında gelen "Şad" sözcüklerinin birleşmesinden ortaya çıkmıştır. Buna göre Şavşat Karaorman anlamını taşımaktadır.Nitekim Şavşat, gür ve zengin ormanlarla kaplıdır. Bir başka araştırmaya göre de; Oğuz partlarının batı uç beyliği olan Küçük Arsaklılar’ın Tayk Eyaleti’ni yedi sancağa ayrıldığı, bunlardan birisinin de Savuş/Savşi adlı Saka oymağının yurdu olan "Şavşeti" sancağıdır. Buradan da Şavşat isminin "Şavşi Yurdu" anlamına geldiği anlaşılmaktadır.

Tibet (Bagratlı) Kilisesi (Cevizli Manastırı)

Yörenin M.Ö VIII. yılından beri yerleşime sahne olduğu sanılmaktadır. Nitekim bölgedeki kazılarda ve temel açmalarda MÖ.VIII.yüzyıla ait olduğu saptanan bakır ve tunç baltalara rastlanmıştır. Eski ve orta çağda Şavşat, çevre yörelerle birlikte sırasıyla Hurri, Urartu, Kulk, Saka, Part, Sasani, Bizans, Şaman, Hazar, Bagratlıların hakimiyetine girmiştir. 1068 yılında Alparslan tarafından Selçukluların eline geçmiştir. Daha sonra Moğolların istilasına uğramış İlhanlı Devleti kurulunca da 1263-1551 yılları arasında, 282 yıl Çıldır Atabekleri tarafından yönetilmiştir. Çıldır Atabeklerinin idaresinin sürdüğü yıllarda Şavşat 1414 yılından 1459 yılına kadar Karakoyunlu; 1459 yılından 1504 yılına kadar Akkoyunlu egemenliğine girmiştir.

Şavşat yöresi Yavuz Sultan Selim zamanında Osmanlı topraklarına dahil olmuştur. Kanuni Sultan Süleyman devrinde Livana sancağı kurulmuş, Şavşat da bu sancağa bağlanmıştır. Daha sonra Lala Mustafa Paşa Çıldır Eyaleti’ni kurmuş ve Şavşat bu eyalete bağlanmıştır. Yavuz Sultan Selim’in Trabzon Valiliği sırasında Rize ilinin Osmanlı topraklarına katılması sonrasında, Artvin, Ardanuç, Şavşat ve Borçka çevreleri de Osmanlı topraklarına dahil olmuştur. Yavuz Sultan Selim’in Trabzon’dan ayrılması üzerine Şavşat, Ardanuç , Oltu, Tortum ve Artvin yeniden Osmanlı Devletinden ayrılmışlardır. Batum Kars ve Ardahan 1878’de imzalanan Berlin Antlaşması ile Rusya’ya bırakılmıştır. Bu arada 1829’da Ardanuç Sancağına bağlanmış olan Şavşat da Rusya’ya bırakılan topraklar arasında idi. Berlin Antlaşması ile Osmanlı-Rus sınırı kesinleşmiş, bunun sonucu olarak da Artvin Ardanuç, Borçka ile birlikte Şavşat da Osmanlı topraklarından ayrılmış bulunuyordu.

Sahara-Karagöl Milli Parkı

Cumhuriyetin kuruluşunda Rusya ile yapılan Gümrü antlaşması sonucunda bu topraklar yeniden Türkiye’ye bırakılmıştır. Şavşat , 27 Şubat 1921 tarihinde Ardahan Sancağına bağlı olmak üzere ilçe haline getirilmiş, 7 Temmuz 1921 tarihinde ise Artvin İline bağlı ilçe konumuna getirilmiştir.

Şavşat’ta bulunan tarihi eser ve doğal güzellikler: Şavşat Kalesi, Biliban Kalesi, Dutlu Kalesi, Parih Kalesi, Tukharis Kalesi, Ustamis Kalesi, Tibet (Bagratlı) Kilisesi (Cevizli Manastırı), Kemalpaşa Kilise Camisi, Zor Mustafa Bey Türbesi, Sahara-Karagöl Milli Parkı, Sahara Yaylası, Ortaköy Vadisi, Ilıca Köyü Kaplıcası'dır.

Kenthaber Kültür Kurulu